Trong quá trình phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, nhiều cơ chế, chính sách của Đảng được ban hành. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Ban chấp hành Trung ương Đảng nhấn mạnh: “Kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác, các hợp tác xã, tổ hợp tác có vai trò cung cấp dịch vụ cho các thành viên; liên kết, phối hợp sản xuất kinh doanh, bảo vệ lợi ích và tạo điều kiện để các thành viên nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất kinh doanh, phát triển bền vững”.
Từ lực lượng tiên phong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững
Khoản 7 Điều 4 Luật HTX năm 2023 của Việt Nam định nghĩa:“HTX là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 05 thành viên chính thức tự nguyện thành lập, hợp tác tương trợ trong sản xuất kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung về kinh tế, văn hóa, xã hội của thành viên, góp phần xây dựng cộng đồng xã hội phát triển bền vững; thực hiện quản trị tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ”.
 |
|
Hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đối với các thành viên hợp tác xã. |
Về góc độ kinh tế, HTX là tổ chức kinh tế cơ bản và quan trọng nhất của kinh tế tập thể. Đặc trưng của HTX là hình thức sở hữu tập thể và dựa trên sở hữu của các thành viên HTX, từ đó phát sinh quan hệ tổ chức quản lý và quan hệ phân phối tương ứng. HTX là một hình thức của quan hệ kinh tế hợp tác tự nguyện, phối hợp hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các chủ thể kinh tế, kết hợp sức mạnh của tập thể để giải quyết tốt hơn những vấn đề của sản xuất kinh doanh cũng như đời sống kinh tế và mục tiêu xa hơn là nâng cao hiệu quả hoạt động và lợi ích của mỗi thành viên.
Việc xác định HTX là một tổ chức kinh tế tạo điều kiện cho HTX bình đẳng trước pháp luật với các loại hình doanh nghiệp và đảm bảo quyền lợi vật chất chính đáng của các thành viên HTX. Về góc độ xã hội, HTX mang tính chất xã hội sâu sắc. Tính xã hội của HTX thể hiện trong toàn bộ nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX. Với việc tạo điều kiện cho người lao động, những người sản xuất nhỏ chẳng những có thể trụ vững trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh mà còn đẩy mạnh sự phát triển, xóa bớt gánh nặng về thất nghiệp cho xã hội.
Về góc độ pháp lý, HTX là một tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân. HTX là tổ chức kinh tế được thành lập theo thủ tục pháp lý nhất định, có đăng ký hoạt động tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, có tài sản tách biệt với tài sản của thành viên, có thẩm quyền nhân danh tham gia các quan hệ pháp luật. Tuy nhiên, có một số đặc trưng khác so với loại hình doanh nghiệp khác như sau: loại hình HTX được quyết định không phải số vốn góp mà là yếu tố thành viên HTX, nhằm giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất kinh doanh, không thuần túy để thu lợi nhuận trên số vốn góp. Về tổ chức quản lý, HTX hoạt động trên nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
Thực tế, HTX là một đơn vị kinh doanh, phải tham gia thị trường, cạnh tranh, tạo ra doanh thu và hiệu quả. HTX là một tổ chức của con người, dựa trên sự liên kết, tương trợ (vốn xã hội), với mục tiêu chính là giải quyết các nhu cầu chung (kinh tế, xã hội, văn hóa) của thành viên. Chính bản chất kép này khiến HTX thường rơi vào "thế yếu" trong nền kinh tế thị trường. Về mặt kinh tế, họ thường có quy mô nhỏ, năng lực quản trị hạn chế, khó tiếp cận vốn và công nghệ. Về mặt xã hội, họ khó tập hợp tiếng nói để cạnh tranh chính sách với các nhóm lợi ích (interest groups) lớn, có tổ chức chặt chẽ hơn.
Liên Hợp Quốc chọn năm 2025 là "Năm Quốc tế Hợp tác xã lần thứ hai" với chủ đề “Hợp tác xã xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn”, là cơ hội quan trọng để nâng cao nhận thức, khẳng định thời cơ và vị thế mới của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã trong thời gian tới.
Các hợp tác xã trên thế giới đang trở thành lực lượng tiên phong trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hiệp quốc. Hiện nay, 300 HTX lớn nhất thế giới có tổng doanh thu 2100 tỷ USD, dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định khi mô hình HTX chứng minh được khả năng thích ứng tốt trước những bất ổn về kinh tế, chính trị và xã hội. Tại Việt Nam, hiện nay, cả nước có 36.270 HTX hợp tác xã (HTX), 153 liên hiệp HTX, 81.781 THT. Khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong đảm bảo an sinh xã hội, thu hút gần 7,1 triệu thành viên và tạo việc làm cho khoảng 2 triệu lao động thường xuyên.
