Áp dụng Basel II là yêu cầu tất yếu đối với các ngân hàng thương mại (NHTM) tại Việt Nam. Theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), kể từ 1/1/2020, các ngân hàng sẽ phải chính thức áp dụng tỷ lệ an toàn vốn theo chuẩn Basel II.
Giờ G sắp điểm
Hiện đã có 10 nhà băng được NHNN công nhận đáp ứng chuẩn Basel II là Vietcombank, VIB, OCB, ACB, MB, TPBank, VPBank, Techcombank, MSB, HDBank, trong đó có 3 cái tên không nằm trong danh sách 10 ngân hàng thí điểm là OCB và TPBank và HDBank.
Như vậy, tính đến thời điểm này, trong số 10 ngân hàng thí điểm triển khai Basel II còn 3 trường hợp là Sacombank, BIDV và VietinBank chưa “về đích”, trong khi thời gian đến giờ G không còn nhiều.
Ngoài Sacombank đang tăng tốc và đưa ra lộ trình cụ thể vào tháng 2/2020 sẽ cán đích Basel II thì 2 “ông lớn” của ngành là BIDV và VietinBank chưa đưa ra được mục tiêu cán đích rõ ràng.
Tuy nhiên, nếu so sánh hệ số an toàn vốn tối thiểu (CAR) của 2 đơn vị này thì BIDV đỡ căng thẳng hơn.
Sau một thời gian trì hoãn, trong tháng 7 vừa qua, BIDV đã phát hành riêng lẻ cho đối tác KEB Hana Bank 603.302 cổ phần, tương ứng tỷ lệ 15% vốn điều lệ của ngân hàng. Tổng giá trị giao dịch là 20,3 nghìn tỷ đồng.
Việc bán được cổ phần đã giải tỏa cơn khát vốn cho BIDV, qua đó gỡ nút thắt tăng trưởng tín dụng. Tính tới cuối năm 2018, CAR của BIDV ở mức rất thấp, dưới 10% dù áp dụng theo chuẩn Basel I.
Theo tính toán của các chuyên gia tại CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC), sau đợt phát hành riêng lẻ tỷ lệ 15%, CAR của BIDV là 11,3%, cho phép ngân hàng tăng tài sản sinh lãi thêm 13% trong 2 năm tới.
Tuy nhiên, để áp dụng Basel II, BIDV phải cắt giảm CAR xuống 150-200 điểm cơ bản, nên thương vụ phát hành riêng lẻ này chỉ là cách giải quyết vấn đề tạm thời.
Ngoài ra, tỷ lệ đòn bẩy sau đợt huy động tiếp tục cao, lên đến 19,6 lần trong năm 2020 - mức cao nhất trong số các ngân hàng Việt Nam. Vì vậy, VCSC dự báo BIDV sẽ tiếp tục phụ thuộc vào phát hành vốn cấp 2 và có thể sẽ phải thực hiện một đợt phát hành riêng lẻ khác trong giai đoạn 2020-2023.
Trong khi đó, tình cảnh của VietinBank đáng lo ngại hơn do đã hết “room” để bán cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài. Vì vậy, thứ trông chờ gần nhất của VietinBank là tăng được nguồn vốn điều lệ thông qua giữ lại cổ tức hoặc phải dùng ngân sách để rót thêm vốn cho Ngân hàng. Tuy nhiên, cả hai phương án này đều không dễ, do phía cổ đông nhà nước chưa đồng ý giữ lại cổ tức và ngân sách nhà nước còn nhiều khó khăn.
 |
|
Hiện đã có 10 nhà băng được NHNN công nhận đáp ứng chuẩn Basel II |
Ngân hàng Nhà nước sẽ “chiếu cố”?
Ngoài 10 đơn vị đã “về đích”, hàng loạt ngân hàng khác gần đây cũng đang tăng tốc để sớm đạt chuẩn Basel II. Chẳng hạn, vào tháng 7/2019, VietCapital Bank và đối tác tư vấn KPMG đưa vào đánh giá nghiệm thu theo quy trình kiểm định quốc tế và quyết định đưa mô hình vận hành chính thức từ đầu tháng 8/2019.
Mới đây, VietCapital Bank thông báo đã trình NHNN cho phép áp dụng Basel II sớm hơn dự kiến vào cuối quý III/2019. Việc tính toán mức độ an toàn vốn theo phương pháp tiêu chuẩn Basel II đã hoàn tất ở mức độ triển khai dự án.
Cũng trong tháng 7, Sacombank đã ký kết với công ty TNHH PwC (Việt Nam) khởi động dự án “Nâng cấp mô hình định giá và xây dựng mô hình tính toán vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường” với mục tiêu hoàn thiện năng lực quản trị rủi ro, tạo nền tảng cho phép nhà băng này tuân thủ các quy định của NHNN và tăng tốc lộ trình tiến tới áp dụng Basel II. Dự án dự kiến hoàn thành vào tháng 2/2020.
Một ngân hàng có quy mô nhỏ khác là NCB trong tháng 6 đã ký kết hợp đồng với Liên danh Blackice và Raffles Việt Nam để triển khai Dự án Thông tư 41 và Basel II.
Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, với diễn biến hiện nay, không loại trừ trường hợp có ngân hàng không tuân thủ được Thông tư 41 theo đúng thời hạn đã được đặt ra là đầu năm 2020.
Trước khả năng “vỡ kế hoạch” cán đích thực hiện chuẩn mực Basel II, NHNN mới đây đã lấy ý kiến Dự thảo Thông tư quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Cụ thể, một trong các nội dung quan trọng là ngoài các ngân hàng được đặt vào diện kiểm soát đặc biệt, một số ngân hàng chưa đáp ứng quy định CAR cũng sẽ chưa phải áp dụng quy định của Thông tư 41, nhưng Thống đốc NHNN sẽ quyết định đối với từng trường hợp cụ thể.
Giới chuyên gia cho rằng dự thảo Thông tư có xu hướng mở rộng thêm đối tượng chưa phải áp dụng Thông tư 41. Như vậy, theo tinh thần của dự thảo này thì NHNN sẽ “chiếu cố” cho một số ngân hàng chưa thể áp dụng được CAR theo Thông tư 41 vào đầu năm 2020, mà trước mắt có thể nhìn thấy những ngân hàng chưa thể đáp ứng được, trong đó có hai “ông lớn” của ngành là BIDV và VietinBank.
Huyền Anh
