Lĩnh vực tài chính số tại Việt Nam đang trở thành động lực tăng trưởng quan trọng, được hậu thuẫn mạnh mẽ bởi chủ trương thanh toán không tiền mặt của Chính phủ. Theo các báo cáo kinh tế số khu vực, tổng giá trị giao dịch thanh toán số ước đạt 178 tỷ USD vào năm 2025.
Tính đến quý III/2025, Việt Nam có 47 tổ chức trung gian thanh toán được cấp phép, với gần 46 triệu ví được kích hoạt và hơn 30 triệu ví hoạt động thường xuyên. Tổng số dư trên các ví đến hết quý I/2025 vượt mốc 2.800 tỷ đồng, minh chứng cho sức hấp dẫn của phương thức thanh toán này. Tuy nhiên, "miếng bánh" thị phần thực tế lại tập trung chủ yếu vào nhóm dẫn đầu gồm MoMo, ZaloPay, ShopeePay và VNPay.
 |
|
Các chuyên gia cho rằng thị trường ví điện tử Việt Nam đang chứng kiến sự thay đổi mang tính bước ngoặt. |
Dù sở hữu lượng người dùng lớn, các ví điện tử đang đối mặt với áp lực chưa từng có từ sự trỗi dậy của ứng dụng ngân hàng (Mobile Banking). Với lợi thế hạ tầng sẵn có và sự phổ cập của chuẩn VietQR, các ngân hàng đang dần lấy lại thị phần thanh toán, buộc các ví điện tử phải tự làm mới mình để tránh bị đào thải.
Theo ghi nhận, các nền tảng đang chuyển mình từ mô hình trung gian thanh toán đơn thuần sang cung cấp dịch vụ tài chính chuyên sâu và cá nhân hóa.
Chẳng hạn, MoMo chọn định vị là "trợ thủ tài chính với AI", sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích hành vi, quản lý chi tiêu và gợi ý dịch vụ thông minh cho người dùng. ShopeePay đang tận dụng hệ sinh thái thương mại điện tử, ví này đang bứt phá mạnh mẽ thông qua việc liên kết với các ngân hàng như Techcombank để mở rộng tệp khách hàng trẻ. Đặc biệt, ShopeePay đẩy mạnh dịch vụ "mua trước trả sau" (SPayLater), tạo ra một chu trình khép kín từ mua sắm đến hỗ trợ tài chính vi mô.
Trong khi đó, ZaloPay hướng tới mô hình nền tảng thanh toán đa năng, tích hợp sâu vào mạng xã hội Zalo, cho phép người dùng thanh toán liền mạch ngay trong lúc trò chuyện.
Theo các chuyên gia, xu hướng chung là các ví điện tử đang nỗ lực bao trùm toàn bộ hành trình của người dùng, từ thanh toán hóa đơn, di chuyển, giải trí cho đến đầu tư và bảo hiểm. Khuyến mãi giờ đây được tái cấu trúc, tập trung vào các dịch vụ thiết yếu thay vì giảm giá tràn lan.
Một mặt trận khác đang nóng lên là thị trường "đi chợ online" – nơi các nền tảng cạnh tranh để chiếm lĩnh nhu cầu tiêu dùng thiết yếu hàng ngày. Theo Metric, doanh số các sàn thương mại điện tử năm 2024 đạt gần 319.000 tỷ đồng, trong đó nhóm ngành bách hóa - thực phẩm tăng trưởng kỷ lục hơn 76%.
Các "ông lớn" như GrabMart, ShopeeFood/Mart, BeFood và TikTok Shop đang chạy đua về tốc độ giao hàng và trải nghiệm. Nếu GrabMart định vị là "siêu thị cấp tốc" với thời gian giao 15-30 phút, thì TikTok Shop lại khuấy đảo thị trường bằng xu hướng "shoppertainment" (mua sắm kết hợp giải trí).
Các ví điện tử không đứng ngoài cuộc chơi này. MoMo và ZaloPay tích cực "hóa chợ" khi hợp tác với các chuỗi bán lẻ lớn như Co.opmart, WinMart. Việc tích hợp thanh toán cho các đơn hàng nhu yếu phẩm giúp ví điện tử duy trì tần suất sử dụng hàng ngày của người dùng, biến ứng dụng thành một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị.
Giới phân tích cho rằng sự thành bại của ví điện tử trong giai đoạn tới phụ thuộc lớn vào khả năng nắm bắt công nghệ, bao gồm: tuệ nhân tạo (AI), được ứng dụng sâu rộng để cá nhân hóa trải nghiệm và tự động hóa các tác vụ tài chính. Sự phổ biến của VietQR giúp kết nối liên thông giữa ví và ngân hàng, xóa bỏ rào cản thanh toán. Và an ninh bảo mật khi yêu cầu xác thực sinh trắc học cho giao dịch trên 10 triệu đồng từ ngày 1/7/2024, các ví điện tử đang đẩy mạnh công nghệ eKYC và Token hóa (mã hóa dữ liệu) để bảo vệ người dùng trước rủi ro gian lận.
Mặc dù dư địa phát triển còn lớn, đặc biệt là tại khu vực nông thôn và nhóm khách hàng Gen Z, chuyên gia cho rằng các ví điện tử vẫn đối mặt với bài toán nan giải về hiệu quả kinh doanh. Sau nhiều năm "đốt tiền" để mở rộng, biên lợi nhuận từ thanh toán vẫn thấp, trong khi chi phí vận hành và an ninh mạng ngày càng tăng.
Giới chuyên gia nhận định, thị trường đang chuyển từ giai đoạn "bùng nổ thử nghiệm" sang giai đoạn trưởng thành và sàng lọc. Trong tương lai gần, ví điện tử sẽ vượt thoát vai trò thanh toán để trở thành nền tảng tài chính tích hợp toàn diện. Chiến thắng sẽ thuộc về đơn vị nào giải quyết tốt bài toán trải nghiệm người dùng, ứng dụng hiệu quả công nghệ và xây dựng được niềm tin vững chắc trong nền kinh tế số đầy biến động.
Thanh Hoa
