Đến hết tháng 4/2022, cả nước ước tính có hơn 300.000 lao động rút bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần. Người lao động rút BHXH ngày càng trẻ hóa, phần lớn từ 20-30 tuổi. Tình trạng rút BHXH một lần tăng nhanh khiến nhiều người lo ngại nguy cơ mất an ninh thu nhập tuổi già, làm tăng gánh nặng ngân sách chi trợ giúp xã hội cho người cao tuổi sau này.
Sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí nếu không đủ năm đóng
Theo đó, thời gian qua, đã có ý kiến đề xuất nên siết quy định hưởng BHXH một lần. Hiện nay, điều kiện hưởng BHXH một lần là người tham gia có yêu cầu nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục tham gia BHXH, ra nước ngoài để định cư, bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ Y tế, sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần.
 |
|
Đẩy mạnh phát triển đối tượng thay vì siết nhận BHXH một lần. |
Trao đổi về vấn đề này, ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH, cho biết dự án sửa đổi Luật BHXH 2014 đang được nghiên cứu theo hướng khuyến khích lao động tham gia đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, dự luật sẽ tiếp tục thực hiện chính sách BHXH một lần và không có chuyện hạn chế người hưởng, bởi đây là quyền lợi người lao động nên không thể ngăn cản. Trường hợp người rút đông, hệ thống quá tải thì cơ quan bảo hiểm phải bố trí thêm người giải quyết.
Đặc biệt, Dự luật cũng bổ sung quy định người đóng BHXH mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu, nếu không nhận một lần thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sớm hơn, mức trợ cấp cao hơn.
Luật BHXH sẽ xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, linh hoạt. Trong đó, dự luật sẽ bổ sung quy định trợ cấp hưu trí xã hội, để hình thành hệ thống BHXH đa tầng gồm: Tầng trợ cấp hưu trí xã hội (hiện đang được quy định ở Luật Người cao tuổi), BHXH cơ bản (bao gồm BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện), bảo hiểm hưu trí bổ sung.
Trong đó, tầng hưu trí xã hội, dự luật sẽ sửa theo hướng người lao động đã tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng, không nhận BHXH một lần sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sớm hơn và mức trợ cấp hằng tháng cao hơn. Mục đích nhằm tạo sự liên kết, hỗ trợ giữa các tầng, đặc biệt giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội với BHXH cơ bản. Quan trọng hơn cả làm sao nâng cao nhận thức để người lao động nhận thấy lợi ích từ việc tham gia đóng BHXH.
Đẩy mạnh phát triển BHXH
Thời gian qua, phong trào đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách BHXH cũng được đẩy mạnh ở nhiều địa phương trên cả nước. Đơn cử, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự quyết liệt của BHXH tỉnh Bắc Giang, nhận thức của người dân về BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến tích cực, số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhanh. Tính đến ngày 27/5/2022, Bắc Giang đã có 3.611 người tham gia mới, vượt chỉ tiêu được giao trước gần 01 tuần, đạt 124,5 kế hoạch tháng cao điểm, lũy kế số người tham gia là 33.266 người, đạt 83% kế hoạch năm 2022.
Các huyện, thành phố hoàn thành và vượt chỉ tiêu kế hoạch, một số huyện đạt kết quả cao như: Việt Yên vận động được 601 người, đạt 158,16%, Lục Ngạn vận động được 488 người, đạt 145,6%, Yên Dũng vận động được 363 người, đạt 136,98%….
Bà Nguyễn Thị Thu Huyền, Giám đốc BHXH tỉnh Bắc Giang, đánh giá kết quả trên là sự nỗ lực quyết tâm của tập thể công chức, viên chức BHXH tỉnh Bắc Giang trong việc chủ động tham mưu, tổ chức vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, hướng tới BHXH toàn dân. Đồng thời cũng là động lực lớn để BHXH tỉnh Bắc Giang sớm hoàn thành kế hoạch năm 2022 do BHXH Việt Nam giao, là một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước về phát triển người tham gia BHXH tự nguyện.
Trên cơ sở phát huy những kết quả đạt được, những tháng cuối năm 2022, BHXH tỉnh Bắc Giang tiếp tục tranh thủ sự chỉ đạo của UBND tỉnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đối với công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, đảm bảo chính sách an sinh xã hội trên địa bàn. Thường xuyên rà soát, xác định đối tượng tiềm năng như hộ nông dân, thành viên hợp tác xã, lao động phi chính thức cần phải tuyên truyền vận động nhằm duy trì bền vững quá trình tham gia.
Ngành BHXH cũng đặt mục tiêu đến hết ngày 31/12/2022, toàn ngành phấn đấu hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu về phát triển người tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế: đạt 37,7% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, 31% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN và 92,6% dân số tham gia BHYT trở lên; chỉ tiêu về số thu BHXH, BHTN, BHYT đạt và vượt kế hoạch được giao và hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN, BHYT.
Theo BHXH Việt Nam, với ý nghĩa nhân văn và lợi ích thiết thực, chính sách BHXH tự nguyện đang dần trở thành sự lựa chọn tối ưu với người lao động tự do. Để phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH tự nguyện năm 2022, trong thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai đồng bộ các giải pháp để khai thác, phát triển người tham gia; chú trọng rà soát, phân loại người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình theo địa bàn cấp xã để thực hiện các giải pháp, nội dung, hình thức truyền thông cho phù hợp…
Nhật Linh
