Hải Phòng tung 'át chủ bài' FTZ 6.292 ha, 'kích hoạt' làn sóng FDI thế hệ mới

Sáng nay 11/12, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) phối hợp với UBND TP Hải Phòng và Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng tổ chức Hội nghị “Tiềm năng và Cơ hội đầu tư tại Hải Phòng” với sự tham dự của hàng trăm đại biểu gồm các chuyên gia, hiệp hội và doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Kỳ vọng bứt phá từ FTZ đầu tiên tại miền Bắc

Theo báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài, tính đến hết tháng 11/2025, Hải Phòng đã thu hút 2.060 dự án FDI, tổng vốn đăng ký 45,68 tỷ USD, đứng thứ ba cả nước về quy mô vốn nước ngoài. Thành phố hiện là điểm đến của 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, dẫn đầu bởi Hàn Quốc và Nhật Bản, tiếp theo là Hồng Kông, Singapore và Trung Quốc. Dòng vốn này tập trung chủ yếu vào công nghiệp chế biến, chế tạo, bất động sản và sản xuất phân phối điện.

Những con số trên cho thấy Hải Phòng đang giữ vị thế “thỏi nam châm FDI” của miền Bắc. Tuy nhiên, để giữ vững và nâng tầm vị thế trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng dữ dội, thành phố buộc phải có một cấu phần thể chế mới, đó chính là FTZ.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Lê Trung Kiên, việc thành lập FTZ không chỉ là niềm tự hào mà còn là trách nhiệm lớn của thành phố. FTZ Hải Phòng là mô hình đầu tiên tại miền Bắc, được thiết kế dựa trên kinh nghiệm thành công quốc tế nhưng gắn với thực tiễn của thành phố cảng.

Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng Lê Trung Kiên phát biểu tại Hội nghị.

“Đây không chỉ là một cái tên mới, mà là một tư duy quản lý mới,” ông Lê Trung Kiên khẳng định. FTZ sẽ tạo hành lang pháp lý thông thoáng, cho phép hàng hóa lưu thông nhanh và thuận lợi, giải quyết những vướng mắc về chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông nhấn mạnh thành phố không đặt trọng tâm vào ưu đãi thuế, mà chuyển sang xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, đơn giản, nhất quán, đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư bằng các cơ chế vượt trội đã được Quốc hội và HĐND thành phố thông qua.

Việc thành lập FTZ được quy định trong Nghị quyết 226/2025/QH15 với 6 nhóm chính sách đặc thù, thể hiện quyết tâm của Trung ương trong việc đưa Hải Phòng phát triển ngang tầm các mô hình thành công của châu Á như Hồng Kông, Thượng Hải, Dubai hay Singapore.

Ông Phạm Văn Thép, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng, cho biết FTZ có quy mô 6.292 ha, được bố trí tại ba vị trí chiến lược của thành phố. Mô hình này hướng tới ba giá trị cốt lõi:

Thứ nhất, cơ chế đặc thù vượt trội với hệ thống chính sách linh hoạt về hải quan, thuế quan, quản lý ngoại hối và thủ tục thương mại, giúp doanh nghiệp giảm chi phí giao dịch và tăng năng lực cạnh tranh.

Thứ hai, định vị FTZ như “nam châm” thu hút FDI thế hệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực giá trị gia tăng cao như tài chính quốc tế, thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics đa phương thức và dịch vụ chất lượng cao.

Thứ ba, xây dựng FTZ như trung tâm trung chuyển hàng hóa liên kết chặt chẽ cảng biển – đường bộ, đường sắt, sân bay, đưa Việt Nam tham gia sâu hơn chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (ảnh Thanh Sơn).

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, muốn tận dụng tối đa lợi thế FTZ, Hải Phòng cần thu hút FDI thế hệ mới theo ba trục chính: công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo; kinh tế biển, logistics thông minh; và phát triển bền vững (FDI xanh). Điều này phù hợp với Nghị quyết của Bộ Chính trị về cơ cấu lại dòng vốn FDI theo hướng chất lượng cao.

Ông Tuấn nhấn mạnh các lĩnh vực bán dẫn, AI, tự động hóa và công nghiệp phụ trợ công nghệ cao sẽ đóng vai trò quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu, trong khi lợi thế cảng biển tạo cơ hội để phát triển chuỗi logistics thông minh và các trung tâm phân phối quốc tế. Song song, thành phố phải thúc đẩy các dự án sử dụng hiệu quả tài nguyên, tiết kiệm năng lượng và hướng tới mục tiêu cảng xanh, trung hòa carbon.

