Là một doanh nghiệp (DN) xuất khẩu tủ kệ bếp và tủ phòng tắm sang thị trường Mỹ có thể phải đối mặt với mức thuế nhập khẩu tăng mạnh lên đến 50% trong năm 2026 sắp tới, ông Vũ Quang Huy, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc CTCP Tekcom, nhấn mạnh điều quan trọng là cần tìm giải pháp để thích ứng và thay đổi.
Ngành gỗ mong đàm phán kéo giảm thuế nhập khẩu
Theo ông Huy, để ứng phó là cần xây dựng chiến lược ngắn hạn lẫn dài hạn. Trước mắt, công ty tập trung phát triển các dòng sản phẩm ODM (nhà sản xuất thiết kế gốc) phù hợp với phân khúc khách hàng mục tiêu thông qua đồng thiết kế sản phẩm với nhà mua hàng.
 |
|
Rủi ro chính của các DN xuất khẩu đồ gỗ và nội thất vào Mỹ trong năm 2026 sắp tới đang nằm ở Mục 232 (một điều khoản trong Đạo luật Mở rộng Thương mại của Mỹ) bị thuế nhập khẩu rất cao. |
Với cách làm như vậy, ông Huy cho rằng sẽ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường và tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm. Công ty sẽ tối ưu hóa nguyên vật liệu, tận dụng lợi thế bản địa của Việt Nam để giảm giá thành, giảm tác động của thuế.
Vị tổng giám đốc này nói rõ đôi khi trong nguy có cơ, quá trình thích ứng với rào cản thuế quan trước đây đã từng là cơ duyên để công ty mở rộng ra thị trường quốc tế.
Còn đứng ở góc độ là Phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ Tp.HCM (Hawa), ông Nguyễn Chánh Phương cho biết các DN xuất khẩu (XK) đồ gỗ vẫn mong mỏi các khoản thuế quan tại Mỹ ở mức hợp lý hơn.
Chia sẻ tại diễn đàn thương mại Việt - Mỹ tổ chức ở Tp.HCM hôm 10/12, ông Phương nói rằng đến thời điểm hiện tại, riêng với thị trường Mỹ thì kim ngạch XK đồ gỗ của Việt Nam vẫn có thể đạt mức tăng trưởng 6%. Thế nhưng, rủi ro chính của XK đồ gỗ vào Mỹ trong năm 2026 sắp tới đang nằm ở Mục 232 (một điều khoản trong Đạo luật Mở rộng Thương mại của Mỹ) là bị thuế nhập khẩu rất cao, còn thực tế mức thuế đối ứng 20% là không tác động nhiều.
Ông Nguyễn Chánh Phương nhận định với mức thuế đối ứng 20% thì phía DN cùng người mua hàng và nhà nhập khẩu ở Mỹ đều thích ứng được. Với mức thuế này, các nhà sản xuất của Việt Nam sẽ chịu 1/3, còn 1/3 là của các nhà nhập khẩu, riêng 1/3 còn lại chúng ta không bị đánh thuế nhiều (nhất là khi Việt Nam nhập khẩu nhiều gỗ nguyên liệu từ phía Hoa Kỳ, như trong năm 2025 đã nhập gấp đôi so với năm 2024).
Mặc dù việc nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Mỹ mang tính chất “có đi có lại”, thế nhưng vị phó chủ tịch Hawa tỏ ra băn khoăn khi điều đó vẫn không bù đắp được thâm hụt thương mại ở ngành gỗ. Rõ ràng là rất cao. Mức thuế cao theo Mục 232 tác động đến 4 nhóm mặt hàng nhưng lại chiếm đến 70% sản lượng xuất sang Mỹ. Mức thuế này đã được điều tra từ tháng 8/2025, áp dụng vào tháng 10/2025 và đến tháng 1/2026 sẽ áp ở mức 25% - 50%.
“Khoảng 25% - 30% là ngưỡng mà DN có thể chịu đựng được, không còn lợi nhuận nhưng vẫn còn thị trường. Đây là dịp để cho toàn thị trường Mỹ tái cấu trúc và thị trường sản xuất tái cấu trúc. Trong kiến nghị của Hawa cùng với Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam thì Bộ Công Thương cần làm sao để Mục 232 như là một thương lượng song phương. Bởi vì Mục 232 là phía Mỹ đang áp dụng trên toàn cầu”, ông Phương nói rõ.
