Phần lớn mức tăng đến từ mức phí trao đổi (interchange fee). Đây là lượng phí do các hệ thống cung cấp thẻ đặt ra mà bên bán hàng phải trả khi họ chấp nhận cho người mua thanh toán bằng thẻ tín dụng. Phí này sau đó sẽ đi về ngân hàng cấp thẻ.
Theo báo cáo từ Nilso, mức phí trao đổi người bán hàng phải trả cho các ngân hàng cấp thẻ Visa và Mastercard là khoảng 55.4 triệu USD vào 2021, gấp đôi so với 2012. Các bên bán hàng cũng phải dồn bớt một phần phí này sang người tiêu dùng bằng cách nâng giá sản phẩm. Càng ngày càng có nhiều doanh nghiệp yêu cầu người tiêu dùng trả phụ phí khi thanh toán bằng thẻ tín dụng.
Việc Visa và Mastercard tăng phí đồng nghĩa nhiều bên bán hàng sẽ phải trả mức phí cao hơn khi khách hàng chi trả cho họ bằng thẻ tín dụng. |
Lý giải cho việc tăng phí, phía Visa và Mastercard cho rằng, việc chấp nhận thẻ tín dụng đã giúp nhiều doanh nghiệp vượt qua đại dịch. Mức phí này, theo đó, chỉ là giúp bù vào chi phí cải thiện bảo mật và phát triển công nghệ liên quan đến thẻ.
Tại Việt Nam, theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), hiện nay cơ cấu phí của các tổ chức thẻ quốc tế áp dụng cho các ngân hàng tại Việt Nam rất phức tạp, với số lượng phí thu rất lớn, chia làm 3 nhóm chính gồm phí áp dụng cho mảng phát hành; phí áp dụng cho mảng thanh toán và các phí thu khác (liên quan đến hệ thống và các giao dịch tra soát).
Giai đoạn 2019-2020, tổng phí thu của các tổ chức thẻ quốc tế Visa và Mastercard đối với các ngân hàng Việt Nam ước tính khoảng hơn 200 triệu USD/năm (khoảng 5.000 tỷ đồng/năm).
Trung bình mỗi năm, mỗi tổ chức thẻ quốc tế như Visa và Mastercard thu từ một ngân hàng khoảng 270 đầu phí các loại.
Trong đó, phí xử lý giao dịch chiếm khoảng 80% tổng phí thu từ ngân hàng. Điều đáng nói, tổ chức thẻ quốc tế vừa thu theo số lượng giao dịch, vừa thu theo doanh số giao dịch, dẫn đến tình trạng thu phí chồng phí đối với một giao dịch.
Đơn cử với một giao dịch thẻ, Visa và MasterCard có thể thu các loại phí như: phí cấp phép phí thanh toán, phí thương hiệu, phí chi tiêu trong/ngoài VN, phí dịch vụ...
Hiệp hội Ngân hàng đánh giá trung bình các ngân hàng thanh toán đang phải trả cho Visa, MasterCard từ 3-4 loại phí trên mỗi giao dịch.
Chưa kể, khi chủ thẻ tín dụng quốc tế mang thương hiệu Visa, MasterCard cà thẻ để thanh toán, cửa hàng chấp nhận thanh toán phải trả phí tương ứng khoảng 2-2,5% giá trị giao dịch cho ngân hàng đặt máy POS.
Khoản phí này ngân hàng đặt máy POS chỉ được hưởng một phần rất nhỏ, phần còn lại trả một phần cho ngân hàng phát hành thẻ và trả phần nhiều cho Visa, MasterCard.
Từ thực tế này, trong năm 2021 Hiệp hội Ngân hàng đã có văn bản đề nghị Visa và Mastercard đơn giản hóa cơ chế thu phí để tránh tình trạng thu phí chồng phí, áp dụng cơ chế thu một loại phí đối với một giao dịch (chỉ thu theo số lượng giao dịch hoặc doanh số giao dịch).
Đồng thời, đề nghị các tổ chức thẻ quốc tế giảm tối thiểu 50% phí xử lý giao dịch đối với cả ngân hàng thanh toán và ngân hàng phát hành theo nhóm dịch vụ chịu ảnh hưởng của Covid-19, gồm: đơn vị công, du lịch, lĩnh vực thiết yếu, thời trang/trung tâm thương mại, điện máy, viễn thông.
Tuy nhiên, đến nay việc giảm phí vẫn chưa được thực hiện.
Huyền Anh