Trong bối cảnh cạnh tranh, kinh tế, xã hội và môi trường, nhiều tác động từ chuyển đổi số, đổi mới khoa học công nghệ, các hợp tác xã gặp nhiều khó khăn về quản trị, quản trị rủi ro, hoạt động sản xuất kinh doanh (ký kết các hợp đồng đầu vào và đầu ra, …), nhân lực, tài chính,… Hợp tác xã (HTX) nói chung và đặc biệt là các HTX có quy mô nhỏ, siêu nhỏ thường được xem là đối tượng yếu thế cần được Nhà nước và xã hội quan tâm, hỗ trợ bảo vệ vì tính chất tự nguyện, dựa trên sở hữu chung, phục vụ lợi ích thành viên và cộng đồng, dễ gặp khó khăn trong cạnh tranh, tiếp cận vốn, công nghệ so với doanh nghiệp lớn. Việc hỗ trợ HTX mọi quy mô (siêu nhỏ, nhỏ, vừa, lớn) giúp phát huy kinh tế tập thể, xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững, theo các quy định phân loại & chính sách hỗ trợ hiện hành tại Việt Nam. Nhận thức của các HTX về công tác đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, tầm quan trọng của tổ chức đại diện cho các HTX có vai trò, vị trí gắn kết với nhu cầu thực tiễn của HTX ngày càng được nâng cao.
Đến "lá chắn" bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên
Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam gồm Liên minh HTX Việt Nam được thành lập ở Trung ương và Liên minh HTX cấp tỉnh được thành lập ở các tỉnh, thành phố. Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể đã xác định rõ: “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trong việc đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên”.
Chức năng, nhiệm vụ của Liên minh HTX Việt Nam được ghi nhận tại Điều 111 của Luật HTX năm 2023: “Hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam là tổ chức đại diện của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, giữ vai trò nòng cốt và thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể”. Tại Quyết định số 1328/QĐ-TTg ngày 23/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Điều lệ Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX Việt Nam là tổ chức đại diện của HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác và các tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật, hoạt động liên quan đến kinh tế tập thể, hợp tác xã tự nguyện tham gia để bảo vệ quyền lợi và thúc đẩy sự phát triển của thành phần kinh tế này, đóng vai trò nòng cốt và cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với thành phần kinh tế tập thể, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước (Điều 2). Liên minh HTX Việt Nam có chức năng “Đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các thành viên” (Khoản 1 Điều 6).
Trong bối cảnh sáp nhập, trong định hướng đại hội nhiệm kỳ 2026-2031 (đối với cấp Trung ương) và nhiệm kỳ 2025-2030 (đối với cấp tỉnh), để thực hiện bám sát các Nghị quyết của Đảng, nhiều Liên minh HTX tỉnh/thành phố xác định khâu đột phá tiên phong chính là nâng cao hiệu quả công tác đại diện và bảo vệ quyền lợi ích cho các thành viên. Nhiều Liên minh HTX cấp tỉnh xác định, để khẳng định vị trí và vai trò, sự tồn tại chính là phải làm tốt nhiệm vụ này, vì thế xác định cần huy động nguồn nhân lực, xã hội hóa các nguồn lực khác để có thể thực hiện tốt mục tiêu đề ra. Với vai trò là tổ chức đại diện, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam cần nâng cao năng lực trong đại diện, đặc biệt bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các thành viên, nhất là các thành viên có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, là nhóm dễ bị tác động, tổn thương, yếu thế trên trường quốc tế.
Quyền và lợi ích hợp pháp (phù hợp với quy định pháp luật) được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật (Hiến pháp, luật, pháp lệnh và các văn bản dưới luật như Nghị định, quyết định, chỉ thị, thông tư...). Hợp pháp là hành vi, hoạt động được cho phép bởi luật pháp và được bảo vệ bởi nhà nước. Hành vi hợp pháp không vi phạm bất kỳ quy định, luật lệ nào và không gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người khác. Hợp pháp là sự phù hợp của hành vi cá nhân, tổ chức thực hiện đối với quy định của pháp luật, hành vi hợp pháp là những hành vi được tiến hành thực hiện không trái với quy phạm đạo đức, xã hội, phù hợp với quy định của pháp luật.
