Theo đó, đánh giá trong 6 tháng đầu năm 2024, tăng trưởng kinh tế được cải thiện nhưng tốc độ chậm và vẫn thấp hơn khoảng 1% so với mức tăng trưởng tiềm năng trước đại dịch Covid-19.
Tăng trưởng GDP quý I phục hồi khá (5,66%), là tốc độ tăng cao nhất của quý I trong giai đoạn 2020 - 2024. Theo ước tính của nhóm nghiên cứu, tăng trưởng GDP quý II/2024 ước đạt 6% và 6 tháng đầu năm ước đạt 5,8%. Tuy nhiên, đà phục hồi của các khu vực kinh tế còn chậm và thiếu đồng đều, nhất là khu vực tiêu dùng trong nước vẫn chưa hoàn toàn phục hồi.
Tăng trưởng mục tiêu 6,5% khó có thể đạt được trong năm 2024. Nguyên nhân do có sự thu hẹp trong khu vực công; cầu tiêu dùng còn yếu cả trong và ngoài nước, tác động tới chi tiêu khu vực tư nhân và tăng trưởng xuất khẩu; tỷ giá rủi ro tăng trong nửa cuối năm 2024 được thúc đẩy rủi ro lạm phát và giảm động lực đầu tư khu vực tư nhân.
 |
|
Các chuyên gia thảo luận tại hội thảo công bố Báo cáo Kinh tế thường niên Việt Nam 2024. |
Với kịch bản cơ sở, các chuyên gia dự báo tăng trưởng GDP năm 2024 ở mức 5,85%; tỷ giá VND bình quân năm 2024 mất giá ở mức 5 - 6%. Giải ngân đầu tư công đạt mục tiêu đề ra, đầu tư FDI không có biến động bất thường trong nửa cuối năm 2024.
Tuy nhiên, kịch bản này đạt được với một số giả định đạt mục tiêu như cán cân thanh toán thặng dư tối thiểu 21 tỷ USD; đầu tư khu vực tư nhân (FDI, DN trong nước) tăng 12% so với năm 2023 và tiêu dùng khu vực tư nhân tăng 4,2% so với năm 2023. Mức tăng trưởng này có thể bù đắp cho tiêu dùng và đầu tư chậm lại từ khu vực công.
Với kịch bản điều chỉnh chính sách, tăng trưởng GDP năm 2024 dự báo ở mức 6.01%. Kịch bản này xảy ra với điều kiện có sự điều chỉnh chính sách gồm: giảm chênh lệch lãi suất đồng VND trong nước và các các ngoại tệ mạnh trên thị trường quốc tế; giảm chênh lệch về lãi suất thực về huy động giữa đồng VND và USD; xuất khẩu ròng đạt mức 24 tỷ USD; tăng trưởng đầu tư công và tư tốt hơn nhờ cải thiện môi trường đầu tư và kiểm soát tốt lạm phát ở mức 5%.
“Trong cả hai kịch bản, nền kinh tế đều đang hoạt động dưới mức tiềm năng”, nhóm nghiên cứu nhận định.
Đưa ra một số khuyến nghị chính sách, nhóm nghiên cứu cho rằng để đạt được mục tiêu tăng trưởng Chính phủ cần tiếp tục ưu tiên trọng tâm chính sách tài khóa với sự hỗ trợ của chính sách tiền tệ; tập trung đẩy mạnh hiệu quả giải ngân vốn đầu tư công các tháng còn lại của năm.
Các chuyên gia cũng đề xuất nghiên cứu khả năng có thể gia hạn một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người dân thời kỳ Covid-19 cho giai đoạn 2024 - 2025; thúc đẩy tổng cầu trong nền kinh tế; thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Đơn cử như xem xét tăng mức giảm trừ gia cảnh tính thuế thu nhập cá nhân; xem xét kéo dài chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) 2% hiện hành đến hết năm 2024. Thậm chí, nếu tăng trưởng GDP năm 2024 không đạt mục tiêu, tổng cầu tiếp tục yếu hơn kỳ vọng, có thể nghiên cứu kéo chính sách giảm VAT đến tháng 6/2025 và tăng mức giảm thuế VAT lên 3 - 4%.
Đối với thị trường tiền tệ, chính sách cần trọng tâm hỗ trợ ổn định kinh tế vĩ mô, ưu tiên kiểm soát tỷ giá, củng cố tâm lý thị trường thông qua trách nhiệm giải trình, minh bạch thông tin.
Bên cạnh đó, cần có thêm các gói tín dụng cho doanh nghiệp để đầu tư sản xuất bền vững, trung hòa carbon, thúc đẩy chuyển đổi số, tăng hàm lượng khoa học và công nghệ trong sản xuất kinh doanh; công nghệ xanh, thân thiện môi trường…
Nhóm nghiên cứu cũng cho rằng cần thúc đẩy thực hiện xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ để làm căn cứ cho các quỹ có thể bảo lãnh tín chấp, giúp các doanh nghiệp có thể dễ dàng hơn trong việc tiếp cận tín dụng; nghiên cứu áp dụng “tín dụng thuế đầu tư” cho lĩnh vực sản xuất.
Ngân hàng Nhà nước cần chủ động tăng cường tính minh bạch thông tin điều hành chính sách tiền tệ, như công bố lịch họp định kỳ hàng tháng từ bài học kinh nghiệm của nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới.
Đỗ Kiều
