Nhận định về sức hút đối với các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trong năm 2020, Ts. Nguyễn Quang Trung, Chủ nhiệm Bộ môn Kinh doanh quốc tế, Khoa Kinh doanh và Quản trị (Đại học RMIT Việt Nam), cho rằng viễn cảnh 2020 ra sao sẽ còn phụ thuộc nhiều vào nỗ lực của Chính phủ và biến động trên thị trường quốc tế.
Thay đổi cách vận hành
Riêng năm 2019 vừa qua, theo ông Trung, được xem là một năm thành công của Việt Nam trên phương diện thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI), với tổng giá vốn thu hút nhỉnh hơn 2 năm trước.
Liên quan đến vấn đề cải thiện môi trường kinh doanh, trao đổi với Thời báo Kinh Doanh, ông Trung nhận định Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm tạo ra một môi trường kinh doanh tốt hơn với nhiều sáng kiến và nỗ lực, đặc biệt 3 năm qua.
“Thực tế cho thấy đã có những thay đổi quan trọng trong tư duy, nhận thức và cách ứng xử của các nhà lãnh đạo cấp cao của Đảng và Chính phủ Việt Nam. Nếu so với chính mình thì Việt Nam đã có nhiều thay đổi quan trọng trong cách vận hành nền kinh tế”, ông Trung nói.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng lưu ý các nước láng giềng cũng không dậm chân tại chỗ mà cũng phát triển rất nhanh. Vì vậy, môi trường kinh doanh của Việt Nam vẫn chưa thể bắt kịp với nhiều quốc gia khác trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Singapore.
Cụ thể, theo 2 báo cáo đánh giá môi trường kinh doanh tại Việt Nam của Ngân hàng Thế giới (WB) cho năm 2018 và 2019, Việt Nam là quốc gia ASEAN duy nhất trong bảng trên bị tụt hạng. Ngoài ra, khoảng cách với 3 quốc gia dẫn đầu là Singapore, Malaysia và Thái Lan là còn rất đáng kể.
Thêm vào đó, trong top 10 quốc gia đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, đại đa số đến từ các nước châu Á. Do đó, Việt Nam cần xem xét lại các chính sách và môi trường đầu tư để thu hút những nhà đầu tư đến từ các quốc gia phát triển ở những châu lục khác.
Được biết, trong ngày đầu tiên của năm 2020, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02/NQ-CP về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2020.
Trong đó, năm 2020 phấn đấu môi trường kinh doanh theo xếp hạng EoDB của WB lên 10 bậc; năng lực cạnh tranh theo xếp hạng GCI 4.0 (của Diễn đàn Kinh tế thế giới - WEF) lên 5 bậc…
Nhằm tiếp tục cải thiện điểm số và thứ hạng các chỉ số môi trường kinh doanh, nhất là đối với khởi sự kinh doanh, Nghị quyết 02 nêu rõ Bộ Tài chính trong quý I/2020 kiến nghị sửa đổi Nghị định số 139/2016/NĐ- CP ngày 4/10/2016 của Chính phủ quy định về lệ phí môn bài theo hướng lùi thời hạn khai, nộp lệ phí môn bài vào ngày 30/1 của năm kế tiếp.
Các doanh nghiệp luôn quan tâm việc cải thiện môi trường kinh doanh |
Triệt để cải thiện
Hoặc như Bộ Tư pháp trong quý IV/2020 hoàn thành nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định hướng dẫn các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 về giao dịch bảo đảm, trong đó hoàn thiện các quy định về đăng ký giao dịch bảo đảm, thứ tự ưu tiên thanh toán… theo hướng đơn giản hóa quy định về hồ sơ và thực hiện triển khai đăng ký, sửa đổi, bổ sung, xóa đăng ký biện pháp bảo đảm theo phương thức trực tuyến...
Ngoài ra, Bộ KH&ĐT tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) theo hướng bãi bỏ hoặc đơn giản hóa các thủ tục không cần thiết, không phù hợp nhằm rút ngắn thời gian và chi phí gia nhập thị trường, hoàn thành và trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 5/2020.
Bên cạnh đó, Nghị quyết 02/NQ-CP chỉ rõ cần cải cách thực chất các quy định về điều kiện kinh doanh. Cụ thể là cần công khai bảng so sánh các điều kiện kinh doanh trước và sau khi bãi bỏ, đơn giản hoá; hoàn thành trong tháng 1/2020.
Với các thủ tục hành chính liên quan đến cấp các loại giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh được đơn giản hóa từ năm 2020 trở đi, thực hiện nghiêm việc công bố, công khai theo quy định về kiểm soát thủ tục hành chính.
Hơn nữa, cần có nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các luật có liên quan để bãi bỏ, đơn giản hóa các điều kiện kinh doanh được quy định tại các luật chuyên ngành theo phương án đã được phê duyệt.
Song song đó, Nghị quyết yêu cầu hoàn thành rà soát, cắt giảm thực chất 50% số mặt hàng thuộc danh mục mặt hàng kiểm tra chuyên ngành (Danh mục mặt hàng quản lý, kiểm tra chuyên ngành tính tại thời điểm ban hành Nghị quyết số 19/2018/NQ-CP ngày 15/5/2018).
Theo Ts. Nguyễn Quang Trung, “trên nóng, dưới lạnh, giữa thờ ơ” là vấn đề được lãnh đạo Việt Nam nhiều lần nhắc đến. Đây là một điểm yếu trong quản trị công của Việt Nam. Bên cạnh đó, tham nhũng là một vấn đề nhức nhối khác hiện nay.
Mặc dù đã có nhiều vụ bê bối tham nhũng được xử lý trong hơn 3 năm qua, chỉ số tham nhũng tại Việt Nam vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm theo đánh giá của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (International Transparency) trong các năm qua.
“Vì vậy, tính trách nhiệm giải trình (accountability), chính sách về nhân sự công, đánh giá hiệu quả công việc thực chất dựa trên các tiêu chí đánh giá cụ thể (KPI) và tính kỷ luật nên được xem lại triệt để nhằm cải thiện những tình trạng nêu trên”, ông Trung nhấn mạnh.
Thế Vinh