Một cuộc cải tổ mạnh mẽ được chờ đợi từ lâu tại một quốc gia mà lĩnh vực ngân hàng có quy mô lớn nhất châu Âu cuối cùng cũng sắp trở thành hiện thực.
Theo kế hoạch, Helaba và NordLB sẽ sáp nhập với nhau trước, sau đó hợp nhất với DekaBank và LBBW trong giai đoạn hai. Berlin Hyp, một ngân hàng chuyên cho vay bất động sản, cũng có thể tham gia cùng.
Manh nha ý tưởng
Dữ liệu của Bloomberg cho thấy 5 ngân hàng này có tổng tài sản khoảng 682 tỷ euro tính đến cuối năm 2017 và quá trình hợp nhất, nếu thành công sẽ tạo ra một ngân hàng mới có quy mô lớn thứ hai của Đức, soán ngôi Commerzbank AG.
Ý tưởng trên được đưa ra trong bối cảnh nước Đức cần củng cố hệ thống ngân hàng để phục vụ nền kinh tế định hướng xuất khẩu của mình. Nhiều chính trị gia, trong đó có Bộ trưởng Tài chính Olaf Scholz, mong muốn các ngân hàng Đức phải vững mạnh hơn và thậm chí là vươn lên làm đầu tàu cho cả châu Âu.
Có thể áp lực chủ yếu hướng đến những nhà băng lớn đang gặp khó khăn như Deutsche Bank hay Commerzbank, song các ngân hàng nhỏ hơn (các ngân hàng hợp tác, các ngân hàng tiết kiệm quốc doanh…) cũng chịu sức ép nhất định.
Một trong những người có sức ảnh hưởng lớn tới kế hoạch trên là ông Helmut Schleweis, người đứng đầu Hiệp hội Các ngân hàng tiết kiệm của Đức (DSGV). Ông Schleweis là người khởi xướng và nhận được phản hồi tích cực từ các hiệp hội ngân hàng, chính trị gia, cơ quan quản lý và Ủy ban châu Âu.
Tuy nhiên, nhóm các ngân hàng quốc doanh (Landesbanks) có thể sẽ phản đối chuyện sáp nhập vì không muốn thay đổi "thói quen" tiếp nhận hỗ trợ từ "bầu sữa" của chính quyền địa phương như hiện nay.
Thông cáo của DSGV cho biết quá trình thảo luận vẫn đang trong giai đoạn đầu, và chưa thể đưa ra bất kỳ kết quả dự kiến nào ở thời điểm hiện tại.
Cơ cấu hệ thống ngân hàng ở Đức hiện nay gồm 3 trụ cột chính, bao gồm Landesbanken và Sparkassen - nhóm các ngân hàng tiết kiệm, khối ngân hàng thương mại tư nhân và các ngân hàng hợp tác.
Mỗi trụ cột có đặc điểm pháp lý, cơ cấu sở hữu và mô hình quản trị khác nhau, trong đó Landesbanken và Sparkassen chịu sự điều chỉnh của pháp luật ngân hàng cấp liên bang và tiểu bang để thực hiện các nhiệm vụ công.
![]() |
Commerzbank AG sẽ bị soán ngôi |
Áp lực thời gian
Thời gian đang gây áp lực lớn lên Sparkassen khi quy mô nhỏ và lợi nhuận thấp khiến nhóm ngân hàng này khá "mong manh" trước sự cạnh tranh từ các ngân hàng nước ngoài và những công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực tài chính công nghệ (fintech).
Buồn hơn nữa là tình trạng dòng tiền eo hẹp không cho phép Sparkassen hỗ trợ Landesbanks hoạt động và hệ quả là HSH Nordbank đã bị đem bán cho một nhóm nhà đầu tư hồi đầu năm nay và sắp tới có thể là NordLB.
NordLB là một ngân hàng Landesbanks có tiếng tăm, nhưng hiện trạng tài chính lại rơi vào nhóm kém lành mạnh nhất, chưa kể sức ép phải tăng vốn để đáp ứng yêu cầu của EU. Theo nguồn tin của Bloomberg, các nhà đầu tư có thể nộp đề xuất mua lại NordLB trước ngày 28/11.
NordLB từng bị đưa vào danh sách kiểm tra "sức chịu đựng" (stress test) của EU năm 2017 và trong tình huống bất lợi giả định, tỷ lệ vốn cấp 1 - một thước đo quan trọng về sức khỏe tài chính của ngân hàng - sẽ giảm xuống còn khoảng 7% vào năm 2020. Đây là một kịch bản tương đối bi quan, nếu biết rằng năm 2018, Ngân hàng Trung ương châu Âu yêu cầu NordLB duy trì tỷ lệ trên ở mức 9,55%.
Tiểu bang Lower Saxony, cổ đông lớn nhất của NordLB, cho biết sẽ đưa ra phương án giải quyết vấn đề thiếu hụt vốn của ngân hàng này vào cuối năm nay.
Tuy nhiên, việc chính quyền địa phương kêu gọi nhà đầu tư bên ngoài đã vấp phải sự không hài lòng từ các Sparkassen ở các bang phía đông như Saxony Anhalt và Mecklenburg - Vorpommern (sở hữu 9% NordLB) với lý do làm thế là làm tổn hại lòng tin của các ngân hàng quốc doanh. Họ ủng hộ giải pháp sáp nhập với một Landesbank khác.
Hải Châu