Mới đây, tại cuộc gặp với Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Tổng Giám đốc công ty bia Carlton & United Breweries (CBU) – chiếm 47% thị phần bia tại Australia – cho biết DN này đang quan tâm và mong muốn trở thành nhà đầu tư chiến lược của Sabeco và Habeco khi Nhà nước thoái vốn trong năm nay.
Ai đang chi phối?
Việc thoái vốn tại Habeco và Sabeco đang được Bộ Công Thương tích cực đẩy nhanh lộ trình. Đến thời điểm này, với Habeco, công ty đã ký hợp đồng tư vấn về giải pháp thoái vốn theo hình thức đấu thầu rộng rãi với liên doanh, gồm: công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt và công ty Cổ phần Định giá và Dịch vụ Tài chính Việt Nam (VVFC). Hiện đơn vị này đang hoàn thiện tờ trình về phương án thoái vốn để trình Bộ Công Thương trong tuần tới.
Với Sabeco, Tổng công ty này cũng đã ký hợp đồng tư vấn về giải pháp thoái vốn theo hình thức đầu thầu rộng rãi với liên doanh, gồm: công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt, công ty Ernst & Young và công ty Cổ phần thông tin và định giá Việt Nam. Dự kiến, đơn vị tư vấn này sẽ có tờ trình Bộ Công Thương về giải pháp thoái vốn tại Sabeco trước ngày 31/7.
Theo Blooomberg, với việc thoái vốn Nhà nước trong hai công ty Sabeco và Habeco, thị trường bia Việt Nam đang là tầm ngắm của nhiều hãng bia trên thế giới.
Trong khi đó, báo cáo của nhà nghiên cứu thị trường Euromonitor International cũng chỉ ra rằng Việt Nam sẽ là chiến trường chính tiếp theo của các nhà sản xuất bia. Đặc biệt, thị trường này rất tiềm năng khi mức tăng trưởng của tầng lớp trung lưu và nhóm dân số trẻ đẩy nhu cầu bia lên 300% từ năm 2002 và ước tính thị trường trị giá 147,2 nghìn tỷ đồng năm 2016. Mức tiêu thụ bia trên đầu người dự báo sẽ đạt 40,6 lít trong năm 2017, biến Việt Nam trở thành quốc gia tiêu thụ bia lớn nhất Đông Nam Á.
|
Không chỉ nhòm ngó mua lại cổ phần của Sabeco và Habeco, các DN ngoại đang thực hiện nhiều chiến lược mở rộng, thâu tóm thị trường
Ngay trong quá trình mua bán và sáp nhập (M&A), các thương vụ liên quan đến Sabeco và Habeco được kỳ vọng sẽ khiến thị trường M&A tạo được tăng trưởng đột phá trong năm nay.
Trước đó, các nhà đầu tư xếp hàng mua lại hai hãng bia nội Sabeco và Habeco đều là những tên tuổi như: Thai Beverage, Singha của Thái Lan, Kirin và Asahi của Nhật Bản, Heineken của Hà Lan và Anheuser-Busch InBev của Bỉ…
Hiện tại, ngành bia Việt đang do bốn công ty lớn thống lĩnh: Habeco, Hue Brewery, Sabeco và Heineken NV. Bốn DN này nắm giữ 90% sản lượng bia bán ra. Theo tính toán, hiện tại Sabeco và Habeco đang nắm giữ 65% thị phần bia Việt Nam với hệ thống phân phối rộng khắp cả nước cũng như hàng loạt nhà máy quy mô hiện đại.
Vì vậy, nếu nắm được quyền kiểm soát hai DN này sẽ đồng nghĩa với việc kiểm soát thêm 65% thị phần bia Việt Nam mà không mất quá nhiều công đầu tư mới. Điều này giải thích một phần lý do vì sao Sabeco và Habeco luôn hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.
Bia nội hẹp thị phần
Nhiều “ông lớn” ngoại đang có mặt trên thị trường bia Việt Nam cũng tuyên bố mở rộng thị trường như công ty Anheuser-Busch InBev (Bỉ) khánh thành nhà máy bia Budweiser có công suất 50 triệu lít/năm tại tỉnh Bình Dương vào năm 2015 và đã nâng công suất lên 100 triệu lít/năm.
Tập đoàn bia hàng đầu Nhật Bản Sapporo Holding sở hữu thương hiệu bia Sapporo đã không ngừng mở rộng đầu tư nhà máy cũng như mạnh tay chi cho quảng cáo thương hiệu tại Việt Nam.
Sapporo thâm nhập thị trường Việt Nam bằng cách liên doanh với công ty thuốc lá Vinataba thuộc sở hữu Nhà nước và khai trương nhà máy tháng 11/2011. Sau đó, Sapporo đã tăng cổ phần lên 100%.
