Chia sẻ tại một diễn đàn về kinh tế vào ngày 19/9, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, lần đầu tiên sau nhiều năm, tăng trưởng XK của Việt Nam trong 8 tháng đã giảm so với cùng kỳ năm trước. Sự sụt giảm này thể hiện rõ ở các sản phẩm XK chủ chốt từ sản phẩm điện tử, may mặc, đồ gỗ cho đến thủy hải sản…
Tín hiệu tích cực cho các nhà xuất khẩu
Nhất là sự sụt giảm nhu cầu trên thị trường quốc tế đã nhanh chóng ảnh hưởng đến các nhà XK của Việt Nam. Ông Tuấn cũng lưu ý một số rào cản, khó khăn cho các doanh nghiệp (DN) trong nước hiện nay. Đơn cử như thiếu cơ chế hỗ trợ hiệu quả, chi phí sản xuất kinh doanh cao làm giảm sức cạnh tranh, gặp bất lợi so với DN xuyên biên giới…
 |
|
Nhu cầu tiêu thụ ở những thị trường chủ lực đang tăng trở lại và các nhà thu mua quốc tế cũng dành sự quan tâm nhiều hơn đến sản phẩm của Việt Nam. |
Lưu ý của Phó tổng thư ký VCCI cũng là điều mà các cơ quan quản lý, những nhà hoạch định chính sách cần chú tâm hơn cho việc kết nối giao thương, thương thuyết với những thị trường chủ lực nhằm tháo gỡ rào cản, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà XK của Việt Nam trong thời gian tới để có thể thu hẹp dần mức giảm so với các tháng qua.
Chẳng hạn như việc XK thủy sản vào thị trường Mỹ. Theo Ts. Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT CTCP Thực phẩm Sao Ta (FMC), trong văn bản ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Mỹ ký kết trong tháng 9 này có ghi phía Mỹ sẽ sớm xem xét quy chế kinh tế thị trường cho nước ta. Nếu điều đó được thực hiện sớm, việc xem xét kết thúc vụ kiện (sunset review) chống bán phá giá con tôm và cá tra của Việt Nam sẽ có nền tảng, căn cứ vững vàng hơn.
Còn theo chuyên gia phân tích của Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (Vasep), đơn đặt hàng từ các hãng bán lẻ, nhu cầu nhập hàng phục vụ dịp “Lễ hội ăn chay” (Lent) của năm tới đều có xu hướng tăng. Dự báo nhu cầu nhập khẩu tôm của Mỹ cũng sẽ khả quan hơn trong các tháng cuối năm nay.
“Với những tín hiệu tích cực hơn từ thị trường Mỹ thì XK tôm Việt Nam trong những tháng cuối năm nay sẽ thu hẹp dần mức giảm và ghi nhận kết quả tích cực hơn nửa đầu năm”, chuyên gia của Vasep cho biết.
Ngoài ra, theo ông Lực, kết quả tiêu thụ tháng 8 vừa qua đã cho thấy tỷ lệ sụt giảm của XK tôm so với cùng kỳ thu hẹp dần qua các tháng. Với tình hình này, có nhiều dự đoán thành quả năm nay của XK tôm xoay quanh con số 85-90% so với năm ngoái (đến hết tháng 8 chỉ đạt khoảng 75%).
Mới đây, trong báo ngắn về CTCP Thực phẩm Sao Ta, Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán Mirae Asset nhận định nhu cầu tại Mỹ hồi phục sẽ tạo điều kiện cho công ty này hoàn thành kế hoạch năm 2023.
Theo đó, lần đầu tiên sau 13 tháng, sản lượng nhập khẩu tôm của Mỹ đã hồi phục (số liệu từ Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ). Vasep cũng đưa ra dự báo khả quan cho lượng đơn đặt hàng thủy sản từ Mỹ giai đoạn cuối năm nay (tháng 11 và 12).
Đơn hàng dồi dào hơn trước nhờ nhiều yếu tố hỗ trợ
Trước đà hồi phục chung của ngành, Thực phẩm Sao Ta cũng kỳ vọng sản lượng tiêu thụ và doanh thu sẽ có sự bứt phá trong những tháng cuối năm, tạo điều kiện để hoàn thành mục tiêu 5.900 tỷ đồng doanh thu và 400 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế.
