Được xem là một trong những công ty Fintech (công nghệ tài chính) tiêu biểu ở Việt Nam hiện nay, số lượng người dùng giải pháp thanh toán di động của CTCP công nghệ và dịch vụ Moca chỉ trong một năm trở lại đây đã đạt hơn 2,5 triệu người, đa phần đều là người dùng thường xuyên.
“Ông lớn” thống lĩnh thị trường
Từ việc liên kết với 24 ngân hàng thương mại và 1 ngân hàng điện tử, chỉ riêng nửa đầu năm 2020, tổng lượng giao dịch thanh toán qua ví điện tử của thương hiệu này trên ứng dụng Grab đã tăng đến 40%, với số lượng người dùng tương tác hằng tháng tăng hơn 150% so với cùng kỳ.
Cạnh tranh gay gắt trên thị trường ví điện tử ở Việt Nam khiến dư địa dành cho các nhà cung cấp mới khá nhỏ |
Tỷ lệ giao dịch không tiền mặt qua Moca trên ứng dụng Grab đã chiếm đến 43% trong một thống kê tính đến tháng 6/2020. Riêng với dịch vụ đi chợ trực tuyến GrabMart, giao dịch không dùng tiền mặt chiếm đến 70%.
Tuy vậy, những con số nêu trên chưa là gì so với một “ông lớn” khác là CTCP dịch vụ di động trực tuyến (Momo). Ví điện tử của thương hiệu này đã đạt mốc 20 triệu người sử dụng tính đến hồi giữa năm nay.
Không chỉ kết nối với mạng lưới 25 ngân hàng tại Việt Nam, Momo còn áp dụng các công nghệ mới nhất như AI (trí tuệ nhân tạo), Big Data (dữ liệu lớn), Cloud (điện toán đám mây)… để vận hành hệ thống cung cấp dịch vụ.
Hoặc có thể kể thêm một tên tuổi khác là Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Mạng lưới Thông minh (Smartnet). Tính đến tháng 8/2020, ví điện tử SmartPay của công ty này đã có 1 triệu điểm chấp nhận thanh toán và 4,2 triệu khách hàng cá nhân.
Bên cạnh những tính năng cơ bản của ví điện tử thông thường, SmartPay còn hướng đến trở thành chuyên gia tư vấn tài chính cho người dùng, đặc biệt là đối tượng tiểu thương.
Theo đánh giá, với xu hướng không sử dụng tiền mặt (đặc biệt là ở các khu vực thành thị), thị trường ví điện tử ở Việt Nam hiện nay khá nhộn nhịp với hơn 30 nhà cung cấp dịch vụ (tính đến 10/2020).
Các tên tuổi lớn như Momo, Moca, ZaloPay, SmartPay... được cho là đang thống lĩnh thị trường. Trong đó, Momo là một trong những nhà cung cấp có "tuổi thọ" cao nhất với lượng khách hàng khổng lồ, trong khi Moca và ZaloPay đang tận dụng hệ sinh thái sẵn có của mình để phát triển.
Nhận định mới đây từ nhóm chuyên gia của Đại học RMIT cho rằng “chúng ta đang chứng kiến cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà cung cấp ví điện tử ở Việt Nam”.
Và chính cuộc cạnh tranh gay gắt khiến dư địa dành cho các nhà cung cấp mới khá nhỏ, buộc họ có thể phải cạnh tranh bằng việc giảm giá và “đốt" rất nhiều tiền.
Bứt phá khỏi cuộc đua tiêu hao tài chính
Theo đó, mỗi nhà cung cấp ví điện tử ở Việt Nam hiện đang cố gắng cung cấp một số sản phẩm và dịch vụ riêng. Momo đang hoạt động mạnh trong thanh toán tại các cửa hàng tạp hóa và cửa hàng tiện lợi. ZaloPay (được xây dựng từ ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất Việt Nam - Zalo) mang đến ưu đãi hoàn tiền hấp dẫn cho dịch vụ nạp tiền trên thiết bị di động.
Trong khi đó, phạm vi tiếp cận của Moca tăng nhờ 2 dịch vụ cơ bản trên nền tảng của Grab là gọi xe và giao đồ ăn.
“Tuy nhiên, nhiều tính năng tương tự đang có mặt trong các ví điện tử khác nhau. Điều này có nghĩa mọi người có thể sử dụng nhiều ví cho cùng một sản phẩm hoặc dịch vụ, miễn là họ được ưu đãi tốt nhất. Do đó, các ví điện tử cần nỗ lực rất nhiều để khiến khách hàng trung thành với mình”, Ts. Đoàn Bảo Huy của RMIT nói.
Để bứt phá khỏi cuộc đua tiêu hao tài chính, theo chuyên gia Nguyễn Thanh Bình, ví điện tử cần cân bằng việc tăng trưởng quy mô người dùng với triển khai mô hình kinh doanh bền vững. Đăcj biệt, cần phát triển hệ sinh thái đem lại giá trị gia tăng lớn hơn, có khả năng thu hút và khiến người dùng sẵn sàng trả tiền cho các dịch vụ sử dụng.
“Với sự cạnh tranh mạnh mẽ hiện nay của các ví điện tử trong lĩnh vực thanh toán không dùng tiền mặt, các ví điện tử khó có thể tăng phí giao dịch thanh toán cùng lúc với việc mở rộng quy mô người dùng”, ông Bình nói.
Các chuyên gia của RMIT cũng có lời khuyên là thay vì tập trung vào tính phí để có lời, doanh nghiệp ví điện tử có thể chuyển đổi thành các công ty Fintech và cung cấp hàng loạt dịch vụ tài chính như cho vay, quản lý tài sản và bảo hiểm, tương tự như cách Alipay và Ant Group đã và đang làm ở Trung Quốc.
Ngoài ra, một trong những vấn đề lớn nhất với ví điện tử là chưa cho khách hàng thấy được lợi thế rõ ràng về lâu dài so với ngân hàng truyền thống. Hầu hết các dịch vụ mà ví điện tử cung cấp (như chuyển tiền nhanh, thanh toán hóa đơn điện nước, hay thanh toán hàng hoá trực tuyến) hiện đã có mặt trong ứng dụng di động của các ngân hàng truyền thống.
Ứng dụng số của các ngân hàng có thể chậm bước hơn ví điện tử ở một số dịch vụ khác, nhưng vấn đề này có thể giải quyết dễ dàng qua mua bán và sáp nhập.
Cũng theo Ts. Đào Bảo Huy, 3 nhà mạng di động lớn nhất Việt Nam là VNPT, Viettel và Mobifone có thể sẽ bước chân vào lĩnh vực thanh toán điện tử và tiếp cận những người chưa sử dụng ngân hàng. Với lợi thế về vốn, cơ sở hạ tầng và nhận biết của khách hàng, hiện diện của các nhà mạng viễn thông chắc chắn sẽ gia tăng cạnh tranh trong lĩnh vực thanh toán điện tử.
Thế Vinh