Một trong những điểm nghẽn của Luật Đất đai được nêu tại báo cáo giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý và sử dụng đất ở đô thị (2013 – 2018) là giá đất. "Giá đất xác định chưa phù hợp với giá thị trường gây thất thoát nguồn thu cho ngân sách nhà nước, dẫn đến khiếu nại của người có đất thu hồi", báo cáo nêu.
Chưa theo sát diễn biến thị trường
Theo kết quả tổng hợp của 57 địa phương, trong giai đoạn 2013 –2018 tổng ngân sách nhà nước thu được trên 372.000 tỷ đồng thuế đất.
Tuy nhiên, giám sát cho thấy nguồn thu từ đất bị thất thoát, gây thất thu cho ngân sách nhà nước và có nhiều điểm bất hợp lý do phương pháp xác định giá đất, việc định giá đất chưa đúng với giá trị thật, không phù hợp thị trường, gây ra thiệt hại cho cả Nhà nước và người dân có đất bị thu hồi, dẫn đến khiếu nại của người dân.
Nhiều đại biểu đặc biệt quan tâm đến giá đất và cho rằng cần nhìn thẳng thực tế hiện nay, thu hồi đất vào mục đích công thì thuận lợi, người dân sẵn sàng nhận tiền, nhưng tại sao khi thu hồi đất làm các khu đô thị lại khó.
Đại biểu cho rằng nguyên nhân là do cùng vì mục đích chung nhưng giá đền bù cho người dân chỉ vài trăm nghìn/ m2, nhà đầu tư chỉ đầu tư khoảng 2-3 triệu/m2 để làm hạ tầng, sau đó bán đất với giá 40-50 triệu/ m2. Đây chính là mấu chốt gây nên bức xúc cho người dân.
Đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cho rằng đất đai là của nhân dân, nhân dân đã trao quyền đại diện chủ sở hữu cho Nhà nước nên Nhà nước phải có trách nhiệm ban hành chính sách, tổ chức thực hiện chính sách để đảm bảo quyền lợi cho người dân, người được hiến pháp trao cho quyền sở hữu đất đai. Nếu không xác định được giá đất thị trường thì không thể chấm dứt được khiếu kiện, mất an ninh trật tự xã hội và thất thoát nguồn thu từ đất đai.
Liên quan đến giá đất thị trường, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn Đắk Nông) nêu thực trạng bất cập hiện nay là các loại thuế được tính theo bảng giá đất do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành không căn cứ giá trị thực ghi trên hợp đồng giao dịch.
Đặc biệt, việc thiếu cơ sở dữ liệu đất thị trường, nên việc xác định giá đất sát với thị trường là không khả thi và thường thấp hơn giá trị. "Việc thẩm định giá đất vẫn còn trao cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh khó có thể bảo đảm tính khách quan", đại biểu nhấn mạnh.
 |
|
Ảnh minh họa |
Có biểu hiện ưu ái sân sau
Đại biểu Mai Sỹ Diến thẳng thắn cho rằng báo cáo kiểm toán, thanh tra và giám sát chưa chỉ ra điều chỉnh quy hoạch nào do lợi ích nhóm để kiến nghị xử lý, dù 5 năm qua, hàng nghìn tỷ đồng, hàng nghìn hecta đất bị thu hồi và cán bộ bị xử lý.
Ông Diến nhấn mạnh việc có biểu hiện ưu ái sân sau của người có thẩm quyền và thiếu trách nhiệm của các cơ quan quản lý và kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ khẩn trương xây dựng văn bản pháp luật tạo hành lang trong quản lý, sử dụng đất ở đô thị; bịt kẽ hở, ngăn tham nhũng.
Đồng quan điểm, đại biểu Trần Văn Tiến (đoàn Vĩnh Phúc) cho biết, báo cáo mới đề cập đến những bất cập trong giá đất, giá đất cụ thể được giám định chưa phù hợp với thị trường, còn bất cập về khung giá đất cho Chính phủ ban hành, bất cập về giá đất tại những khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, thành phố với nhau và các đơn vị hành chính trong một tỉnh, thành phố có sự chênh lệch lớn do khung giá đất quy định vẫn chưa được cơ quan giám sát chỉ ra.
Từ những bất cập trên, đại biểu Hoàng Quang Hàm (đoàn Phú Thọ) cho rằng cần hoàn thiện các phương pháp tính giá đất và các vấn đề liên quan đến xác định giá đất để các địa phương xác định bảng giá đất, giá đất phù hợp với thị trường, đảm bảo lợi ích cho người dân và không gây thất thoát ngân sách.
"Đây là vấn đề rất khó, có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan nhưng không thể không làm vì Hiến pháp quy định đất đai là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý", ông Hàm nói. Đồng tình, đại biểu Hoà cho rằng việc xác định giá đất và các tài sản gắn liền với đất cần được sự đồng thuận của các bên có liên quan, nhất là người dân trong vùng dự án, thuận mua vừa bán, đảm bảo khách quan, minh bạch, mọi sự ép giá theo ý muốn chủ quan sẽ gây ra mâu thuẫn, tranh chấp không đáng có.
"Rà soát các dự án kém hiệu quả hay hiệu quả thấp được bố trí trên các khu đất vàng để kêu gọi nhà đầu tư nhằm phát huy tối đa công năng lợi thế của bất động sản về đất đai", ông Hoà kiến nghị.
Thanh Hoa
