Theo kết luận thanh tra, Thủ tướng đã có quyết định quy định việc các doanh nghiệp có quyền sử dụng đất cũ phải di dời được phép hợp tác đầu tư với nhà đầu tư khác để thực hiện dự án. Tuy nhiên, UBND TP Hà Nội không có văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể nên các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước khi đưa vị trí đất vào hợp tác liên doanh đã xác định giá chưa sát thị trường.
Tổng số tiền mà nhiều dự án trên "đất vàng" tại Hà Nội sai phạm lên đến gần 4.000 tỷ đồng (Ảnh: TL) |
Đơn cử, một số doanh nghiệp không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư (tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ) thu được giá thấp như: Dự án số 1 Phùng Chí Kiên (Tràng An Complex của GP Invest); Dự án tại 365A Minh Khai; Dự án 167 Thụy Khuê (Five Star West Lake - Tập đoàn GFS); Dự án 69 Vũ Trọng Phụng (Rivera Park Hà Nội - của Công ty Long Giang Land); Dự án 47 Nguyễn Tuân (Goldseason - TNR làm chủ đầu tư); Dự án 108 Nguyễn Trãi (Dự án King Place của Anphanam); Dự án 44 Yên Phụ (Hanoi Aqua Central, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Tháp Nước Hà Nội); Dự án tại 430 Cầu Am (Dự án GoldSilk Complex của TNR)...
"Việc pháp luật không có quy định xác định lợi thế thương mại đối với giá trị quyền sử dụng đất cũng như việc đấu giá khi lựa chọn nhà đầu tư liên doanh, liên kết để chuyển mục đích sử dụng đất khi thực hiện dự án, là một trong những sơ hở chính sách gây thất thoát ngân sách nhà nước trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện dự án đất ở những vị trí đắc địa", Thanh tra Chính phủ nêu.
Kết quả thanh tra cũng cho thấy 4/38 dự án được thanh tra chậm đưa đất vào sử dụng so với tiến độ quy định. Tuy nhiên, chỉ có một dự án được UBND TP Hà Nội xác định tiến chậm tiến độ, như dự án 47 Nguyễn Tuân (Goldseason - TNR làm chủ đầu tư) với số tiền trên 13 tỷ đồng, còn lại 3 dự án không thực hiện như dự án tại 31 Láng Hạ, 108 Nguyễn Trãi (King Place của Anphanam) và dự án The Legacy tại đường Ngụy Như Kon Tum do Tổng công ty Thành An làm chủ đầu tư, gây thất thu ngân sách nhà nước.
Tại thời điểm thanh tra, Thanh tra Chính phủ còn phát hiện 8/38 dự án nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và tiền chậm nộp với tổng số tiền hơn 1.951 tỷ đồng. Đến nay, một số chủ đầu tư đã nộp hơn 1.106 tỷ đồng, số tiền còn nợ đọng là hơn 844 tỷ đồng. Đáng chú ý, tại dự án Trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ để bán và cho thuê 302 Cầu Giấy (Dự án Discovery Complex), chủ đầu tư chuyển một phần diện tích từ đất thuê trả tiền hàng năm sang hình thức giao đất có thu sử dụng đất khi chưa được cho phép. Số tiền cần nộp bổ sung là hơn 403 tỷ đồng.
Cơ quan thanh tra còn phát hiện dự án tổ hợp khách sạn, thương mại, văn phòng và nhà ở thấp tầng tại 107 đường Xuân La (Dự án liền kề Dream Land của BIC Group) được chủ đầu tư khởi công xây dựng công trình khi chưa đủ điều kiện theo quy định, như chưa được bàn giao hồ sơ mốc giới giao đất tại thực địa; chưa có quyết định phê duyệt thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, chưa có giấy phép xây dựng…
Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra 38 dự án ở vị trí đắc địa thì có tới 20 dự án vi phạm về trật tự xây dựng, nhiều dự án khác phải điều chỉnh cục bộ nhiều lần. Trong đó, Sở QH-KT Hà Nội chấp thuận điều chỉnh tổng mặt bằng và phương án kiến trúc đối với Dự án Phát triển nhà Phong Phú - Daewon Thủ Đức tại 378 Minh Khai (chung cư Green Pearl), không phù hợp với quy hoạch phân khu, làm giảm diện tích đất cây xanh khu đất từ 7.600 m2 xuống còn 2.573,7 m2; tại dự án Tổ hợp khách sạn, thương mại, văn phòng và nhà ở thấp tầng tại 107 Xuân La (quận Bắc Từ Liêm), Thanh tra Chính phủ còn phát hiện Bộ Xây dựng từng có văn bản hướng dẫn chủ đầu tư CTCP đầu tư An Lộc thuộc đối tượng miễn giấy phép xây dựng đối với khu nhà ở thấp tầng, trái quy định pháp luật.
Tại dự án nhà ở cao tầng kết hợp dịch vụ, công cộng - Sakura Tower tại 47 Vũ Trọng Phụng (quận Thanh Xuân), Thanh tra Chính phủ phát hiện được khởi công trước khi được UBND TP Hà Nội chuyển mục đích sử dụng đất; trước khi cấp giấy phép xây dựng; xây dựng 78 căn hộ không đúng hồ sơ cấp phép… dẫn đến người mua nhà chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, gây bức xúc, ảnh hưởng đến quyền lợi người mua nhà.
Ngoài ra, doanh nghiệp không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư (tự thoả thuận theo hình thức hỗ trợ) thu được thấp như dự án số 1 Phùng Chí Kiên, dự án 365A Minh Khai, dự án 167 Thuỵ Khuê, dự án 69 Vũ Trọng Phụng, dự án 47 Nguyễn Tuân, 44 Yên Phụ… Dự án lô đất C3/CC2 là một phần của KĐT Trung Hoà – Nhân Chính, nhưng năm 2009 UBND TP Hà Nội thu hồi và giao cho chủ đầu tư thực hiện dự án không qua hình thức đấu giá, vi phạm Khoản 1 Điều 58 Luật Đất đai 2003.
“Tổng số tiền sai phạm về tài chính ở các dự án chuyển mục đích sử dụng đất là gần 4.000 tỷ đồng”, Thanh tra Chính phủ kết luận.
Đồng thời Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, trách nhiệm thuộc UBND TP Hà Nội, các sở ngành KH&ĐT, Tài chính, TN&MT.
Theo đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Chính phủ chỉ đạo giao UBND TP Hà Nội có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh những tồn tại, thiếu sót, vi phạm trong công tác xây dựng và quản lý sử dụng đất đai. Rà soát, kiểm tra các dự án chủ đầu tư vi phạm và đôn đốc các chủ đầu tư đang còn nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các khoản thuế còn phải nộp. Xem xét, xử lý đối với 6 căn nhà thấp tầng tại 107 đường Xuân La, xây dựng vượt so với quy hoạch. Yêu cầu chủ đầu tư CTCP Thuỳ Dương chủ đầu tư dự án tại ô đất B9/CC1, B9/CC3 và C3/CC2, KĐT Nam Trung Yên sớm hoàn thiện các thủ tục, chuyển mục đích sử dụng đất và thự hiện nghĩa vụ tài chính.
Hải Sơn