TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, chia sẻ với VnBusiness rằng Bộ Công Thương cần phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, người dân cả nước về việc đảm bảo cân đối nguồn cung xăng dầu trong nước. Nếu nhà máy Nghi Sơn vẫn không hoạt động tối đa công suất thì cần tính tới phương án đẩy mạnh nhập khẩu, đồng thời xem xét cả trách nhiệm của những cá nhân có liên quan khiến nhà máy này không thể hoạt động.
Dự báo giá xăng dầu lập đỉnh mới, cửa hàng bán lẻ vẫn 'khát hàng'
Theo dữ liệu từ Bộ Công Thương, giá xăng dầu thành phẩm bình quân trên thị trường Singapore (tham chiếu để tính giá xăng trong nước) đang có xu hướng tăng mạnh.
 |
|
Một số cửa hàng xăng dầu vẫn treo biển hết xăng. |
Trong đó, ngày 14/2, giá xăng dầu đồng loạt tăng mạnh, vượt mốc 100 USD/thùng, xăng RON 92 đạt mức 110,29 USD/thùng, xăng RON 95 đạt 112,72 USD/thùng, dầu hỏa 107,48 USD/thùng, dầu diesel là 111,61 USD/thùng, dầu mazut là 529,63 USD/tấn.
Trao đổi với VnBusiness, đại diện một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở TP. Hà Nội dự báo với áp lực tăng giá từ thị trường thế giới, chiều ngày 21/2, giá xăng dầu trong nước có thể được điều chỉnh tăng mạnh trung bình 1.000 đồng/lít/kg - thiết lập mức giá mới cao nhất trong nhiều năm qua. Việc giá xăng dầu trong nước tăng là khó tránh khỏi, tuy nhiên nếu chi mạnh Quỹ Bình ổn, giá có thể tăng với mức thấp hơn.
Không chỉ doanh nghiệp sản xuất lo lắng, mà chính các doanh nghiệp đầu mối, bán lẻ, phân phối xăng dầu cũng đang đứng trước nguy cơ càng bán nhiều càng lỗ. Ông Nguyễn Văn Tiu, Chủ tịch Công ty Xăng dầu Tự Lực I (TP.Hà Nội), cho hay khi giãn cách xã hội, nhu cầu tiêu thụ xăng dầu giảm mạnh, doanh nghiệp không bán được hàng vẫn phải "nuôi" cả hệ thống, giờ bán được hàng rồi thì lại đứng trước nguy cơ thua lỗ, do chiết khấu thấp, càng bán nhiều thì càng lỗ nhiều.
"Nếu trước đây, doanh nghiệp nhận được chiết khấu 200 đồng/lít/kg với mặt hàng dầu, 400 đồng/lít với mặt hàng xăng, thì giờ chiết khấu bằng 0 đồng. Mỗi lít xăng bán ra, doanh nghiệp đang lỗ 600 - 700 đồng/lít/kg", ông Tiu nói.
Giá xăng dầu tăng, nguồn cung xăng dầu vẫn chưa có dấu hiệu khả quan. Những ngày gần đây, một số cửa hàng xăng dầu TP.HCM thông báo chỉ bán xăng theo định mức 30.000 đồng/lít. Điều này khiến người tiêu dùng đang khá hoang mang về nguồn cung xăng dầu.
Trong khi trước đó, Sở Công Thương TP.HCM cho biết toàn thành phố chỉ có 5 cửa hàng thiếu hụt xăng, trên tổng số 548 cửa hàng xăng dầu đang hoạt động, chiếm tỷ lệ chưa tới 1%.
Bộ Công Thương phải chịu trách nhiệm?
Trước thực tế trên, đại diện Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) thừa nhận, nguồn cung xăng dầu trong nước vẫn chưa đi vào ổn định hoàn toàn. Khả năng 7-10 ngày tới, tình hình mới tốt hơn do hàng được các đầu mối bổ sung nhiều hơn từ nguồn nhập khẩu.
Đồng thời, Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn đã được cấp tài chính ngắn hạn để hoạt động trở lại, nhưng nguyên liệu dầu thô chưa về, nên công suất vẫn loanh quanh 55-60%. Theo kế hoạch, tới 15/3, nhà máy này mới có thể vận hành toàn bộ công suất.
