Theo khảo sát thực trạng của các DN Nhật Bản đầu tư tại nước ngoài năm 2023 do Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO), số DN Nhật Bản tại Việt Nam kỳ vọng có lãi trong năm 2023 là 54,3%, tỷ lệ này thấp hơn 6,6 điểm so với mức trung bình của ASEAN. Lý do, JETRO cho hay là do sự sụt giảm nhu cầu trong và ngoài nước; chi phí nhân công và chi phí thu mua nguyên vật liệu tăng.
 |
|
Cuộc khảo sát của JETRO cho thấy, các doanh nghiệp Nhật tiếp tục xem Việt Nam là một trong những thị trường hấp dẫn. |
Về kỳ vọng lợi nhuận kinh doanh năm 2024 so với năm 2023, số DN Nhật Bản phản hồi cải thiện là 50,4%, trong đó nhiều công ty đang hy vọng vào sự cải thiện nhờ phục hồi của năm 2023.
Đặc biệt, ông Takeo Nakajima, Trưởng Văn phòng đại diện tại Hà Nội của JETRO cho biết, tỷ lệ DN Nhật Bản cho biết mở rộng kinh doanh tại Việt Nam là 56,7% (giảm 3,3 điểm so với năm 2022).
Bên cạnh đó, theo kết quả khảo sát của JETRO, tỷ lệ thu mua tại chỗ đã tăng lên 41,9% và thu mua từ các công ty địa phương tăng lên 17,2%. JETRO cho rằng, DN Nhật Bản vẫn có động lực cao trong thúc đẩy hoạt động thu mua tại chỗ, đồng thời kỳ vọng vào sự đào tạo, phát triển hơn nữa đối với ngành công nghiệp hỗ trợ.
Đại diện JETRO vẫn đánh giá cao về môi trường đầu tư và tiềm năng hợp tác giữa các DN Nhật Bản và Việt Nam. Cụ thể, trong cuộc khảo sát các công ty mẹ tại Nhật Bản, các DN Nhật coi Việt Nam vẫn là một trong những thị trường hấp dẫn, nhiều tiềm năng thứ 2 (chỉ đứng sau thị trường số 1 là Hoa Kỳ).
Cuộc khảo sát cũng xác định Việt Nam có vị trí quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu của các DN Nhật, đặc biệt nếu như trước đây, Việt Nam là thị trường có sản xuất có chi phí rẻ phục vụ xuất khẩu dần đang dịch chuyển sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng cao. Các DN Nhật Bản có xu hướng tập trung nhiều hơn đầu tư nghiên cứu phát triển các sản phẩm mới ở Việt Nam...
"Tỉ lệ nội địa hóa chưa cao là một điểm yếu nhưng cũng là cơ hội để các DN Nhật mở rộng đầu tư, với vai trò của mình, JETRO sẵn sàng là cầu nối kết hợp các DN Nhật và Việt Nam, các DN cần cải thiện nâng cao chất lượng công nghệ, kỹ thuật để hai bên kết nối", ông Takeo Nakajima khẳng định.
Tuy vậy, một trong những vấn đề đáng lưu tâm mà các DN Nhật Bản phản ánh khi đầu tư vào Việt Nam đó là tình trạng nhân lực. Cụ thể, khảo sát của JETRO cho thấy, tại Việt Nam, 42,7% DN Nhật Bản cho rằng họ đang phải đối mặt với vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực. Trong đó, JETRO cho hay, tính theo ngành, tỷ lệ thiếu hụt nhân lực trong ngành phi chế tạo là 45,2%; hơn 60% DN trong ngành bán lẻ, thông tin truyền thông, tài chính, bảo hiểm, giáo dục, y tế đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực.
Cùng với đó, khảo sát còn cho thấy, mức độ thiếu hụt nghiêm trọng với các vị trí quản lý yêu cầu có kinh nghiệm và chuyên môn, nhân sự IT; riêng tỷ lệ thiếu hụt lao động tại các nhà máy trên toàn Việt Nam là 49%. JETRO nhấn mạnh, điều này cho thấy đang có sự cạnh tranh về nguồn nhân lực trong bối cảnh hàng loạt dự án đầu tư quy mô lớn vào ngành chế tạo.
Bên cạnh đó, DN Nhật vẫn chỉ ra các rủi ro về đầu tư như thủ tục hành chính độ minh bạch chưa cao, mất thời gian làm thủ tục, khiến DN còn tốn kém chi phí không cần thiết...
Thy Lê