Để FDI không chỉ đến mà còn “ở lại” đầu tư dài hạn

Từ góc nhìn chuyên gia, TS. Phan Hữu Thắng, Chủ tịch Liên chi hội Tài chính KCN Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, cho rằng năng lực cạnh tranh của Hải Phòng sẽ bật lên một tầm cao mới nếu và chỉ nếu ba điểm nghẽn được tháo gỡ đồng thời: khung pháp lý, logistics và nhân lực. 

Khi đó, FDI không chỉ đến mà còn “ở lại” đầu tư dài hạn, mở rộng sản xuất, chuyển giao công nghệ và tích hợp sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đây mới là thành công thực sự của chiến lược thu hút FDI thế hệ mới, nơi Hải Phòng có cơ hội định vị mình như một hệ sinh thái công nghiệp, logistics và công nghệ cao xanh, thông minh và bền vững hàng đầu khu vực.

TS. Phan Hữu Thắng chỉ ra những điểm nghẽn cần khắc phục để thu hút đầu tư FDI tại Hải Phòng (ảnh Thanh Vân).

Ở góc nhìn của cộng đồng doanh nghiệp FDI, ông Ko Tae Yeon, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham), đánh giá Hải Phòng là một trong những địa bàn đầu tư năng động nhất của doanh nghiệp Hàn Quốc, khi dòng vốn Hàn Quốc chiếm khoảng 25% tại các khu công nghiệp lớn và luôn nằm trong nhóm dẫn đầu về vốn đăng ký.

Ông cho rằng dư địa hợp tác giữa Hải Phòng và doanh nghiệp Hàn Quốc còn rất lớn trong chuỗi cung ứng, chuyển đổi xanh ESG và phát triển nguồn nhân lực công nghệ. Tuy nhiên, để thu hút thêm dòng vốn FDI giá trị cao, Hải Phòng cần đảm bảo cung cấp sớm thông tin hạ tầng thiết yếu (đất đai, điện, nước), cập nhật chính sách minh bạch, nhất quán và duy trì cơ chế trao đổi ổn định để doanh nghiệp phản ánh khó khăn kịp thời, ông Ko Tae Yeon nhấn mạnh.

Từ phía doanh nghiệp châu Âu, ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham Việt Nam, đề xuất ba trụ cột để xây dựng FTZ đạt chuẩn quốc tế. Đó là phát triển Cổng Thông tin minh bạch FTZ hiện đại, cung cấp trạng thái cấp phép, thời gian luồng hải quan, dữ liệu môi trường, nghĩa vụ của nhà đầu tư. Áp dụng các khuôn khổ ưu đãi dễ dự đoán theo kiểu EU và thiết lập các cuộc đối thoại thường xuyên giữa nhà đầu tư và chính quyền. Thúc đẩy các kho bãi được cấp chứng chỉ xanh. Thí điểm các khu vực mua sắm năng lượng sạch (phù hợp với cơ chế DPPA hoặc tự sản tự tiêu cho các FTZ)...

Quang cảnh hội nghị (ảnh Thanh Vân).

Kết luận hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh ba định hướng trọng tâm để thúc đẩy xây dựng FTZ Hải Phòng trong giai đoạn tới: hoàn thiện thể chế vượt trội cho FTZ, thu hút FDI thế hệ mới vào FTZ và Xây dựng FTZ Hải Phòng trở thành “biểu tượng mới” của hội nhập và đổi mới mô hình tăng trưởng.

Với vai trò cơ quan tham mưu chiến lược về thu hút FDI và phát triển mô hình FTZ, Cục Đầu tư nước ngoài cam kết đồng hành xuyên suốt, hỗ trợ thành phố Hải Phòng từ bước xây dựng mô hình, hoàn thiện thể chế đến vận hành FTZ trong thực tế; Thúc đẩy cải cách mạnh mẽ, kiến nghị các chính sách vượt trội, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và cạnh tranh quốc tế; Kết nối rộng rãi với cộng đồng nhà đầu tư quốc tế. Hỗ trợ doanh nghiệp, giải quyết khó khăn phát sinh, tạo niềm tin cho hoạt động đầu tư lâu dài; Khẳng định trách nhiệm và quyết tâm, xem thành công của FTZ Hải Phòng là thành công của chính sách thu hút FDI Việt Nam trong thập niên tới.

Thanh Vân