Các chuyên gia Trường Đại học Kinh tế Quốc dân chỉ ra các yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm nay gồm: suy giảm trong cầu hàng hóa, dịch vụ thế giới ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu; chính sách tiền tệ thắt chặt trên diện rộng và môi trường lãi suất cao dẫn đến điều kiện tài chính không thuận lợi; lạm phát thế giới vẫn ở mức cao tác động đến lạm phát và ổn định vĩ mô trong nước.
BĐS có tác động trực tiếp đến 40 ngành kinh tế
Ngoài những yếu tố trên, các chuyên gia cho rằng, rủi ro đến từ thị trường BĐS sẽ tạo ra bức tranh "màu xám" cho nền kinh tế trong năm nay.
Theo nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, độ lan toả của BĐS rất lớn, có quan hệ trực tiếp tới 40 ngành kinh tế và gián tiếp tới gần 100 ngành nghề. Do vai trò, vị trí của ngành BĐS vô cùng quan trọng nên sự biến động của thị trường này đã có ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động kinh tế-xã hội của đất nước.
Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương- TS.Nguyễn Đức Hiển cho rằng, một trong những điểm nghẽn cần đột phá trong năm 2023 để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chính là thị trường bất động sản. |
Đáng lưu ý, rủi ro trên thị trường BĐS có thể lan truyền đến rủi ro trên thị trường tài chính tiền tệ khi phần lớn nguồn vốn vào thị trường BĐS là từ dòng vốn tín dụng từ hệ thống ngân hàng, trong khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang gặp phải nhiều rủi ro bất ổn, nhiều doanh nghiệp BĐS gặp khó khăn về tài chính.
Chỉ ra những điểm nghẽn của thị trường BĐS, PGS TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đánh giá: Quản lý tài chính và đầu tư phát triển BĐS vẫn còn nhiều vướng mắc liên quan với tư duy bao cấp về hàng hóa BĐS (hàng hóa quyền sử dụng đất) trên thị trường sơ cấp. Việc điều hành quản lý và phát triển thị trường BĐS cũng còn nhiều hạn chế bất cập, chưa phát huy được vai trò của Nhà nước trong việc định hướng, điều tiết vĩ mô và kiểm soát hoạt động của thị trường, bảo đảm thị trường BĐS hoạt động một cách ổn định, lành mạnh. Hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng, kinh doanh BĐS... chưa thống nhất và chồng chéo.
Theo đánh giá của TS. Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương: "Thị trường BĐS là điểm nghẽn chính đối với phục hồi và phát triển bền vững trong những năm tiếp theo. Do đó, giải quyết tốt các vấn đề của thị trường BĐS sẽ có tác động tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế", ông Hiển nhấn mạnh.
Ngày 21/4, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, phối hợp cùng Ban Kinh tế Trung ương, Ủy Ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc gia để đánh giá kinh tế Việt Nam năm 2022 và triển vọng năm 2023, đồng thời công bố ấn phẩm “Kinh tế Việt Nam năm 2022 và triển vọng năm 2023: Ổn định và phát triển thị trường bất động sản (BĐS)”.
Gỡ vướng thị trường tài sản để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Từ những vấn đề trên, GS.TS. Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nêu vấn đề, thực tiễn giai đoạn 2020-2022 cho thấy, khi nền kinh tế bị tác động nặng nề bởi đại dịch thì muốn hồi phục và phát triển một cách bền vững, bên cạnh những giải pháp ứng phó linh hoạt với các cú sốc, cơ bản nhất vẫn là phải cải thiện các nền tảng tăng trưởng, đặc biệt là về thể chế kinh tế.
“Những bài học quá khứ cho thấy, Việt Nam cần phải tiếp tục tìm ra những điểm nghẽn quan trọng về thể chế kinh tế để tháo gỡ, cần kiên trì cải thiện nền tảng vĩ mô, và giảm thiểu rủi ro trong tương lai”, ông Chương nêu rõ.
Nhóm tác giả ấn phẩm “Kinh tế Việt Nam năm 2022 và triển vọng năm 2023: Ổn định và phát triển thị trường BĐS" cũng khuyến nghị cần tiếp tục các nhóm giải pháp về hoàn thiện hệ thống pháp luật, hoàn thiện chính sách kiểm soát chống đầu cơ BĐS. Đồng thời, cần kiểm soát chặt chẽ tăng trưởng “nóng” ở các thị trường tài sản, đặc biệt là rà soát tình trạng tài chính của các công ty phát hành trái phiếu doanh nghiệp đang gặp khó khăn.
Liên quan đến thị trường vốn cho BĐS, GS.TS Tô Trung Thành cho rằng: Đối với hệ thống ngân hàng, cần kiểm soát chặt chẽ tăng trưởng “nóng” ở các thị trường tài sản, tăng cường giám sát việc sử dụng vốn vay, hạn chế nợ xấu mới phát sinh. Kiểm soát cung tiền vào thị trường BĐS và nắn dòng tiền của khu vực ngân hàng vào khu vực nền kinh tế thực, lĩnh vực lan tỏa bằng các biện pháp kiểm soát tín dụng vào BĐS có chọn lọc, hạn chế tập trung tín dụng quá nhiều vào các dự án BĐS, nhà ở cao cấp.
Với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, để gây dựng lại niềm tin thị trường và khơi thông nguồn vốn trọng yếu này, ông Trung nêu 2 yếu tố quan trọng: Thứ nhất, tạo sự minh bạch, xếp hạng tín nhiệm trái phiếu và rà soát lại doanh nghiệp phát hành. Thứ hai là rà soát “lỗ hổng” về thể chế, khôi phục lại niềm tin của thị trường.
Đặc biệt cần tăng cường theo dõi, giám sát các trường hợp doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có liên quan phát hành trái phiếu doanh nghiệp khối lượng lớn.
Theo ông Trung, trái phiếu doanh nghiệp được đánh giá tín nhiệm có thể giảm hệ số số rủi ro xuống. Ngược lại khi chưa đánh giá tín nhiệm phải tăng yếu tố rủi ro lên để kiểm soát dòng vốn, mang tính đầu cơ hay không.
Bên cạnh đó, năm vừa qua, các tập đoàn BĐS vẫn được phép mua bán sáp nhập (M&A) các công ty chứng khoán và công ty tài chính đã tạo ra xung đột lợi ích lớn trong hệ thống tài chính. "Nếu không xử lý được điểm này, rõ ràng niềm tin vẫn không thể phục hồi, doanh nghiệp, thị trường vẫn rất khó khăn”, ông Trung nói.
Thanh Hoa