Những mô hình như HTX Táo Cam Thành Nam hay HTX Nông nghiệp Diên Lộc đang trở thành minh chứng sinh động cho sự đổi mới tư duy sản xuất, khẳng định vai trò “bà đỡ” của HTX trong hành trình giảm nghèo bền vững, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Khánh Hòa sau sáp nhập.
Từ thất bại đến bước ngoặt táo sạch
Nhắc đến táo sạch ở tỉnh Khánh Hòa, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến HTX Táo Cam Thành Nam (xã Bắc Cam Ranh) – thương hiệu đã có mặt ở siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, chợ truyền thống nhiều tỉnh miền Trung và cả trên các sàn thương mại điện tử. Đây không chỉ là sản phẩm OCOP 3 sao được tin dùng, mà còn là câu chuyện về cách một HTX nông nghiệp có thể thay đổi sinh kế của hàng chục hộ dân.
Trước năm 2016, ruồi vàng từng là “ác mộng” của người trồng táo Cam Ranh. Không ít hộ mất trắng cả vụ, chi phí thuốc bảo vệ thực vật cao mà hiệu quả không bền vững. Sau nhiều đêm suy nghĩ, anh Hồ Tấn Cường – nay là Giám đốc HTX – đã mạnh dạn đầu tư 5.000m² lưới phủ thử nghiệm. Thành công đã mở ra lối đi mới: táo trong nhà lưới, an toàn, năng suất vượt trội.
 |
|
Sản phẩm táo sạch của HTX đã từng bước xây dựng thương hiệu, có lượng khách hàng ổn định. |
Từ vài hộ tiên phong, đến nay, 100% thành viên HTX đều trồng táo phủ lưới. Đây cũng là đơn vị đầu tiên ở Cam Ranh áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, gắn sản xuất với bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và môi trường.
Một điển hình nữa là HTX Táo Cam Thành Nam. Thành lập năm 2019 với 12 thành viên, HTX nay đã có 50 thành viên, trong đó hơn 30% là phụ nữ. Không chỉ giúp bà con có đầu ra sản phẩm ổn định, HTX còn trực tiếp tạo việc làm cho gần 50 lao động địa phương với thu nhập bình quân 8 triệu đồng/tháng – một con số đáng kể ở vùng nông thôn.
Doanh thu bình quân mỗi héc ta táo đạt khoảng 600 triệu đồng/năm, sau khi trừ chi phí còn lãi gần 400 triệu đồng. Nhờ đó, nhiều hộ dân thoát nghèo, vươn lên khá giả ngay trên mảnh đất quê hương. HTX cũng thường xuyên vận động các thành viên khá giả hỗ trợ những hộ khó khăn, tạo sự gắn kết cộng đồng.
“Trước đây, cứ đến vụ táo là lo ruồi vàng phá hoại. Giờ nhờ mô hình nhà lưới, chúng tôi yên tâm sản xuất, bán được giá tốt. Cuộc sống gia đình cũng ổn định hơn rất nhiều,” một thành viên HTX chia sẻ.
Theo anh Hồ Tấn Cường – Giám đốc HTX: Hiện, diện tích trồng táo của HTX đạt 50ha, doanh thu hằng năm khoảng 13,5 tỷ đồng, trong đó riêng táo chiếm hơn 12 tỷ. Sản phẩm đã được cấp chứng nhận VietGAP, nhãn hiệu tập thể, mã số vùng trồng và từ năm 2023 đạt chuẩn OCOP 3 sao. Năm 2024, đơn vị vinh dự nằm trong danh sách 63 HTX tiêu biểu toàn quốc do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam bình chọn và công bố.
Nhờ chất lượng ổn định, thương hiệu táo của HTX ngày càng được biết đến rộng rãi. HTX thường xuyên tham gia các phiên chợ nông sản, chương trình xúc tiến thương mại và được người tiêu dùng đánh giá cao.
Ba năm gần đây, khi gia nhập thành viên của Liên minh HTX tỉnh, HTX Táo Cam Thành Nam có thêm cơ hội kết nối thương mại, giao lưu với nhiều đơn vị trong và ngoài tỉnh nhờ các chương trình xúc tiến thương mại do Liên minh tỉnh và Liên minh HTX Việt Nam tổ chức. Đây là cơ hội để sản phẩm của HTX được giới thiệu, quảng bá tới người tiêu dùng trên khắp cả nước.
Bên cạnh đó, tháng 7/2025, HTX được Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ 70 triệu đồng để xây dựng bao bì, nhãn hiệu mới cho sản phẩm “Táo xanh Cam Ranh”. Khoản hỗ trợ này không chỉ giúp HTX nâng cao hình ảnh, gia tăng sức cạnh tranh của sản phẩm mà còn là bước cụ thể hóa mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị mà tỉnh đang khuyến khích.
Điểm sáng mô hình tín dụng nội bộ
HTX Nông nghiệp Diên Lộc (xã Suối Hiệp, tỉnh Khánh Hòa) là một trong những HTX có bề dày lịch sử lâu đời nhất trên địa bàn tỉnh, với 50 năm hình thành và phát triển. Thành lập từ năm 1976, đến nay, HTX có hơn 1.350 thành viên, quản lý 287 ha đất lúa sản xuất 2 vụ/năm, tổng giá trị tài sản hơn 11,3 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu 3,5 tỷ đồng.
