Dư luận Đức từng mất một thời gian dài xôn xao sau khi hay tin cựu giám đốc điều hành Volkswagen Martin Winterkorn nhận được tới 68 triệu euro tiền thưởng trong 5 năm công tác, ngay trước thời điểm bê bối gian lận khí thải của công ty này bị phanh phui. Đây chính là giọt nước tràn ly buộc cơ quan chức năng phải can thiệp vào chuyện tiền nong, vốn chỉ là vấn đề nội bộ từng doanh nghiệp.
Chướng mắt dư luận
Theo dự thảo mới của bộ quy tắc quản trị doanh nghiệp Đức, ban kiểm soát của các công ty sẽ được trao quyền “giữ lại hoặc đòi lại” lương thưởng của ban lãnh đạo nếu thấy cần thiết và phù hợp.
Ủy ban quản trị doanh nghiệp của Đức cũng đề xuất bãi bỏ một số quy định cho phép lãnh đạo doanh nghiệp thoải mái từ chức sau khi bán công ty cho đối tác và sau đó thì “hạ cánh an toàn” bằng một khoản trợ cấp thôi việc hậu hĩnh.
Trả lời phỏng vấn tờ Financial Times, Chủ tịch ủy ban quản trị doanh nghiệp Rolf Nonnenmacher khẳng định đây chính là “thay đổi cơ bản nhất trong dự thảo lần này”. Bộ quy tắc mới dự kiến sẽ có hiệu lực pháp lý kể từ mùa hè năm 2019 và buộc doanh nghiệp phải rà soát lại chính sách lương thưởng dành cho cấp lãnh đạo.
Theo dữ liệu thống kê năm 2017 của hãng tư vấn HKP, trung bình mỗi giám đốc điều hành của 30 công ty niêm yết lớn nhất ở Đức kiếm được 7,4 triệu Euro, trong đó nhiều nhất là ông Bill McDermott của SAP (21,2 triệu Euro), ông Dieter Zetsche của Daimler (13 triệu Euro) và ông Kurt Bock của BASF (11 triệu Euro).
Cho dù mặt bằng chung vẫn thấp hơn nhiều so với mức bình quân 15,6 triệu USD cho một giám đốc điều hành ở Mỹ, nhưng nó đủ sức gây bàn tán trong dư luận, bởi tốc độ tăng đạt tới 38% chỉ trong 4 năm, từ 2013 - 2017.
Năm ngoái, Thủ tướng Đức Angela Merkel thậm chí còn công khai chỉ trích hiện trạng này là “lố bịch” và cho rằng nó không phù hợp với một xã hội tự do như nước Đức.
Hiện nay, các công ty niêm yết tại Đức không bắt buộc phải tuân thủ tất cả quy định của bộ quy tắc quản trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp có nghĩa vụ giải trình lý do không tuân thủ.
Theo một nghiên cứu của Trường Đào tạo Quản lý Sau đại học Leipzig, 80 công ty niêm yết lớn nhất của Đức tuân thủ được 96,6% nội dung bộ quy tắc quản trị doanh nghiệp.
Bộ quy tắc này ra đời từ năm 2002, nhưng đây là lần sửa đổi nhiều nhất trước nhu cầu bức bối của xã hội đối với chuyện lương thưởng cho lãnh đạo doanh nghiệp.
Cựu CEO Volkswagen Martin Winterkorn nhận tới 68 triệu euro tiền thưởng trong 5 năm công tác |
Hết “cửa” làm bừa
Theo nội dung dự thảo sửa đổi lần này, ban kiểm soát của doanh nghiệp có nghĩa vụ xây dựng định mức thù lao cả năm cho các vị trí quản lý, không quan tâm đâu là lương cố định, đâu là thưởng. Sau đó, ban kiểm soát mới quyết định phân chia thành các phần khác nhau trong gói thu nhập.
Trong khi đó, theo cách làm hiện nay, ban kiểm soát của hầu hết các công ty tách rời lương cố định với cơ chế tiền thưởng. Kết quả là cả “núi tiền” chảy vào túi cá nhân mà không ai hiểu căn cứ vào đâu, đôi khi còn núp dưới danh nghĩa là tiền trợ cấp hưu trí.
Theo số liệu của công ty kiểm toán PwC, bình quân quỹ trợ cấp hưu trí chiếm 10% chi thù lao làm việc tại các doanh nghiệp Đức trong năm 2014, nhưng tỷ lệ này đã tăng lên 14% vào năm 2017.
Thực trạng đó đã được tính đến trong quá trình ban soạn thảo sửa đổi bộ quy tắc quản trị doanh nghiệp. Với việc quy định “cứng” cơ chế quỹ hưu trí là một phần của cả gói thu nhập đã cố định trước. Đây sẽ không còn là “cửa hậu” dễ dãi cho các doanh nghiệp luồn lách dòng tiền vào túi ban lãnh đạo.
Đối với tiền thưởng không cố định, định hướng của ban soạn thảo bộ quy tắc mới là các khoản thưởng theo hiệu suất làm việc nên căn cứ theo mục tiêu chiến lược trung hạn của doanh nghiệp, thay vì các mục tiêu tài chính ngắn hạn, nhằm khuyến khích ban lãnh đạo có tầm nhìn xa hơn và hạn chế “tư duy nhiệm kỳ”.
Bên cạnh đó, chế độ thưởng mang tính dài hạn cũng được khuyến nghị là áp dụng 100% dưới dạng cổ phiếu và hạn chế chuyển nhượng trong 4 năm.
Hải Châu