Theo số liệu của Bộ Tài chính, từ nay đến năm 2024 có gần 750.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đáo hạn.
Riêng năm 2022, giá trị trái phiếu đáo hạn khoảng 144.500 tỷ đồng (43,2% là TPDN bất động sản). Trong khi năm 2023 và năm 2024, giá trị trái phiếu đến hạn tăng cao so với năm 2022, lần lượt là 271,4 và 329,5 nghìn tỷ đồng.
Còn theo số liệu từ FiinGroup, chỉ tính riêng ngành bất động sản, áp lực đáo hạn TPDN trong năm nay đạt 35,56 nghìn tỷ đồng và sẽ tăng mạnh lên mức 61,37 nghìn tỷ đồng vào năm 2023.
Có thể thấy, dù giá trị trái phiếu đáo hạn đã giảm xuống đáng kể nhờ hoạt động mua lại, song áp lực đảo nợ vẫn rất lớn.
 |
|
Giá trị TPDN đáo hạn trong năm 2022 – 2023 theo nhóm ngành |
Tại Nghị định 65/2022/NĐ-CP ban hành ngày 16/9/2022 vẫn cho phép các doanh nghiệp được phát hành TPDN để đảo nợ, nhưng chỉ cho chính doanh nghiệp đó. Điều này sẽ củng cố thêm nhu cầu tìm kiếm các kênh vốn khác để đảo nợ của các doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp bất động sản vốn sở hữu nhiều công ty con/liên kết để phát triển.
Ông Nguyễn Tùng Anh, Trưởng nhóm phân tích FiinGroup cho rằng: các quý sắp tới được dự kiến sẽ là giai đoạn khó khăn để các doanh nghiệp xoay xở dòng tiền trả nợ gốc và lãi trái phiếu bởi hai lý do: thị trường TPDN đã thu hẹp đáng kể từ đầu năm đến nay và dòng tiền chảy vào các công ty con đang bị kiểm soát bởi Thông tư 16, Thông tư 39, và tiếp theo là Nghị định 65.
“Việc đáp ứng nghĩa vụ nợ sắp tới cũng sẽ khó khăn hơn trong bối cảnh lãi suất được kỳ vọng sẽ tiếp tục leo thang, làm gia tăng gánh nặng chi phí lãi vay của nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực thâm dụng vốn nhưng gặp trở ngại tiếp cận dòng vốn tín dụng như bất động sản”, FiinGroup nhận định.
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa – chuyên gia kinh tế, vấn đề dài hạn của thị trường trái phiếu sẽ có Nghị định 65 (sửa đổi bổ sung Nghị định 153) xử lý dần dần, song trước mắt ngày đáo hạn của hàng trăm nghìn tỷ trái phiếu đang tới gần trong khi việc bán bất động sản là tài sản đảm bảo không phải dễ. Do đó, thanh khoản cho thị trường rất quan trọng.
Ông Nghĩa cho rằng, nếu thị trường TPDN không sớm được cải thiện, tiếp tục bị đứt đoạn, rủi ro vỡ nợ trái phiếu đối với một số doanh nghiệp bất động sản là rất lớn.
Cũng theo chuyên gia này, hiện có tình trạng các doanh nghiệp chiếm dụng vốn lẫn nhau ghê gớm: "Qua trao đổi, có doanh nghiệp cho biết doanh thu 1.000 tỷ có khi bị chiếm dụng vốn 700 tỷ. Trong khó khăn, có doanh nghiệp coi chiếm dụng vốn là một trong những biện pháp".
Trong khi đó, TS. Trương Văn Phước – nguyên Quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia lại đặt vấn đề: Các ngân hàng đã giãn, hoãn nợ cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng của đại dịch, với số trái phiếu sắp đáo hạn có nên như thế không?
Bàn về vấn đề này, theo ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, quan trọng cần có dẫn đường của Chính phủ ứng xử với các vấn đề này. Đối với vấn đề trước mắt là đối diện với giai đoạn đáo hạn trái phiếu của các doanh nghiệp, phải tính đến giải pháp xử lý "không thô bạo, có lộ trình".
T.H
