Chuỗi giá trị quế hồi Việt Nam ‘cất cánh’ sang trời Tây

Trồng quế, hồi hữu cơ, nông dân “trúng” đậm

Vừa là công nhân vừa là hộ liên kết của HTX, bà Trần Thị Thái - thôn 6, xã Đào Thịnh, huyện Trấn Yên, phấn khởi khoe thành quả 3 năm trồng quế hữu cơ theo sự hướng dẫn của HTX: “Gia đình tôi vừa xây được ngôi nhà khang trang với giá trị 500 triệu đồng. Trước đây đi làm ở ngoài có thu nhập không, đến khi vào HTX thì thu nhập đã ổn định với mức lương 7 triệu đồng/tháng, thu hoạch quế cũng được 100-150 triệu đồng/năm, cuộc sống của gia đình khấm khá hơn rất nhiều”.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường lãnh đạo tỉnh Yên Bái thăm quan nhà máy của HTX.

Trước năm 2015, bà con nhân dân trong xã Đào Thịnh chưa nhận thức được giá trị của các cây quế, hồi nên việc sản xuất còn nhỏ lẻ, trồng rừng chỉ được xem là phần phụ trong kinh tế gia đình. Bên cạnh đó, thị trường tiêu thụ không ổn định, thường bị thương lái ép giá nên người dân chưa mặn mà với việc trồng rừng.

HTX quế hồi Việt Nam được thành lập tháng 4/2017 với 22 thành viên, tạo việc làm ổn định cho hơn 100 công nhân và hơn 200 lao động thời vụ. Với chiến lược phát triển chuỗi giá trị nông sản xuất khẩu, HTX đã góp phần đưa bản nghèo sang trang mới, đời sống đồng bào dân tộc thiểu số có nhiều khởi sắc.

HTX tạo sinh kế bền vững cho công nhân và hộ liên kết.

HTX quế hồi Việt Nam đã mang đến làn gió mới, thay đổi tư duy sản xuất và phương thức sản xuất của người dân địa phương. HTX hướng dẫn người dân sản xuất theo hướng hữu cơ, quá trình trồng, chăm sóc, thu hoạch đều tuân theo tiêu chuẩn quốc tế. Nhờ đó, giá trị cây quế, hồi tăng lên gấp 2 lần, từ 40 triệu đồng lên 80-100 triệu đồng/ha/năm.

Hiện nay, HTX liên kết sản xuất với 4.000 hộ trên toàn miền Bắc, chủ yếu tại Trấn Yên (Yên Bái), Văn Quan (Lạng Sơn), Văn Bàn (Lào Cai). Hơn 500ha quế, hồi hữu cơ chất lượng cao của HTX đạt chứng nhận quốc tế về an toàn thực phẩm, chứng nhận tiểu chuẩn thực phẩm quốc tế (IFS), đang cung cấp cho các thị trường lớn là EU, Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản...

Bí quyết chinh phục các đại gia

Sản xuất vùng nguyên liệu hữu cơ chỉ là bước đà cho chuỗi sản phẩm xuất khẩu của HTX quế hồi Việt Nam. Không dừng lại ở cung cấp nguyên liệu thô, HTX còn đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sản phẩm quế hữu cơ có tổng diện tích trên 15.000 m2, công suất từ 80 - 100 tấn quế tươi/tháng, tương đương 40.000 lít tinh dầu quế, 2.000 tấn sản phẩm quế khô.

Quy trình sản xuất hiện đại, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Các sản phẩm chủ lực của HTX bao gồm: quế điếu thuốc, quế ống, quế tăm, bột quế, tinh dầu quế… Tiêu biểu, sản phẩm OCOP 4 sao quế điếu thuốc của HTX được thị trường Ấn Độ và một số nước Trung Đông ưa chuộng, bởi được dùng như một loại ống hút khi uống cà phê, đem lại trải nghiệm thú vị cho người dùng.

HTX “bắt tay” với doanh nghiệp Vinasamex nhằm định vị thương hiệu quế, hồi, hương liệu Việt Nam trên thị trường quốc tế. Khi đã được EU tin tưởng cấp chứng nhận hữu cơ, trước mắt HTX và doanh nghiệp là một “sân chơi” rộng lớn để vẫy vùng, gia tăng năng suất và chất lượng sản phẩm để xuất khẩu nhiều hơn.

Sản phẩm quế ống tăm đang được thị trường đánh giá cao về chất lượng.

Chia sẻ về kinh nghiệm hợp tác với các doanh nghiệp quốc tế, ông Nguyễn Quế Anh, Giám đốc HTX cho biết: Thị trường quốc tế không chỉ quan tâm đến chất lượng sản phẩm mà còn đánh giá cao tác động xã hội mà sản phẩm và doanh nghiệp mang lại.

Do đó, ngay từ khi thành lập, tôn chỉ hoạt động của HTX không chỉ là lợi nhuận mà phải có tác động xã hội. HTX đã tính toán làm sao để người dân hưởng lợi nhất.

Cụ thể, HTX hướng dẫn cho bà con nông dân vùng cao cách gia tăng giá trị rừng, sản xuất hữu cơ để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Bên cạnh đó, HTX ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho bà con với giá cao hơn giá thị trường từ 5-10%. Các cán bộ, công nhân làm ở HTX được trả lương, đóng bảo hiểm xã hội và các chế độ khen thưởng, phúc lợi khác.

Người lao động địa phương có việc làm quanh năm.

Dịch Covid-19 bùng phát khiến các doanh nghiệp đóng cửa, bà con mất việc nhưng HTX vẫn tạo việc làm cho bà con bằng cách gia tăng sản phẩm lưu kho, dự trữ để đảm bảo việc làm thường xuyên cho người lao động.

Với nỗ lực vì cộng đồng, HTX quế hồi Việt Nam và Công ty Vinasamex đạt được Chứng nhận Fair Trade (thương mại công bằng) và For Life (công ty có trách nhiệm xã hội). Doanh thu của HTX năm 2019 đạt 200 tỷ đồng, năm 2020 ước tính đạt 300 tỷ đồng.

Như vậy, từ kinh nghiệm của HTX quế hồi Việt Nam, có thể thấy rằng cần cộng hưởng nhiều yếu tố để nông sản Việt Nam khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế, trong đó các HTX cần chú trọng sản xuất theo chuỗi giá trị và trách nhiệm cộng đồng.

Xuân Mai