Nhà máy của Sapporo được đặt tại Long An, có công suất 40 triệu lít/năm. Tập đoàn này cũng tuyên bố sẽ đẩy mạnh mạng lưới bán hàng ra Hà Nội, Đà Nẵng và nhiều vùng khác trên cả nước thay vì chỉ tập trung vào khu vực Tp.HCM như trước đó.
Chủ của hãng bia Heineken phụ trách khu vực châu Á – Thái Bình Dương, ông Frans Eusman, cho biết, khi mới vào Việt Nam, Heineken chỉ là một nhà máy bia rất nhỏ nhưng giờ đây, đã đứng thứ hai ở thị trường này và Việt Nam là một trong những thị trường mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho Heineken.
Heineken không phải là hãng bia nước ngoài duy nhất coi Việt Nam là một thị trường trọng điểm.
Carlsberg (Đan Mạch) cũng đang làm điều tương tự. Có mặt tại Việt Nam từ năm 1993, ngoài việc đầu tư riêng một nhà máy, Carlsberg đang nắm giữ hơn 17% cổ phần tại Habeco và được quyền ưu tiên mua lại khi Nhà nước thoái vốn.
Chính vì vậy, theo ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA), trước đây, DN Việt độc chiếm thị trường này, thời gian gần đây, thị phần của DN bia nội có xu hướng giảm.
Ông Việt cho rằng nguyên nhân chủ yếu là do mở cửa hội nhập, đồng thời bia ngoại phát triển mạnh vì là những thương hiệu mạnh, tài chính tốt, kinh nghiệm quảng cáo và tiếp thị giỏi…
Mặc dù có lợi thế truyền thống sử dụng bia nội nhưng bia Việt cần nỗ lực nhiều hơn để nâng cao chất lượng, giá cả cạnh tranh nhằm giữ vững thị trường.
Cũng theo ông Việt, không những sở hữu được mấy chục nhà máy bia với công suất lớn cùng khối tài sản hấp dẫn mà các hãng bia ngoại còn nhắm đến hệ thống phân phối rộng khắp, lâu đời của các hãng bia trong nước.
Liệu bia Việt có giữ được thương hiệu, ông Lại Tiến Mạnh – Giám đốc công ty Tư vấn Thương hiệu Mibrand, đại diện của Brand Finance tại Việt Nam – nhận định rằng việc mua lại cổ phần của hai thương hiệu bia Habeco và Sabeco không giống như các thương vụ M&A trong ngành bán lẻ.
“Trên thực tế, ở ngành bia, cái DN nước ngoài mua là quyền phân phối, quyền quyết định phân phối mà không phải là thương hiệu. Lúc đó vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến thương hiệu mà là cả hàng nghìn thương hiệu”, ông Mạnh chia sẻ.
Trước đó, năm 2016, Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch phát triển ngành bia, rượu, nước giải khát Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035, trong đó nhấn mạnh đến năm 2025, sản xuất khoảng 4,6 tỷ lít bia; năm 2035, sản xuất khoảng 5,5 tỷ lít bia.
Quy hoạch này nhấn mạnh vào tập trung đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ hiện đại, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm tiêu hao nguyên, nhiên, vật liệu; liên kết hoặc sáp nhập vào các DN lớn; khuyến khích sản xuất bia không cồn và các dòng bia cao cấp với giá cạnh tranh, đẩy mạnh xuất khẩu; tiếp tục xây dựng và phát triển một số thương hiệu bia tầm cỡ quốc gia; không khuyến khích đầu tư mới các nhà máy quy mô dưới 50 triệu lít/năm từ các cơ sở sản xuất bia để bán tiêu dùng tại chỗ.
Lê Thúy
|
Ông Vũ Đình Ánh - Chuyên gia kinh tế Thông tin thoái vốn Nhà nước tại Sabeco và Habeco đang được thị trường đón nhận rất tích cực. Các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán kỳ vọng đây là bước đột phá quan trọng, giúp kích thích, phát triển thị trường chứng khoán của Việt Nam. Bên cạnh đó, đây còn là bước đi khai thông bế tắc trong quá trình cổ phần hóa mà chúng ta tiến hành trong thời gian qua, nhất là liên quan tới DN lớn. Ông Võ Thanh Hà - Chủ tịch HĐQT Sabeco Thị trường bia nội đang chịu sức ép cạnh tranh, đặc biệt từ các thương hiệu nước ngoài. Các hiệp định thương mại khu vực chung như AEC… sẽ ảnh hưởng đến thuế suất cho bia nhập khẩu và mở cửa cho các hãng bia thuộc những quốc gia tham gia hiệp định. Ông Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia kinh tế – tài chính Thị trường bia khá ổn định với nhiều nhãn hàng nội ngoại và nhiều thương hiệu được định vị. Với sản phẩm bia phổ thông, người Việt đã quá quen và hợp gu với bia nội từ lâu nên chắc chắn sản phẩm bia Sabeco hay Habeco khó sụt giảm mạnh nếu xuất hiện thuơng hiệu bia ngoại. |