Ngành nghề chính của HTX là cung ứng dịch vụ đầu vào – đầu ra cho sản xuất lúa, đồng thời phát triển tín dụng nội bộ để hỗ trợ vốn cho thành viên. Đây là điểm sáng của HTX, góp phần giúp hàng nghìn nông dân có điều kiện phát triển kinh tế, ổn định đời sống.
Xuất phát từ nhu cầu thực tế của bà con – nhiều hộ khó khăn, không có tài sản thế chấp, khó tiếp cận vốn ngân hàng – từ năm 2005, HTX Diên Lộc triển khai mô hình tín dụng nội bộ. Với cách làm “sát hộ, sát việc”, thủ tục đơn giản, giải ngân nhanh, mô hình nhanh chóng phát huy hiệu quả. Nguồn vốn chủ yếu huy động từ tiền nhàn rỗi của thành viên. Đến cuối năm 2022, số dư huy động đạt 6,5 tỷ đồng. Sự tin tưởng thể hiện rõ khi nhiều hộ muốn tiếp tục gửi thêm vốn, trong khi HTX phải cân đối khả năng cho vay mới dám nhận.
 |
|
HTX thu mua lúa ngay tại đầu bờ cho bà con. |
Qua 20 năm, tín dụng nội bộ của HTX Diên Lộc liên tục tăng trưởng, đáp ứng ngày càng tốt nhu cầu vốn cho hộ nghèo, hộ khó khăn. Giai đoạn 2010–2015, doanh số cho vay đạt hơn 12,2 tỷ đồng; giai đoạn 2015–2020 đạt hơn 23,1 tỷ đồng; giai đoạn 2020-2025 dự kiến đạt khoảng 30 tỷ đồng, tỷ lệ nợ quá hạn chỉ 0,04% trên tổng dư nợ – một con số ấn tượng, cho thấy chất lượng tín dụng an toàn, bền vững. Trong 15 năm qua, đã có hơn 5.300 lượt hộ thành viên được vay vốn từ mô hình này. Mức vay phổ biến từ 10 đến 50 triệu đồng, phù hợp với nhu cầu sản xuất, chăn nuôi, giải quyết việc gia đình.
Với những kết quả đạt được, HTX Nông nghiệp Diên Lộc nhiều lần được UBND tỉnh, Liên minh HTX Việt Nam và tỉnh Khánh Hòa tặng bằng khen, giấy khen. Đây cũng là mô hình tiêu biểu được nhiều HTX trong và ngoài tỉnh đến tham quan, học tập.
Trải qua nửa thế kỷ, HTX Nông nghiệp Diên Lộc không chỉ là “đầu mối” cung cấp dịch vụ nông nghiệp trọn gói mà còn trở thành điểm tựa vững chắc của hàng ngàn hộ nông dân. Từ dịch vụ sản xuất lúa, tín dụng nội bộ cho đến tiêu thụ sản phẩm, HTX đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, hạn chế tín dụng đen và bảo đảm an ninh nông thôn. Thành công của HTX Diên Lộc cũng là minh chứng cho giá trị bền vững của kinh tế tập thể khi biết gắn kết cộng đồng, đổi mới cách làm và đồng hành cùng bà con.
Nỗ lực giảm nghèo bền vững
Từ câu chuyện vượt khó của người trồng táo Cam Ranh đến điểm sáng tín dụng nội bộ ở Diên Lộc, các HTX tại Khánh Hòa đã và đang khẳng định vị thế là chỗ dựa vững chắc của nông dân. Đây chính là lực lượng quan trọng giúp địa phương triển khai hiệu quả chương trình giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện, hiện đại, giàu bản sắc.
Sau khi hợp nhất tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận thành tỉnh Khánh Hòa mới, toàn tỉnh còn 9.319 hộ nghèo, chiếm 1,74%. Năm 2025 là năm cuối của kế hoạch 5 năm 2021 – 2025, UBND tỉnh đặt mục tiêu giảm thêm 4.236 hộ nghèo (tương ứng 0,8%), đưa số hộ nghèo toàn tỉnh xuống còn 5.083 hộ, chiếm 0,94%. Giai đoạn 2025 – 2030, tỉnh tiếp tục phấn đấu giảm 0,5 – 1% hộ nghèo mỗi năm theo chuẩn nghèo đa chiều.
Để đạt mục tiêu này, tỉnh sẽ triển khai đồng bộ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, gắn với đầu tư cơ sở hạ tầng, đảm bảo an sinh xã hội và hỗ trợ người nghèo tiếp cận dịch vụ cơ bản. Nguồn lực sẽ ưu tiên cho vùng khó khăn, bãi ngang ven biển, hải đảo nhằm nâng cao đời sống dân sinh, đồng thời thực hiện hiệu quả 7 dự án thành phần của chương trình, huy động thêm các nguồn lực xã hội và vận động người dân tham gia đối ứng trong xây dựng nhà ở, mô hình sinh kế.
Song song đó, tỉnh chú trọng đào tạo nghề, giải quyết việc làm, hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất nông – lâm – ngư – diêm nghiệp, đổi mới kỹ thuật canh tác, bảo đảm an ninh lương thực, tăng thu nhập cho hộ nghèo, cận nghèo. Các chương trình, dự án giảm nghèo sẽ được lồng ghép để hạn chế tái nghèo. Cùng với đó, phong trào “Vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau” tiếp tục được triển khai, khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường, tạo động lực để người dân vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no.
Ngọc Hân
