 |
|
Chính sách hỗ trợ dịch bệnh cần nhắm vào đối tượng có mức 'tổn thương lớn nhất' (Ảnh minh họa: Internet) |
Đây là kiến nghị của các chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VERP). Đồng thời, cần đẩy mạnh quá trình triển khai, bởi hiện nay, hầu hết các gói hỗ trợ chưa được giải ngân, vẫn còn "nằm trên bàn giấy".
Khu vực phi chính thức bị ảnh hưởng nặng nề
Theo các chuyên gia, trong các kịch bản đánh giá tăng trưởng GDP không phản ánh được hết khó khăn của nền kinh tế do khu vực phi chính thức bị ảnh hưởng nặng nề, như quán ăn, cửa hàng cắt tóc...
PGS. TS. Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng VEPR đánh giá tác động của dịch bệnh Covid-19 lần này rất khác với các cuộc khủng hoảng kinh tế trước đây. Bởi ảnh hưởng mạnh nhất đến khu vực kinh tế phi chính thức. Ước tính khu vực này chiếm từ 25 - 30% toàn nền kinh tế.
"Trước đây, kinh tế phi chính thức ít bị ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng, do đó, khu vực này trở thành "bệ đỡ" cho tăng trưởng của Việt Nam. Tuy nhiên, đại dịch lần này, khu vực phi chính thức lại bị ảnh hưởng mạnh nhất, các biện pháp phong toả khiến khu vực này dừng hoạt động hoàn toàn, số người lao động mất việc nhiều nhất. Thế nhưng, con số này lại không thể hiện được thống kê qua số liệu của Tổng cục Thống kê và được tính toán vào tăng trưởng GDP", ông Thế Anh cho hay.
Trong khi đó, TS. Phạm Sỹ Thành, Giám đốc Chương trình nghiên cứu kinh tế Trung Quốc, cho rằng năm 2020, một tiền lệ chưa từng xảy ra trước đây đó là suy giảm tăng trưởng kinh tế xảy ra ở các nước trên thế giới do dịch bệnh, trong khi đó, các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam đều nằm ở tâm dịch.
Theo nhìn nhận, các cuộc khủng hoảng tài chính trước đây chỉ xảy ra ở lĩnh vực bất động sản, tài chính, nhưng hiện nay, hầu hết các ngành đều bị ảnh hưởng, kể cả những ngành được xem là "hái ra tiền" như du lịch, nông nghiệp, xuất khẩu... Vì vậy, việc đưa ra kịch bản ứng phó và dự báo sẽ khác hoàn toàn các cuộc khủng hoảng trước đây.
Chuyên gia này phân tích, hiện nay, các doanh nghiệp đang bị gián đoạn nguồn cung, đặc biệt nguồn cung từ thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), điều này không quá lo lắng vì họ đa dạng nguồn cung và dự trữ nguyên liệu tốt.
Gói hỗ trợ còn "nằm trên giấy"
Theo TS. Phạm Sỹ Thành, hiện nay, các chính sách ban hành mới chỉ tập trung ứng phó với dịch bệnh, chưa có chính sách vực dậy nền kinh tế sau khi dịch kết thúc và mục tiêu như thế nào. "Chúng ta quá tập trung chống dịch hơn là lo cho chính sách kinh tế để giúp doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể, người dân vượt qua được suy thoái kinh tế", ông Thành nhấn mạnh và lý giải điều này có thể dễ hiểu do nhiều nơi lo thành tích chính trị, nhưng không nên quá tập trung vào một mục tiêu.
Ngoài ra, quy mô ứng phó với dịch bệnh và nền kinh tế tương đối khiêm tốn. Chẳng hạn, gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng, nhằm hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch. "Gói này tương đương với 2,5 tỷ USD chiếm 1% GDP, trong khi nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á như Singapore dành 2 gói kích thích tổng cộng 32 tỷ USD, chiếm nửa ngân sách hiện nay và gấp 2,5 lần so với cuộc khủng hoảng năm 2008 để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp", ông Thành cho hay.
Tuy nhiên, chuyên gia này cũng thừa nhận, hiện nay, ngân sách không dư dả để Chính phủ mạnh tay chi hỗ trợ và Bộ Tài chính mất nhiều nghiên cứu để giảm hụt thu ngân sách. Song thời điểm này cần mạnh dạn làm quyết liệt.
Theo đánh giá, các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 dường như rất toàn diện, bao gồm: chính sách tài khoá, tiền tệ, BHXH, chính sách xuất khẩu nhưng không có trọng tâm của chính sách đó, nên khiến chính sách kiểu "bắn tên không có đích ngắm". Thay vào đó có thể chỉ nhắm vào một nhóm đối tượng có mức tổn thương lớn nhất để hỗ trợ.
Đồng thời, ông Thành cho rằng hiện nay, phản ứng chính sách triển khai quá chậm. Đối với chính sách tiền tệ, hiện 23 ngân hàng thương mại mới chỉ lên được phương án tăng tín dụng hỗ trợ cho các khu vực doanh nghiệp, nhưng thực sự chưa có gói nào được giải ngân. Chính sách tài khoá cũng vậy, Bộ Tài chính, các địa phương chậm triển khai và gói hỗ trợ vẫn đang "nằm trên giấy".
"Vậy, ở thời điểm nào "liều thuốc" hỗ trợ nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân mới thật sự được triển khai?", ông Thành đặt câu hỏi và cho rằng quy mô, tốc độ, đích ngắm cần phải rõ ràng và triển khai ngay khi mà dịch vẫn chưa được kiểm soát tốt ở các nền kinh tế lớn.
Thanh Hoa