Các nhóm yếu tố khách quan bên ngoài tác động đến hoạt động của tổ chức đại diện. Các yếu tố mà tổ chức không thể kiểm soát nhưng phải thích ứng, đó là môi trường pháp lý mâu thuẫn, chồng chéo sẽ tạo ra nhiều rủi ro cho HTX. Ý chí chính trị và cơ chế phối hợp với sự quan tâm, chỉ đạo của cấp ủy và sự hợp tác, tôn trọng vị thế, vai trò của Liên minh HTX từ phía các cơ quan quản lý nhà nước (Uỷ ban nhân dân, các Sở, ngành). Bên cạnh đó,nhận thức của thành viên, mức độ "tin tưởng" và không chủ động của HTX. Bối cảnh cạnh tranh, hội nhập (CPTPP, EVFTA...) vừa là cơ hội, vừa là thách thức pháp lý.
Các nhóm yếu tố chủ quan, đó là nguồn nhân lực được coi là yếu tố then chốt, liên quan đến "lý thuyết vốn con người". Chất lượng (chuyên môn, kỹ năng, tâm huyết) của đội ngũ cán bộ. Đặc biệt là sự thiếu hụt các chuyên gia pháp lý chuyên sâu (có kỹ năng tố tụng, đàm phán) và các chuyên gia vận động chính sách (có kỹ năng nghiên cứu, phân tích). Nguồn lực tài chính với mức độ đảm bảo và tự chủ về tài chính. Phương thức hoạt động với tính chủ động (tự nghiên cứu, cảnh báo sớm) hay bị động (chờ vụ việc, chờ được hỏi ý kiến).
Nhiều quốc gia trên thế giới hình thành tổ chức đại diện của HTX luôn đẩy mạnh vai trò, vị trí, thực hiện tốt chức năng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho HTX. Tại Hà Lan, cơ quan đại diện HTX là Hội đồng HTX quốc gia Hà Lan. Hội đồng tiến hành nghiên cứu các vấn đề về kinh tế, luật pháp, tài chính, tổ chức, đặc biệt khi tất cả các vấn đề này ảnh hưởng đến các nguyên tắc của HTX thì Hội đồng có nhiệm vụ cung cấp thông tin, tư vấn, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đối với HTX.
Tại Nhật Bản, Liên minh HTX Nhật Bản kết nối các Liên hiệp, liên đoàn (Liên hiệp Trung ương HTX nông nghiệp Nhật Bản (JA-Zenchu), Liên đoàn quốc gia HTX nông nghiệp (JA-Zennoh), Liên đoàn Bảo hiểm trong các HTX Nông nghiệp (JA-Zenkyoren), Ngân hàng Norinchukin là tổ chức trung ương của hệ thống ngân hàng HTX với thành viên, Liên hiệp HTX tiêu dùng (JCCU) là tổ chức cấp quốc gia đại diện cho các HTX tiêu dùng tại Nhật Bản), trong nhiều lĩnh vực: nông nghiệp, thương mại, tín dụng, bảo hiểm nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên về quản lý và tổ chức, kiểm toán, giáo dục, bảo hiểm, xây dựng chính sách, hợp tác quốc tế, phát triển nhãn sản phẩm, xúc tiến thương mại. Tại Hoa Kỳ, Liên minh Quốc gia các Hợp tác xã (National Cooperative Business Association) được thành lập vào những năm 1930 cũng đã tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của các hợp tác xã.
Khảo sát thực tế đối với các HTX ở các quy mô khác nhau (siêu nhỏ, nhỏ, vừa và lớn), các HTX mong muốn Liên minh HTX Việt Nam bảo vệ quyền lợi thiết thực là được tư vấn, hỗ trợ, vận động chính sách pháp lý trong cung cấp đất đai, thuế, phí, lệ phí, bảo hiểm, chuyển đổi số, đất đai, thuế, tài sản, vốn,...; cung cấp dịch vụ chuyên môn (tư vấn, đào tạo, xúc tiến thương mại, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu), và thúc đẩy kết nối kinh tế (liên kết chuỗi, vùng nguyên liệu, logistics, chế biến) để nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế, giải quyết các khó khăn về vốn, công nghệ, thị trường.
Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam đã làm tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên, thông qua các hoạt động: (1) Chủ động, tích cực tham gia xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách và tổ chức triển khai hiệu quả các chương trình, đề án; phát huy vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã. (2) Tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của nhà nước về kinh tế tập thể, HTX, đổi mới căn bản, có sức lan tỏa mạnh mẽ; các phong trào thi đua và sự kiện lớn được tổ chức thành công, tạo hiệu ứng xã hội tích cực. (3) Thực hiện tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các hợp tác xã thành viên; chủ động nắm bắt, kiến nghị tháo gỡ khó khăn và đẩy mạnh công tác tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho khu vực kinh tế tập thể. (4) Công tác vận động, tư vấn, hỗ trợ thành lập mới HTX, LHHTX có nhiều tiến bộ; việc xây dựng và nhân rộng mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao, sản xuất theo chuỗi giá trị đạt kết quả thiết thực. (5) Đổi mới mạnh mẽ, nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, hỗ trợ cung ứng dịch vụ công, tập trung vào các lĩnh vực then chốt là đào tạo, xúc tiến thương mại, tín dụng và chuyển giao công nghệ; (6) Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, chủ động hội nhập, huy động hiệu quả các nguồn lực quốc tế và tổ chức thành công các sự kiện đối ngoại lớn; (7) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc thực hiện mục tiêu hoạt động của HTX; tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong hoạt động của HTX; (8) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc phát triển thành viên và tổ chức cung ứng dịch vụ cho thành viên HTX ; (9) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc quyết định tổ chức quản lý và hoạt động của HTX; thuê và sử dụng lao động; (10) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc quản lý, sử dụng, xử lý vốn, tài sản và các quỹ của HTX ; (11) Tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của HTX; (12) Bảo vệ quyền tiếp cận và thụ hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX của Nhà nước; (13) Đại diện cho các HTX tham gia các tổ chức đại diện, tổ chức quốc tế và thực hiện các chương trình hợp tác quốc tế.
Một số tồn tại, hạn chế, đó là một số nơi trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam triển khai các hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên chưa thực sự giải quyết được đầy đủ nhu cầu thực tiễn của các HTX. Chưa thực hiện có hiệu quả một số nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thành viên của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam. Công tác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thành viên của hệ thống Liên minh HTX chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi phát triển HTX, dẫn đến mức độ tiếp cận các thị trường của HTX thấp (thị trường vốn, thị trường đất đai, thị trường công nghệ, thị trường hàng hóa, dịch vụ, chuyển đổi số, xúc tiến thương mại).
Năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ điều hành, quản lý HTX còn yếu và thiếu ổn định; thu nhập thấp, khó thu hút lao động có trình độ, tay nghề cao, chưa thu hút được nhiều cán bộ, lao động trẻ khởi nghiệp và phát triển HTX. Bên cạnh đó, đối tượng thụ hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ chủ yếu là các HTX, chưa chú trọng hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất, phát triển nguồn nhân lực, đào tạo nghề cho thành viên HTX, tổ hợp tác. Công tác kiểm tra, giám sát, kiểm toán và đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội đối với các cơ chế chính sách hỗ trợ chưa được thực hiện thường xuyên, chưa sâu sát. Nguồn lực hỗ trợ cho mỗi HTX còn ít so với nhu cầu của HTX, năng lực tài chính của HTX còn hạn chế, dẫn đến hiệu quả hỗ trợ chưa cao.
Số HTX được thụ hưởng ở mức thấp so với tổng số HTX, chỉ đạt từ 1,3% (hỗ trợ chế biến sản phẩm) đến 24% (xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; thành lập mới, tổ chức lại hoạt động của HTX) tổng số HTX cả nước; đáp ứng 5% - 30% nhu cầu hỗ trợ của HTX. Quan hệ với các tổ chức đại diện với HTX thiếu chặt chẽ, nhất là yêu cầu cao về quản trị điều hành, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm mà các tổ chức quốc tế đặt ra, dẫn tới mức độ hội nhập quốc tế của khu vực kinh tế tập thể, HTX thấp; chưa theo kịp cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, năng lực tham gia các hiệp định thương mại tự do song phương, đa phương rất hạn chế; thiếu khả năng thích nghi với môi trường cạnh tranh toàn cầu.
Vấn đề biến đổi khí hậu, chiến tranh thương mại toàn cầu dịch bệnh, đe dọa thường trực và ảnh hưởng đến tình hình sản xuất, đứt gãy một số chuỗi cung ứng nguyên liệu đầu vào và tiêu thụ sản phẩm, đòi hỏi HTX, liên hiệp HTX phải chủ động, đáp ứng được rất nhiều tiêu chuẩn và các quy định khắt khe của thị trường về chất lượng, mẫu mã và kiểu dáng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, thương hiệu sản xuất, hợp đồng, liên kết kinh tế để đối phó với những thách thức đang đe dọa sự ổn định và hiệu quả hoạt động của các HTX.