Trong lúc nguồn cung có thể thiếu hụt cục bộ, lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước khuyến nghị người dân và doanh nghiệp sử dụng xăng dầu mua đủ lượng cần thiết, không tích trữ mặt hàng với tâm lý giá sẽ tăng. Việc không tích trữ cũng để đảm bảo về phòng cháy chữa cháy có thể gặp phải.
Tuy nhiên, TS. Lê Đăng Doanh nêu quan điểm: Hiện tượng khan hiếm xăng dầu ở một loạt cửa hàng là điều hoàn toàn bất ngờ, phản ánh chuyện không bình thường, nếu đủ nguồn cung thì không lý do gì cửa hàng đóng cửa.
Điều này sẽ ảnh hưởng tới hoạt động của nền kinh tế, đi lại của người dân, nhất là trong giai đoạn đất nước đang bước vào giai đoạn phục hồi kinh tế - xã hội sau những tác động từ đại dịch COVID-19.
Vì vậy, ông Doanh cho rằng Bộ Công Thương cần phải phối hợp với TP.HCM để tìm mọi cách nhanh chóng giải quyết tình hình trên.
Về việc giá xăng dầu tăng cao, chuyên gia Lê Đăng Doanh cho rằng, nguyên nhân là do chịu áp lực từ giá thế giới. Do vậy, chúng ta không còn cách nào khác là phải xây dựng mọi phương án nâng cao hiệu quả vận tải như tăng vận tải đường thuỷ, giảm bớt chi phí hơn so với đường bộ, nâng cao năng lực quản lý, vận chuyển...
"Trong bối cảnh mà giá xăng dầu thế giới tăng cao, tôi cho rằng việc dùng quỹ Bình ổn không có nhiều tác dụng, bởi không một quỹ nào có thể bù giá được mãi, trong khi đó công cụ điều tiết bằng thuế, phí thì cần phải được Quốc hội thông qua. Vì vậy, tôi tha thiết mong muốn các cơ quan chức năng hãy cố gắng, nỗ lực để tìm ra giải pháp nhanh chóng bình ổn được việc cung ứng xăng dầu và có nhiều phương thức giảm chi phí vận chuyển cho doanh nghiệp, người dân", chuyên gia Lê Đăng Doanh bày tỏ quan điểm.
Đáng chú ý, liên quan tới những lùm xùm tại nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, chuyên gia Lê Đăng Doanh cho rằng cần nhanh chóng tái cơ cấu, cải cách mạnh mẽ bộ máy để nhà máy đi vào hoạt động ổn định. "Vốn đầu tư hàng tỷ USD, mà giờ nhà máy có nguy cơ dừng hoạt động thì có nghĩa chúng ta sẽ mất số tiền này, mất cả việc làm của người lao động. Nghiêm trọng hơn, nếu nhà máy dừng hoạt động thì việc phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến an ninh năng lượng quốc gia, giá cả trên thị trường", ông Doanh nói.
Trước tình hình trên, ông Doanh nhấn mạnh, các cơ quan liên quan cần nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc để đưa nhà máy hoạt động hiệu quả. Bên cạnh đó cần làm rõ, điều tra cụ thể nguyên nhân vì sao nhà máy lỗ hàng tỷ USD như vậy, trong đó có xem xét trách nhiệm của các cá nhân liên quan về chủ trương ra quyết định đầu tư, hiệu quả đầu tư dự án này.
"Bộ Công Thương là cơ quan phải chịu trách nhiệm về cân đối nguồn cung cầu xăng dầu, nếu nhà máy Nghi Sơn không hoạt động được thì cần đảm bảo nguồn nhập khẩu thay thế. Trong thời kỳ chiến tranh, chúng ta cũng không để xảy ra tình trạng thiếu xăng dầu, không có lý do gì thời bình lại để xảy ra tình trạng này, đến nỗi cửa hàng xăng dầu phải đóng cửa, người dân phải mua xăng theo định mức", chuyên gia Lê Đăng Doanh nhấn mạnh.
Liên quan tới điều hành, ổn định thị trường xăng dầu, ngày 18/2, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp cùng Bộ Tài chính chủ động điều hành giá, bảo đảm nguồn cung cho thị trường. Bộ Công Thương chịu trách nhiệm toàn diện về kết quả điều hành mặt hàng này, cũng như việc kiểm tra xử lý nghiêm, không để xảy ra hành vi trục lợi, đầu cơ xăng dầu.
Lê Thúy