Ngoài triển vọng phục hồi của XK tôm ở thị trường Mỹ, giới chuyên gia cho rằng các nhà XK của Việt Nam ở những lĩnh vực khác cũng đang có những cơ hội trong các tháng cuối năm để thu hẹp dần mức giảm so với các tháng trước đó.
Nhất là khi nhu cầu từ các thị trường XK chính vẫn yếu nhưng đang dần phục hồi tích cực hơn trong tháng 8 vừa qua. Ngoài ra, các yếu tố hỗ trợ như Trung Quốc có động thái hạ lãi suất để vực dậy nền kinh tế, nhu cầu tiêu thụ hàng hóa thường tăng cao vào dịp lễ cuối năm, và những chuyến thăm hợp tác giao thương giữa những đối tác lớn với các DN Việt Nam. Điều này có thể kỳ vọng kim ngạch XK sẽ khởi sắc hơn và có thể tăng trưởng dương trở lại trong những tháng cuối năm.
Như nhận định mới nhất trong trung tuần tháng 9/2023 từ Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán Yuanta, xuất nhập khẩu có thể tiếp tục hồi phục mặc dù chậm, tuy nhiên, tình hình xuất nhập khẩu vẫn thể hiện “tháng sau cao hơn tháng trước”. Theo đó, kỳ vọng xuất nhập khẩu nhiều khả năng đã tạo đáy và sẽ đi lên dần trong quý 4/2023 nhờ các ngành nghề đang dần đan xen nhau hồi phục nhu cầu tiêu dùng.
Theo Yuanta, nhu cầu từ thị trường quốc tế đã có dấu hiệu hồi phục trở lại khi chu kỳ nâng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang dần về cuối. Dù còn quá sớm để cho rằng lĩnh vực sản xuất đã hồi phục hoàn toàn, tuy nhiên, đánh giá tình hình sản xuất nhiều khả năng sẽ tiếp tục cải thiện trong những tháng tới khi nhu cầu từ các nước phát triển hồi phục rõ hơn.
Còn theo Bộ Công Thương, hoạt động xuất nhập khẩu được dự báo tiếp tục khởi sắc trong những tháng cuối năm do được hỗ trợ bởi các yếu tố như lạm phát có xu hướng hạ nhiệt tại các nền kinh tế lớn như Mỹ, châu Âu…, tồn kho tại các nước đang giảm dần.
Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ hàng hóa cũng thường tăng cao vào dịp lễ hội cuối năm. Mặt khác, Việt Nam cũng được cho là sẽ hưởng lợi từ việc các tập đoàn đa quốc gia chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang có với các đối tác thị trường lớn của Việt Nam như thị trường châu Âu, châu Mỹ tiếp tục có tác động tích cực đối với XK của Việt Nam.
Qua trao đổi với VnBusiness trong những diễn đàn, hội thảo về XK, kết nối chuỗi cung ứng quốc tế được tổ chức ở Tp.HCM gần đây, nhiều DN cho biết họ vẫn đang nỗ lực để tìm kiếm các thị trường XK mới. Thậm chí, trong giai đoạn này, DN chấp nhận bán với giá thấp hơn để giữ thị trường với hy vọng vượt qua thách thức đang diễn ra.
Chẳng hạn như với thị trường Mỹ, theo chia sẻ từ phía DN, khách hàng đã bắt đầu tăng đặt hàng trở lại cho những tháng cuối năm và đầu vụ xuân hạ 2024. Các đơn hàng cho quý 4/2023 cũng đã dồi dào hơn trước.
Trước những tín hiệu khả quan hơn cho các tháng cuối năm, với mối băn khoăn của vị Phó tổng thư ký VCCI về tình trạng sụt giảm kim ngạch XK và những rào cản, khó khăn cho DN thì điều mong mỏi trong lúc này là cần phải tạo mọi điều kiện thuận lợi, linh hoạt những giải pháp cho các nhà XK của Việt Nam có thể tận dụng tốt các cơ hội nhằm bù đắp được sản lượng và kim ngạch sụt giảm trong những tháng trước đó.
Thế Vinh
