Việc các tập đoàn tham gia vào giáo dục không chỉ tạo nên sự cạnh tranh mới mà còn mở ra cơ hội nâng cao chuẩn mực đào tạo. Ba năm gần đây, hoạt động M&A, xây mới và tái cấu trúc trường tư diễn ra mạnh mẽ, cho thấy giáo dục đang trở thành một ngành đầu tư dài hạn trong chiến lược phát triển của nhiều doanh nghiệp.
Dòng vốn doanh nghiệp chuyển hướng sang giáo dục
Trong hơn một thập kỷ, giáo dục đại học tư nhân đã thu hút sự quan tâm đáng kể từ khối doanh nghiệp. Không chỉ dừng ở mức tài trợ hay hợp tác đào tạo, nhiều tập đoàn bắt đầu xây dựng hoặc sở hữu trường đại học như một phần trong chiến lược mở rộng sang lĩnh vực mang tính nền tảng cho sự phát triển bền vững.
 |
|
Dòng vốn doanh nghiệp dịch chuyển vào giáo dục, tạo ra một phân khúc đầu tư dài hạn mới ? |
Sự tham gia của các tập đoàn như Vingroup, FPT, Phenikaa, Nguyễn Hoàng Group, Sovico hay Becamex cho thấy mức độ chuyên nghiệp hóa và đầu tư bài bản ngày càng tăng. Mỗi đơn vị theo đuổi một mô hình khác nhau, từ đại học nghiên cứu, đại học ứng dụng đến mô hình phi lợi nhuận hoặc đại học đại chúng.
Một trong những “thương vụ” nổi bật gần đây là việc Trường Đại học Chu Văn An đổi tên thành Đại học Intracom sau khi Intracom Group trở thành nhà đầu tư duy nhất. Trước đó, trường từng được Ecopark rót vốn và mở thêm cơ sở tại khu đô thị Ecopark. Bước chuyển quyền sở hữu này phản ánh xu hướng doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội phát triển dài hạn thông qua giáo dục đại học.
Trong nhóm các trường gắn với doanh nghiệp, Đại học FPT là một trường hợp tiêu biểu. Tập đoàn FPT xây dựng trường đại học như một phần trong chiến lược phát triển nhân lực công nghệ. Nhờ mô hình kết hợp đào tạo - thực hành - tuyển dụng, mảng giáo dục của FPT tăng trưởng mạnh nhiều năm liền và đóng vai trò ngày càng quan trọng trong cơ cấu doanh thu.
Ở phân khúc đại học phi lợi nhuận, VinUni là dự án có quy mô lớn nhất từ trước đến nay do một doanh nghiệp triển khai. Với mức đầu tư lên tới hơn 15.800 tỷ đồng, VinUni được xây dựng theo mô hình đại học đẳng cấp quốc tế. Dù hoạt động không vì lợi nhuận, giáo dục vẫn trở thành một trong những mảng tăng trưởng ổn định của Vingroup, góp phần mở rộng hệ sinh thái từ chăm sóc sức khỏe, bán lẻ, bất động sản đến giáo dục.
Bên cạnh đó, Phenikaa cho thấy cách tiếp cận theo hướng đầu tư vào nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Sau khi tiếp quản Đại học Thành Tây, tập đoàn nhanh chóng tái cấu trúc, đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất và quỹ đổi mới sáng tạo. Việc mở rộng nhanh số lượng sinh viên và năng lực nghiên cứu giúp đại học này dần xây dựng được vị thế mới trong hệ thống trường tư.
Nếu VinUni và Phenikaa hướng đến chất lượng, Nguyễn Hoàng Group lại lựa chọn chiến lược sở hữu nhiều trường với các phân khúc khác nhau. Từ đào tạo quốc tế đến mô hình đại chúng. Cách tiếp cận đa nền tảng giúp tập đoàn mở rộng quy mô nhanh và phục vụ nhu cầu đa dạng của người học.
Ngoài ra, Sovico là một ví dụ khác cho chiến lược tạo liên kết giữa giáo dục và hệ sinh thái kinh doanh. Thông qua Đại học Thái Bình Dương và Đại học Hòa Bình, tập đoàn xây dựng mô hình đại học ứng dụng, cung cấp nhân sự cho hàng không, tài chính và dịch vụ. Việc trường gắn chặt với doanh nghiệp giúp sinh viên dễ tiếp cận thực tập và cơ hội nghề nghiệp.
Giáo dục trở thành “mảnh ghép” chiến lược trong hệ sinh thái doanh nghiệp
Sự gia nhập của khối doanh nghiệp không chỉ làm tăng số lượng trường đại học tư mà còn thay đổi cách vận hành và mục tiêu của các trường. Với tầm nhìn dài hạn, nhiều tập đoàn xem đại học là nơi đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với chiến lược phát triển của chính họ, giúp giảm khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thực tiễn.
Bên cạnh đó, việc sở hữu trường đại học mang lại lợi ích hình ảnh rõ rệt. Doanh nghiệp có thể thể hiện vai trò trong phát triển tri thức, đồng thời củng cố vị thế trong các lĩnh vực họ đang đầu tư. Đại học trở thành nơi doanh nghiệp truyền tải văn hóa, xây dựng mạng lưới nhân lực và củng cố thương hiệu qua nhiều thế hệ.
Trên thị trường giáo dục tư thục, có thể thấy rõ hai mô hình đang song song phát triển: nhóm phi lợi nhuận tập trung vào chất lượng và nhóm đại chúng phục vụ số lượng lớn người học. Sự phân hóa này giúp tạo ra sự đa dạng về lựa chọn, phù hợp với thu nhập, kỳ vọng và định hướng nghề nghiệp khác nhau của sinh viên.
Hoạt động M&A cũng trở thành con đường nhanh giúp doanh nghiệp gia nhập lĩnh vực giáo dục đại học. Mua lại trường sẵn có cho phép rút ngắn thời gian xây dựng cơ sở vật chất và hoàn thiện các thủ tục pháp lý, đồng thời tạo cơ hội tái cấu trúc hoạt động theo hướng chuyên nghiệp hơn.
Dù vậy, mô hình doanh nghiệp sở hữu trường đại học cũng cần đảm bảo sự cân bằng giữa mục tiêu đào tạo và mục tiêu chiến lược của tập đoàn. Nhiều trường đã bắt đầu thiết lập các hội đồng học thuật độc lập nhằm duy trì chất lượng giảng dạy và nghiên cứu, đồng thời thể hiện cam kết về chuẩn mực chuyên môn.
Trong thời gian tới, thị trường đại học tư nhiều khả năng tiếp tục phân hóa rõ rệt: một nhóm theo đuổi nghiên cứu và đổi mới sáng tạo với mức đầu tư lớn, một nhóm tập trung đào tạo ứng dụng gắn với doanh nghiệp và một nhóm phục vụ nhu cầu phổ thông với mức học phí hợp lý.
Sự đa dạng mô hình này dự kiến mang lại bức tranh mới cho giáo dục đại học Việt Nam, với nhiều cơ hội hơn cho người học và doanh nghiệp.
Tiến Anh
