Cụ thể, giao thông vận tải và xây dựng là hai ngành có nhiều doanh nghiệp nợ lương, nợ bảo hiểm nhiều nhất. Các công ty ngành giao thông vận tải nợ gần 205 tỷ đồng tiền lương và 750 tỷ đồng bảo hiểm xã hội; doanh nghiệp xây dựng nợ 269 tỷ tiền lương và 435 tỷ đồng bảo hiểm xã hội.
Tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, chiếm dụng, nợ tiền bảo hiểm xã hội vẫn diễn ra ở nhiều địa phương với tổng số tiền nợ (phải tính lãi) là gần 14.600 tỷ đồng, chiếm 3,4% số phải thu; tình trạng chủ doanh nghiệp "bỏ trốn" để lại khoản nợ lớn tiền lương, bảo hiểm xã hội của người lao động vẫn diễn ra, chưa có giải pháp hữu hiệu, kịp thời.
 |
|
Hiện đang có khoảng 200.000 lao động đang bị chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội, không được hưởng các chế độ, cả lương hưu và bảo hiểm xã hội. |
Trước tình trạng đó, thời gian qua, cơ quan BHXH các địa phương đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm xử lý tình trạng vi phạm pháp luật, đặc biệt là thanh tra đột xuất trong lĩnh vực BHXH, BHYT. Cùng với đó phối hợp với cơ quan công an để xử lý đối với hành vi vi phạm Luật bảo hiểm xã hội.
Tuy nhiên, Thượng tá Nguyễn Xuân Thao - Phó Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, đối với hành vi trốn đóng BHXH hiện nay còn gặp khó khăn trong việc khởi tố, bởi cơ quan công an chưa đủ cơ sở xác định hành vi trốn đóng hoặc không có hành vi, thủ đoạn trốn đóng, trong khi doanh nghiệp nói chỉ chậm nộp, không trốn đóng…
Tình trạng doanh nghiệp trốn đóng BHXH đã nhức nhối nhiều năm nhưng chưa có “thuốc đặc trị”, tác động xấu đến quyền lợi chính đáng của người lao động gây rất nhiều khó khăn cho các cơ quan chức năng quản lý cũng như gây bức xúc trong dư luận.
Theo ông Lê Đình Quảng, Phó ban Ban Chính sách – Pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, những biện pháp mạnh tay nhất chúng ta đã quy định trong Bộ luật Hình sự về vấn đề trốn đóng, chậm đóng Bảo hiểm xã hội theo Điều 214, 215, 216. Đây là chế tài rất mạnh, nhưng tình trạng này vẫn cứ tiếp diễn. Như thế có nghĩa có nhiều vấn đề về cơ chế pháp luật chúng ta phải tiếp tục hoàn thiện.
Ví dụ như việc hình sự hóa vấn đề này. Qua báo cáo của Bộ Công an, việc có đủ cơ sở khởi tố, truy tố các doanh nghiệp về tội trốn đóng, chậm đóng Bảo hiểm xã hội cho người lao động đang gặp không ít khó khăn.
Rồi quy định theo khoản 1, Điều 10 (Luật Công đoàn), Điều 14 (Luật Bảo hiểm xã hội) cho phép tổ chức công đoàn được khởi kiện doanh nghiệp có hành vi vi phạm về Luật Bảo hiểm xã hội gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động cũng đang rất vướng.
Cái vướng ở đây chính là sự đồng bộ về mặt pháp luật. Cho nên giải pháp vẫn phải là tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng chế tài đủ sức răn đe. Cùng với đó, công tác thanh tra, kiểm tra cần phải được tăng cường, xử lý kịp thời.
Mới đây, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ LĐ-TB&XH, Bảo hiểm xã hội Việt Nam phối hợp với cơ quan này rà soát, tổng hợp báo cáo tình hình doanh nghiệp nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,bảo hiểm thất nghiệp và trình Chính phủ báo cáo cơ quan có thẩm quyền và trình Quốc hội phương án giải quyết.
Cũng theo lãnh đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nếu hạn chế được tình trạng chậm, trốn đóng BHXH, người lao động sẽ có niềm tin hơn vào hệ thống BHXH và hạn chế rút BHXH một lần.
"Khi doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng BHXH thì chắc chắn quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng. Những trường hợp đặc biệt thường hết sức khó khăn bởi họ không chốt được sổ BHXH kể cả khi đã chuyển đến làm việc ở nơi khác. Coi như tất cả các chế độ họ đáng được hưởng sau thời gian đóng góp trước đó đều bằng không”, Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho hay.
Bàn về vấn đề giải pháp, Luật sư Nguyễn An, đoàn luật sư Hà Nội cho rằng, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, người lao động cần thực hiện quyền gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan như tòa án để giải quyết theo quy định. Đồng thời, Luật sư cũng kiến nghị cần thay đổi, chỉnh sửa các quy định về việc khởi tố hình sự đối với hành vi vi phạm pháp luật bảo hiểm xã hội để phù hợp thực tế, tạo tính răn đe đối với các trường hợp vi phạm.
Thanh Hoa
