Phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp lần thứ 25 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) chiều 9/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu nêu cao tinh thần trách nhiệm, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó trong công tác này.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tính đến nay, toàn bộ hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý tàu cá đã được số hóa, kết nối liên thông, bảo đảm tiêu chí “đúng, đủ, sạch, sống”. Tổng số tàu cá được đăng ký, cập nhật trên hệ thống VnFishbase đạt 79.180 tàu, tương đương 100% tổng số tàu cá hiện có.
 |
|
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu thực hiện mục tiêu kép: vừa chấm dứt tình trạng vi phạm khai thác IUU, vừa tái cơ cấu ngành thủy sản theo hướng phát triển bền vững. |
Gần 2 tháng qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương ven biển đã rất quyết liệt, tập trung cao độ thực hiện tháng cao điểm chống khai thác IUU với mục tiêu "Kiên quyết tuyên chiến với khai thác IUU, quyết tâm gỡ "thẻ vàng" của EC đối với nghề cá Việt Nam trong năm 2025.
Tuần qua, các thành viên Ban Chỉ đạo, các bộ, ngành tiếp tục tổ chức đoàn công tác liên ngành kiểm tra chống khai thác IUU tại các địa phương; đã hoàn thành việc số hóa toàn bộ hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý hoạt động tàu cá, kết nối liên thông, tích hợp, đa mục tiêu và đạt tiêu chí "đúng, đủ, sạch, sống".
Các cơ sở dữ liệu quản lý thông tin tàu cá; theo dõi, kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển qua thiết bị giám sát hành trình (VMS) đã có quy chế khai thác, sử dụng, vận hành dữ liệu; các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan mới được cấp tài khoản sử dụng theo quy định.
Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, làm việc nào ra việc đó, làm việc nào dứt việc đó; xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách trong giai đoạn hiện nay.
Thủ tướng yêu cầu thực hiện mục tiêu kép: vừa chấm dứt tình trạng vi phạm khai thác IUU, vừa tái cơ cấu ngành thủy sản theo hướng phát triển bền vững. Trong đó, cần tổ chức lại đội tàu và lao động nghề cá theo hướng giảm khai thác, tăng nuôi trồng, đẩy mạnh chế biến sâu và mở rộng hợp tác nghề cá với các nước; đồng thời tạo sinh kế ổn định, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho ngư dân.
Các bộ, ngành và địa phương phải rà soát đầy đủ, chính xác các nội dung EC cảnh báo, khuyến nghị; xây dựng báo cáo trung thực, toàn diện, đồng bộ số liệu giữa các cơ quan. Trên cơ sở đó, chủ động trao đổi, làm việc thẳng thắn, nghiêm túc với EC nhằm thống nhất thông tin, tạo tiền đề sớm tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng”.
Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng Đề án phát triển nghề cá bền vững, bao gồm các lĩnh vực khai thác, nuôi trồng và chế biến thủy sản. Bộ Quốc phòng tiếp tục tăng cường tuần tra, kiểm soát trên biển, nhất là tại các vùng giáp ranh; kiểm soát chặt tàu cá xuất, nhập bến; xử lý nghiêm các tàu không đủ điều kiện hoạt động.
Bộ Công an tập trung triệt phá các đường dây môi giới đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở nước ngoài; điều tra, xử lý dứt điểm các vi phạm liên quan đến nguồn gốc thủy sản. Bộ Ngoại giao chủ động phối hợp với các nước liên quan để hoàn thiện thông tin về tàu cá, ngư dân Việt Nam bị bắt giữ, trao trả, phục vụ xử lý triệt để các vụ việc tồn đọng.
UBND các tỉnh, thành phố ven biển chịu trách nhiệm toàn diện trong quản lý đội tàu cá trên địa bàn; kiên quyết không để phát sinh vi phạm mới; xử lý nghiêm trách nhiệm tập thể, cá nhân nếu buông lỏng quản lý. Các địa phương phải thường xuyên cập nhật danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU, bảo đảm dữ liệu thống nhất, chính xác giữa các cơ quan, lực lượng chức năng.
Thủ tướng cũng yêu cầu các hiệp hội, doanh nghiệp thủy sản tuyệt đối không thu mua, chế biến, xuất khẩu sản phẩm có nguồn gốc từ khai thác IUU; đồng thời đề nghị các cơ quan báo chí đẩy mạnh tuyên truyền, phản ánh kết quả chống khai thác IUU và phê phán kịp thời những hành vi vi phạm. Thanh tra Chính phủ được giao tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các sai phạm liên quan.
Thủ tướng nhấn mạnh, chống khai thác IUU không chỉ nhằm tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC, mà còn là yêu cầu căn bản để xây dựng ngành thủy sản Việt Nam hiện đại, có trách nhiệm và phát triển bền vững trong dài hạn.
|
Sau hơn 8 năm được cảnh báo “thẻ vàng” từ Ủy ban châu Âu (EC), Việt Nam không chỉ sửa đổi từng quy định mà còn xây dựng một nền tảng quản trị nghề cá hiện đại: khung pháp lý thống nhất; xử lý vi phạm nghiêm minh; truy xuất nguồn gốc toàn diện và áp dụng công nghệ để quản lý đội tàu cá từ ngoài khơi đến bến cảng. 100% tàu cá toàn quốc đã được đăng ký, cập nhật lên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNFishbase; dữ liệu đã liên thông với hệ thống kiểm soát tàu cá của Bộ Quốc phòng và VNeID của Bộ Công an, giải quyết xung đột thông tin giữa các nền tảng… Ông Trần Đức Thắng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhận định, việc giám sát trên biển nhờ VMS được siết chặt: Đa số vụ vi phạm mất kết nối, vượt ranh giới đều được xử lý. Trong tuần gần nhất, không phát sinh tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài, điều hiếm thấy nếu so với giai đoạn EC bắt đầu cảnh báo. Kết quả này cho thấy bước tiến đáng kể so với thời điểm EC cảnh báo thẻ vàng, chuyển từ quản lý thủ công sang quản trị số, từ “nhắc nhở” sang xử lý dứt điểm, tạo nền tảng để Việt Nam bước vào giai đoạn đàm phán, tiếp xúc đoàn Thanh tra EC với tâm thế chủ động hơn. Ông Trần Đức Thắng đồng thời khẳng định, những bước đi này không hề làm khó ngư dân mà chính là bảo vệ nguồn lợi biển và danh dự quốc gia. Nhìn rộng hơn, việc gỡ “Thẻ vàng” không đơn thuần là mở lại con đường xuất khẩu sang EU. Đây là cơ hội để Việt Nam cơ cấu lại ngành thủy sản, thay đổi tư duy khai thác và xây dựng hình ảnh một quốc gia biển có trách nhiệm với môi trường, với thế giới và với thế hệ tương lai. Khi nguồn lợi được bảo vệ, khi ngư dân được hỗ trợ đúng hướng, và khi nghề cá phát triển dựa trên dữ liệu – công nghệ – pháp luật, Việt Nam không chỉ gỡ được “Thẻ vàng”, mà còn nâng cao uy tín quốc tế và tạo nền tảng cho một ngành thủy sản bền vững lâu dài. |
Hồng Hương
