 |
|
Tỷ lệ phát hành thành công của từng nhóm TPDN. (Nguồn: SSI) |
Theo thống kê của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, tính đến hết tháng 9/2020, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành là 341 nghìn tỷ đồng, tăng 79% so với cùng kỳ 2019. Quy mô thị trường TPDN tính trên GDP tăng nhanh từ mức 11,4% tại cuối 2019 lên 14,4% vào cuối tháng 9/2020.
Trong đó, các doanh nghiệp BĐS phát hành 137,5 nghìn tỷ đồng ( chiếm 40.3%); ngân hàng phát hành 95,6 nghìn tỷ đồng (chiếm 28%); doanh nghiệp năng lượng và khoáng sản phát hành 27,8 nghìn tỷ đồng (chiếm 8.2%); các định chế tài chính khác phát hành 9 nghìn tỷ đồng (chiếm 2.7%); doanh nghiệp phát triển hạ tầng phát hành 6,7 nghìn tỷ đồng (chiếm 2%); còn lại là các doanh nghiệp khác.
Dù lượng TPDN cháo bán ra thị trường trong 9 tháng đã vượt tổng lượng chào bán của cả năm 2019 nhưng tỷ lệ phát hành/ khối lượng chào bán bình quân trong 9 tháng đã tăng lên mức 98% từ mức 93% của năm 2019. Tỷ lệ phát hành thành công của tất cả các nhóm đều cải thiện trong đó mạnh nhất là nhóm trái phiếu BĐS khi tăng từ mức 87,5% (2019) lên tới 97,2% (đến cuối tháng 9/2020) cho thấy nhu cầu thị trường đối với TPDN đang ở mức rất cao.
Đáng lưu ý, trong số 341 nghìn tỷ đồng trái phiếu được phát hành trong 9 tháng năm 2020, nếu loại trừ 98 nghìn tỷ đồng TPDN không có thông tin về tài sản đảm bảo và toàn bộ 101,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu ngân hàng và công ty chứng khoán không có tài sản đảm bảo, số trái phiếu trái phiếu không có tài sản đảm bảo là 43,5 nghìn tỷ, gồm: 20,5 nghìn tỷ là trái phiếu BĐS (TNR Holdings, Địa ốc Phú Long, CTCP BĐS Mỹ, CTCP Đầu tư và Xây dựng Phú Thượng...); và 22,6 nghìn tỷ trái phiếu của các doanh nghiệp khác (Sovico, Masan, BCG, IPA...)
Có 29,1 nghìn tỷ trái phiếu được bảo đảm bằng cổ phiếu của chính tổ chức phát hành hoặc của bên thứ 3, gồm: 22,9 nghìn tỷ đồng trái phiếu BĐS (Vinhomes, CTCP Phát triển BĐS Phát Đạt, Novaland...); và các trái phiếu của Tổng CTCP Thiết bị Điện VN, Camimex, Uniben, CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM...
“Chúng tôi không đánh giá cao chất lượng tài sản đảm bảo là cổ phiếu vì khi sự kiện vi phạm xảy ra, giá trị cổ phiếu sẽ sụt giảm rất nhanh thậm chí giá trị cổ phiếu của tổ chức phát hành có thể về 0 nếu doanh nghiệp mất khả năng thanh toán/phá sản. Bởi vậy, các nhà đầu tư cần cẩn trọng khi xem xét đầu tư vào các trái phiếu không có TSĐB hoặc đảm bảo bằng cổ phiếu”, SSI khuyến cáo.
Trước đó, ngày 28/7/2020, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã ban hành Quy chế vận hành Chuyên trang thông tin TPDN tại HNX, theo đó thông tin phát hành trái phiếu riêng lẻ được công bố trên HNX sau đó rất vắn tắt và không có các thông tin cơ bản về lãi suất, bên mua, tài sản đảm bảo…
Các chuyên gia đánh giá, những quy định không rõ ràng này sẽ khiến thị trường TPDN gặp nhiều rủi ro. Thực tế, có 88 doanh nghiệp BĐS phát hành tổng cộng 137.5 tỷ đồng trái phiếu trong đó chỉ có 16 doanh nghiệp BĐS niêm yết phát hành 26,7 nghìn tỷ đồng, còn lại 110,8 nghìn tỷ đồng (tương đương 80,6%) là do 72 doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành.
Trong khi đó, với nhóm trái phiếu của các doanh nghiệp năng lượng dù đều có tài sản đảm bảo hoặc được bảo lãnh thanh toán bởi bên thứ 3 và điện mặt trời cũng đang được Nhà nước khuyến khích nhưng các chuyên gia SSI khuyến cáo nhà đầu tư cũng nên cẩn trọng vì thời hạn trái phiếu rất dài; mạng lưới truyền tải điện quốc gia chưa đủ đáp ứng công suất các nhà máy điện mặt trời, đặc biệt ở khu vực Bình Thuận, Ninh Thuận; giá ưu đãi 2.086đ/kWh chỉ áp dụng với các dự án điện mặt trời nằm trong quy hoạch và vận hành thương mại trước 1/1/2021 (theo Quyết định 13/2020/QĐ-TTg).
Thanh Hoa