Để nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho các thành viên
Giải pháp nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho các thành viên, đó là: (1) Kiện toàn tổ chức, bộ máy triển khai hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thành viên, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam; (2) Kiện toàn, nâng cao năng lực của các đơn vị tham mưu, chuyên môn; (3) Nâng cao năng lực của các đơn vị sự nghiệp trực thuộc để thực hiện các hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích cho thành viên; (4) Nâng cao năng lực bảo vệ quyền và lợi ích cho thành viên của Liên minh HTX các tỉnh, thành phố; (5) Nâng cao nhận thức về kinh tế hợp tác, HTX và vai trò của công tác bảo vệ quyền vài lợi ích cho thành viên; (6) Tham gia xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách về kinh tế tập thể, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên; (7) Tăng cường công tác phối hợp hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể và bảo vệ quyền, lợi ích cho thành viên; (8) Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn và phối hợp bảo vệ quyền và lợi ích cho thành viên trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam; (9) Đổi mới phương thức triển khai hoạt động tư vấn, hỗ trợ, bảo vệ quyền và lợi ích cho thành viên; (10) Quy hoạch phát triển mạng lưới các đơn vị triển khai hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích cho thành viên của hệ thống Liên minh HTX.
Liên minh HTX là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức kinh tế tập thể, giữ vai trò nòng cốt và thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, làm cầu nối giữa Đảng và Nhà nước với thành phần kinh tế tập thể, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Ngoài ra, để thực hiện đồng bộ các giải pháp, nghiên cứu khoa học đề xuất một số kiến nghị với Đảng, Nhà nước như sau:
Một là, làm rõ chức năng, nhiệm vụ của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam để xác định hệ thống Liên minh Việt Nam.
Hai là, kiến nghị Chính phủ giao bổ sung một số chức năng quản lý Nhà nước cho hệ thống Liên minh HTX Việt Nam thực hiện nhằm thống nhất, thông suốt trong quá trình triển khai gắn với nhu cầu và thực tế đòi hỏi của khu vực kinh tế tập thể, HTX.
Ba là, kiến nghị Chính phủ giao bổ sung tăng thêm biên chế, nguồn lực đối với hệ thống Liên minh HTX Việt Nam.
Bốn là, kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan: xác định rõ danh mục và kinh phí hỗ trợ phát triển HTX thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia, để có nguồn lực tài chính đủ mạnh làm đòn bẩy hỗ trợ trực tiếp đối với các HTX; bổ sung kinh phí hỗ trợ cho HTX theo chương trình hỗ trợ phát triển HTX; ban hành nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2031 để hỗ trợ HTX về bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm.
Năm là, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, các HTX cần nghiên cứu, hoàn thiện chặt chẽ Điều lệ, làm căn cứ quan trọng trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đối với thành viên.
Sáu là, đẩy mạnh sự kết nối, sự đồng bộ trong chỉ đạo và triển khai, trong nhiều lĩnh vực ngành nghề; tập trung các giải pháp nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của các thành viên trong các lĩnh vực cụ thể: (1) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc thực hiện mục tiêu hoạt động của HTX; tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong hoạt động của HTX; (2) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc phát triển thành viên và tổ chức cung ứng dịch vụ cho thành viên HTX; (3) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc quyết định tổ chức quản lý và hoạt động của HTX; thuê và sử dụng lao động; (4) Bảo vệ quyền của HTX đối với việc quản lý, sử dụng, xử lý vốn, tài sản và các quỹ của HTX; (5) Tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo các hành vi vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của HTX; (6) Bảo vệ quyền tiếp cận và thụ hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX của Nhà nước; (7) Đại diện cho các HTX tham gia các tổ chức đại diện, tổ chức quốc tế và thực hiện các chương trình hợp tác quốc tế.
Trong bối cảnh kinh tế tập thể đứng trước yêu cầu đổi mới và hội nhập sâu rộng, việc củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Liên minh Hợp tác xã và các tổ chức đại diện trở thành yêu cầu tất yếu. Với vai trò là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức kinh tế tập thể, Liên minh Hợp tác xã không chỉ giữ vị trí nòng cốt trong thúc đẩy phát triển khu vực này, mà còn là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với kinh tế tập thể, qua đó đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.
PGS.TS. Phạm Thị Tố Oanh
Trưởng Ban Kinh tế - Chính sách
Liên minh HTX Việt Nam
