Nghệ An là tỉnh giàu tiềm năng về nông nghiệp, có nhiều nông sản có thương hiệu bản địa, giá trị cao. Để góp phần tạo đầu ra vững chắc, JICA Nhật Bản đang hỗ trợ Nghệ An xây dựng nhiều mô hình nông nghiệp, hướng dẫn phương thức sản xuất hiệu quả cho nông dân, đặc biệt là giúp xây dựng chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp.
Hiệu quả trước mắt
Tính đến nay, JICA đã và đang triển khai thực hiện 41 dự án thí điểm theo chuỗi giá trị, như cam, bưởi, gừng, chè matcha, khoai tây, gà… tại Nghệ An.
Trong đó có 10 dự án đã thành công gồm: Gà đồi Thanh Chương, sản xuất và phân phối rau an toàn ở Tp.Vinh, sản xuất cải bó xôi sạch ở Quỳnh Lưu, nâng thương hiệu bưởi hồng Quang Tiến, nhút Thanh Chương, miến dong ở Vân Diên, trà matcha từ chè xanh ở Anh Sơn, hỗ trợ sản xuất các sản phẩm từ cam Con Cuông, cà chua múi Tương Dương, lụa tơ tằm Diễn Châu.
Ngoài ra, có 13 mô hình đang kiểm chứng, như: Phát triển chuỗi giá trị hạt chanh leo làm thực phẩm chức năng, sản xuất gừng xuất khẩu (XK), sản xuất măng XK ở Yên Thành, nâng cao chuỗi giá trị cảm ở Quỳ Hợp, sản xuất vừng đen để chiết xuất dầu XK sang Nhật Bản, nâng cao sản xuất và tiếp thị lợn sinh học, cải tiến chất lượng quýt ở yên Thành, khoai tây XK ở Hoàng Mai, chế biến bánh gạo ở Diễn Châu, cải tiến chất lượng quýt ở tổng đội TNXP Nghệ An, quýt Xuân Thành, trứng gà Tp.Vinh, rau sạch Cửa Lò và 18 mô hình khác chuẩn bị triển khai.
Mô hình thành công trong trồng cây có múi là mô hình bưởi hồng Quang Tiến ở thị xã Thái Hòa. Những hộ tham gia mô hình này đều đã áp dụng chặt chẽ sản xuất theo quy trình an toàn của JICA: Chăm sóc, bón phân, tạo tán... Các quả bưởi đều được bọc trong trong bao giấy để hạn chế sự gây hại của côn trùng. Qua thực tế, trên 80ha bưởi hồng Quang Tiến đang phát triển tốt và cho nhiều quả, chất lượng quả thơm ngon.
Dự án trồng cải bó xôi thảo dược từ hỗ trợ của JICA tại Quỳnh Lương (Quỳnh Lưu) cũng đã giúp người nông dân có thu nhập khá.
Điểm nổi bật đối với loại rau này là người dân không được phép sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong phun trừ sâu bệnh mà sử dụng ớt, gừng, tỏi giã nhỏ trộn với nước để phun diệt sâu nên an toàn đối với người tiêu dùng.
Hàng năm, địa phương đều ký hợp đồng liên kết với công ty thực phẩm sạch Bibigreen ở Tp.Vinh thu mua sản phẩm cho nông dân. Nhờ đó, giá cả ổn định, nông dân yên tâm sản xuất.
 |
|
Sản phẩm cải bó xôi thảo dược trên vùng đất Quỳnh Lương |
Mong muốn của nhà đầu tư
Ông Nguyễn Văn Tuệ - Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lương, đánh giá: “Đây là mô hình sản xuất theo chuỗi khép kín. Chúng tôi đang duy trì tốt hợp đồng với đơn vị tiêu thụ và đặc biệt chỉ đạo người dân chú trọng sản xuất bảo đảm chất lượng, tăng uy tín, độ tin cậy giữa công ty thu mua và người cung cấp sản phẩm là nông dân”.
Nghệ An là vùng đất có tiềm năng về đất đai, sản lượng nông sản các loại hàng năm luôn ở mức cao. Tuy nhiên, nông sản vẫn rơi vào tình trạng sản lượng nhiều, “được mùa rớt giá”, chế biến thô, chưa XK được nhiều và chưa đáp ứng được thị trường khó tính.
Những tồn tại, hạn chế trên là do chưa xây dựng được chuỗi giá trị trong ngành nông nghiệp; gắn sản xuất, chế biến, thương mại với tiêu thụ để tối đa hóa lợi nhuận. Nghĩa là chưa có sự gắn kết giữa các thành phần tham gia chuỗi giá trị: nhà sản xuất (nông dân) - nhà phân phối (thu mua) - nhà chế biến, bán lẻ và người tiêu dùng.
Từ thực tế này, trong quá trình khảo sát đầu tư ở Nghệ An, JICA đã đưa ra các chương trình, kế hoạch cũng như mong muốn của nhà đầu tư Nhật Bản đối với các dự án trong lĩnh vực nông nghiệp.
Điều quan trọng nhất mà Nghệ An đang cần là mục tiêu của các dự án đã hướng đến việc nâng cao tính minh bạch, an toàn trong các sản phẩm nông nghiệp sau thu hoạch hoặc phân phối, kinh doanh và thành lập chuỗi thực phẩm hiệu quả theo nhu cầu thị trường.
Khi xây dựng chuỗi giá trị lương thực, việc hợp tác kinh doanh với các đơn vị cá nhân là điều không thể thiếu và quan trọng để bảo đảm tính ổn định và liên tục trong sản xuất cây trồng, vật nuôi theo quy luật cung - cầu.
Vì vậy, JICA lựa chọn thực hiện dự án bằng mô hình “Sản xuất nông nghiệp theo hợp đồng”, từng bước cải cách cơ cấu sản xuất theo hướng nâng cao giá trị nông sản.
Ngoài ra, JICA cũng sẽ đẩy mạnh các hoạt động sau thu hoạch, bao gồm chế biến và phân phối sản phẩm, tiến tới xây dựng nền sản xuất nông nghiệp công nghệ cao cho Nghệ An, góp phần hình thành tập quán sản xuất nông nghiệp mới cho người nông dân.
Thanh Hải
