Bài toán đặt ra tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 diễn ra ngày 16/12 với chủ đề về huy động và sử dụng nguồn lực tài chính cho tăng trưởng kinh tế, là làm sao để "khơi thông" thị trường trái phiếu và chứng khoán, biến đây thành kênh dẫn vốn chủ lực cho giai đoạn 2026-2030.
Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà cho biết, Đảng và Nhà nước đã đặt mục tiêu chiến lược: tăng trưởng trên 8% trong năm 2025 và đạt mức "hai con số" giai đoạn 2026 – 2030. Đích đến là đưa Việt Nam gia nhập nhóm nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045.
 |
|
Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 trong phiên chuyên đề tài chính ngân hàng - Ảnh: VGP |
Để đạt được tốc độ tăng trưởng cao liên tục và bền vững này, Phó Thống đốc khẳng định việc chỉ huy động vốn lớn là chưa đủ. Yếu tố quyết định nằm ở hiệu quả phân bổ vốn, giúp nền kinh tế chuyển sang mô hình mới dựa trên năng suất, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Năm 2025 được xác định là năm bản lề với "Bộ tứ trụ cột" chính sách gồm: đột phá khoa học công nghệ, hội nhập quốc tế, đổi mới xây dựng pháp luật và phát triển kinh tế tư nhân. Đây sẽ là nền tảng để huy động sự tham gia thực chất của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân.
Cập nhật bức tranh tín dụng, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, tính đến 27/11/2025, dư nợ tín dụng tăng 16,56% so với cuối năm 2024, đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng. Dòng vốn tập trung mạnh vào các động lực tăng trưởng như nông nghiệp, doanh nghiệp vừa và nhỏ, và đặc biệt là công nghệ cao.
Tuy nhiên, bà Giang thẳng thắn chỉ ra thách thức lớn: Hệ thống ngân hàng đang chịu áp lực quá lớn trong việc cung ứng vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, đặc biệt là các dự án trọng điểm quốc gia.
"Nguồn vốn cho vay chủ yếu là tiền gửi ngắn hạn (chiếm 80%), gây áp lực lớn về quản trị rủi ro kỳ hạn cho các tổ chức tín dụng. Trong khi đó, thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp chưa phát huy đầy đủ vai trò kênh dẫn vốn dài hạn," bà Giang phân tích.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng, và đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cùng chung cảnh báo: Việc tiếp tục dựa chủ yếu vào tín dụng ngân hàng sẽ gia tăng rủi ro nợ xấu và thanh khoản. Do đó, việc giảm dần sự phụ thuộc vào tín dụng và chuyển dịch cơ cấu đầu tư vào sản xuất - kinh doanh thực chất là yêu cầu cấp thiết.
Từ góc độ tài khóa, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung nhận định, mô hình tăng trưởng dựa vào vốn rẻ, lao động giá rẻ và gia công xuất khẩu đang chạm tới giới hạn.
Theo tính toán của Bộ Tài chính, để đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số, tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn tới cần đạt bình quân khoảng 40% GDP. "Trọng tâm không chỉ là huy động đủ vốn, mà là phân bổ đúng chỗ. Phải đổi mới tư duy: lấy nội lực làm nền tảng chiến lược, ngoại lực là đột phá," Thứ trưởng Đỗ Thành Trung nhấn mạnh.
Ông Trung cho rằng, giải pháp cốt lõi là phải phát triển thị trường vốn trở thành trụ cột huy động nguồn lực trung và dài hạn, giảm sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Bên cạnh đó, chính sách tài khóa cần đóng vai trò kiến tạo, tập trung chi đầu tư phát triển cho hạ tầng chiến lược, hạ tầng số và chuyển đổi xanh.
Lãnh đạo Bộ Tài chính cũng khẳng định, cải cách thể chế, tạo môi trường pháp lý minh bạch và ổn định chính là "thỏi nam châm" bền vững nhất để thu hút các nhà đầu tư chiến lược, giúp Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới.
Đồng quan điểm, ông Phạm Xuân Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam đề xuất cần phát triển mạnh các định chế phi ngân hàng (cho thuê tài chính, bao thanh toán...) để chia sẻ gánh nặng với ngân hàng. Đáng chú ý, ông Hòe gợi ý mô hình SCIC nên chuyển đổi thành quỹ đầu tư nhà nước (tương tự Temasek của Singapore) để dẫn dắt các ngành chiến lược như công nghiệp chip và công nghệ cao.
Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh sự cần thiết của việc phát triển đồng bộ thị trường tài chính để tạo ra cấu trúc vốn cân bằng. Đồng thời, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, cùng với một môi trường pháp lý minh bạch, ổn định sẽ là nền tảng vững chắc nhất để thu hút đầu tư, đưa nền kinh tế Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới.
Tại diễn đàn, các chuyên gia đều thống nhất cho rằng, bên cạnh việc huy động vốn, hiệu quả sử dụng vốn phải trở thành tiêu chí xuyên suốt.
Thanh Hoa