Như lý giải của ông Nguyễn Chánh Phương, khi thương lượng song phương với Mỹ, bằng thiện chí và nỗ lực của Chính phủ Việt Nam thì có thể sẽ giảm thiểu được phần nào, còn hơn là thả nổi theo Mục 232 sẽ rất căng cho các DN Việt.
“Chúng tôi vẫn luôn hy vọng mức thuế ở Mỹ dù được công bố rất cao nhưng sau khi trải qua quá trình đàm phán sẽ được kéo xuống (có thể là phân nửa của Mục 232) với mức hợp lý hơn. Còn sau là nỗ lực tái cấu trúc, cải thiện khả năng cạnh tranh từ phía DN”, vị phó chủ tịch Hawa bộc bạch.
Mối lo “thẻ đỏ” với hải sản
Còn ở ngành thủy sản. Trước việc mặt hàng tôm liên tục nằm trong tầm ngắm điều tra, áp thuế chống bán phá giá, một số DN cho rằng không thể để DN “đi một mình” mà phía Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (Vasep) phải đi “đầu tàu”, có động thái làm sao để các DN ngành hàng tôm đã từng có kinh nghiệm trong các vụ kiện cùng hợp sức chuẩn bị hồ sơ để không bị ảnh hưởng như hiện tại.
Không chỉ với mối băn khoăn như vậy, ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký Vasep, than phiền XK thủy sản đang chịu nhiều áp lực từ thị trường Mỹ. Điển hình là kết luận từ Cơ quan Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA) có thông báo kết quả xem xét hồ sơ công nhận tương đương với Đạo luật Bảo vệ Thú biển của Hoa Kỳ (MMPA) đối với các nước có XK thủy sản sang Hoa Kỳ. Động thái này được xem như “thẻ đỏ” đối với các DN xuất khẩu hải sản sang Mỹ trong năm 2026 sắp tới.
Cần nhắc lại, hồi năm 2024 Việt Nam XK gần 512 triệu USD các loài hải sản từ 12 nghề cá trên sang Mỹ, chiếm gần 1/4 tổng kim ngạch XK các loài này của Việt Nam. Trong đó, cá ngừ chiếm tỷ trọng cao nhất là 18%, tiếp đến là ghẹ chiếm 3% và mực gần 1%...
Thế nhưng, quyết định của NOAA không chỉ đe dọa gây thất thu kim ngạch XK hải sản sang Mỹ trong năm 2026 sắp tới mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân và tác động tiêu cực đến toàn chuỗi cung ứng thủy sản. Không chỉ vậy còn làm suy giảm uy tín thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Mặc dù các nỗ lực trước đây (như bổ sung tài liệu, cập nhật các quy định, và các hoạt động vận động ngoại giao…) đã được triển khai tích cực, động thái của NOAA vẫn tạo ra thách thức lớn, đòi hỏi các biện pháp phối hợp khẩn cấp trước mắt và dài hạn từ Chính phủ và các Bộ ngành liên quan.
Theo ông Nguyễn Hoài Nam, điều này thật sự “choáng váng” khi NOAA quy định những sản phẩm thủy sản nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ ngày 1/1/2026. Bởi vì chúng ta đang có hơn 300 DN lớn nhỏ khác nhau XK vào Hoa Kỳ các mặt hàng từ biển.
“Rõ ràng đó là con số khủng khiếp và có nhiều việc phải làm để giải quyết “thẻ đỏ” này. Chính phủ sẽ xây dựng một nghị quyết liên quan vấn đề của MMPA và phía Vasep cùng với Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham gia vào việc này”, ông Nam chia sẻ.
Hiện tại NOAA đã quy định những sản phẩm thủy sản nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ ngày 1/1/2026 phải có Giấy chứng nhận sản phẩm thủy sản xuất khẩu (Certification of Admissibility-COA). Hồi tháng 11/2025, góp ý với Bộ Nông nghiệp và Môi trường về Dự thảo hướng dẫn xác nhận COA, phía Vasep ủng hộ ủng hộ chủ trương xây dựng và ban hành Quyết định để giao nhiệm vụ cho cơ quan thẩm quyền xác nhận COA và hướng dẫn quy trình xác nhận COA là hoạt động cần thiết để không làm gián đoạn XK thủy sản sang Mỹ.
Thế Vinh
