Tại phiên thảo luận tại Hội trường ngày 1/6, các đại biểu Quốc hội đánh giá thời gian qua, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo cơ quan thuế các cấp và các cơ quan liên quan như tổ chức hành nghề công chứng, thực hiện các biện pháp chống thất thu thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản; hướng dẫn người dân, doanh nghiệp kê khai đúng giá chuyển nhượng bất động sản, bước đầu nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, theo đại biểu, các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế thời gian qua còn rất chung chung, chưa giải quyết triệt để tận gốc vấn đề. Ngược lại đã làm phát sinh những hệ lụy bất cập trong quá trình triển khai.
Các đại biểu cho rằng vẫn còn tình trạng một số cán bộ thuế có biểu hiện lạm quyền, gây khó khăn nhũng nhiễu cho người dân và doanh nghiệp trong quá trình giải quyết hồ sơ thuế (Ảnh minh hoạ: Int) |
Đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) nêu: Hiện nay theo quy định của pháp luật việc kê khai tính thuế giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo giá hợp đồng thực tế. Trường hợp hợp đồng không ghi giá hoặc giá trong hợp đồng thấp hơn giá nhà nước quy định thì giá tính thuế theo khung tính giá nhà nước quy định. Bản chất đây là giao dịch dân sự, thỏa thuận của 2 bên mua/bán chuyển nhượng, như vậy nguồn gốc thất thu thuế ở đây là do kê khai không trung thực của một bộ phận người dân tham giá giao dịch bất động sản và bảng giá đất của địa phương không sát với giá thị trường.
Cơ quan thuế hiện nay không có cơ sở pháp lý rõ ràng công nhận hoặc không công nhận giá kê khai trên hợp đồng công chứng là giá giao dịch thực tế. Chính vì vậy việc áp dụng các biện pháp chống thất thu thuế chuyển nhượng bất động sản tại các địa phương là không thống nhất, mỗi nơi mỗi người áp dụng một kiểu.
Dẫn phản ánh của một số cử tri, đại biểu tỉnh Quảng Nam cho biết, một số cơ quan thuế tại một số địa phương còn tùy tiện trong việc áp dụng giá bất động sản trong tính thuế, nhiều nơi yêu cầu người dân chấp thuận giá tính thuế phải cao hơn 1,2 – 1,5 lần, thậm chí 2 lần giá đất nhà nước quy định mới giải quyết hồ sơ. Trường hợp giá thấp hơn, cơ quan thuế "ngâm hồ sơ", mời lên làm việc nhiều lần, trả lại hồ sơ vì cho rằng giá ghi trong hợp đồng chưa sát với giá thị trường. Tuy nhiên căn cứ nào để xác định sát với giá thị trường và áp dụng giá tính thuế cao hơn quy định thì cơ quan thuế không chỉ ra.
Bên cạnh đó, một số cán bộ thuế có biểu hiện lạm quyền, gây khó khăn nhũng nhiễu cho người dân và doanh nghiệp trong quá trình giải quyết hồ sơ. Một bộ phận người dân chấp nhận tiêu cực để giải quyết hồ sơ.
Nhằm đảm bảo các thị trường này phát triển ổn định, lành mạnh, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về đất đai, về thuế, trong đó quy định rõ nguyên tắc xác định giá đất theo giá thị trường đúng theo quy định của Luật Đất đai.
UBND các tỉnh, thành phố phải cập nhật đúng, đủ, kịp thời giá đất theo sát giá đất thị trường vào bảng giá đất nhà nước để làm căn cứ tính thuế trong hoạt động kinh doanh chuyển nhượng bất động sản và tính chi phí bồi thường hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất cho người dân, đảm bảo sự công bằng bình đẳng trong các mối quan hệ này.
Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế quy định rõ các biện pháp chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản để cơ quan thuế địa phương thực hiện nhất quán, đảm bảo tính thống nhất, công khai, minh bạch, tránh tình trạng lạm quyền, nhũng nhiễu, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, nhằm góp phần đưa thị trường bất động sản phát triển lành mạnh.
Trao đổi với VnBusiness, một chuyên gia cho rằng, hiện nay nhiều quốc gia trên thế giới đang sử dụng giá đất thị trường làm tiêu chuẩn áp dụng cho nhiều hoạt động định giá như: xác định bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; các loại thuế quốc gia đánh vào bất động sản (thuế tài sản, thuế thu nhập từ chuyển nhượng tài sản); định giá khởi điểm đấu giá để bán, cho thuê đất của Nhà nước; cung cấp đất trong khuôn khổ các gói đầu tư; giảm tranh chấp về thu hồi đất và tái định cư.
Đặc biệt giá đất thị trường phải được người dân bình thường, không có kiến thức chuyên môn cũng hiểu rõ. Nếu giá đất thị trường không được sử dụng sẽ làm mất nguồn thu đáng kể cho chính phủ, tác động đến các dự án phát triển, phân bổ sai nguồn lực, thiếu minh bạch…
"Nhằm tăng cường các giải pháp chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, cơ quan quản lý cần sớm xây dựng giá thị trường bất động sản. Qua đó, đảm bảo tính thống nhất, minh bạch", chuyên gia này cho hay.
Mới đây, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc giao Tổng cục Thuế khẩn trương tham mưu giải pháp để xác định sát giá thị trường bất động sản nhằm tránh thất thu thuế.
T.H