Thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo, huyện Mai Sơn đã phát huy vai trò của các hội, đoàn thể để định hướng cho người dân xây dựng các mô hình sản xuất hiệu quả.
Chú trọng sản xuất nông nghiệp
Huyện cũng đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát huy lợi thế của địa phương theo hướng sản xuất hàng hóa. Năm 2021, huyện đã cho gần 4.000 lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ vùng khó khăn, hộ kinh doanh vay vốn sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, còn có 17.200 lượt người được hỗ trợ chuyển giao khoa học kỹ thuật theo nhu cầu.
Nhằm hỗ trợ người dân, thành viên HTX giảm nghèo, hằng năm, Liên minh HTX tỉnh cùng với Hội nông dân, Hội Phụ nữ tham mưu cho huyện lựa chọn cách xây dựng mô hình kinh tế hàng hóa đảm bảo đem lại hiệu quả cao nhất. Trong đó, mô hình kinh tế tập thể với nòng cốt là các HTX đều được lựa chọn là mô hình tiêu biểu, hỗ trợ người dân liên kết sản xuất, kinh doanh.
Thông qua điểm tựa này, huyện đã tiến hành thẩm định hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo, hộ có nhu cầu phát triển sản xuất kinh doanh tiếp cận các nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, Quỹ hỗ trợ nông dân và các nguồn khác. Tiêu biểu như thành viên HTX ở các xã Chiềng Dong, Chiềng Chung, Hát Lót, Cò Nòi… đã được vay vốn để phát triển trồng cây ăn quả, phát triển chăn nuôi trâu, bò. Nhờ đó, các HTX bước đầu đem lại hiệu quả, tạo điều kiện giúp các hộ thành viên hưởng lợi vươn lên thoát nghèo.
![]() |
Trồng xoài theo mô hình HTX ở xã Hát Lót giúp người dân nâng cao thu nhập, giảm nghèo và vươn lên làm giàu. |
Tiêu biểu như HTX dịch vụ Nông nghiệp bản Nà Hạ (xã Hát Lót) đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất; xây dựng thương hiệu cho các loại cây ăn quả nhờ một phần vốn hỗ trợ giảm nghèo.
Với diện tích hơn 70 ha xoài hữu cơ, HTX có thể thu về trung bình 200 triệu đồng/ha. Các thành viên HTX con sử dụng gốc cây xoài bản địa rất khỏe và thích ứng với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng ở đây ghép với mắt của giống xoài mới cho quả to hơn, ngon hơn, đẹp hơn. Tham gia HTX, 20 thành viên đã có cuộc sống khấm khá hơn. Nhiều hộ dân cũng từng bước giảm nghèo và có những định hướng mới trong sản xuất kinh doanh.
Bà Vì Thị Phương, Phó Giám đốc HTX Nà Hạ, cho biết thông qua HTX, nhiều hộ gia đình đã sản xuất kinh doanh theo nhu cầu thị trường, từ đó giúp HTX trở thành đầu mối trong liên kết, tiêu thụ nông sản, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm, giúp người dân không rơi vào cảnh “được mùa, mất giá”.
Còn theo ông Lò Văn Xuân, thành viên HTX Đại Phát (xã Cò Nòi), hơn 20 năm gắn bó với cây ngô, cây sắn, ông không nghĩ mình sẽ chăm sóc tốt được cây chanh leo, cây xoài, nhưng sau khi được hỗ trợ vốn, kỹ thuật và tham gia làm thành viên HTX Đại Phát, ông đã được trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật theo hình thức cầm tay chỉ tiệc, đến nay ông Xuân có thể tự tin chăm sóc và phát triển chanh leo theo hướng hàng hóa. Điều kiện kinh tế gia đình ông cũng khá giả hơn hẳn từ khi tham gia HTX.
Hướng đến giảm ít nhất 2% tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm
Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mai Sơn trước đây, người dân trong huyện đã phát triển chăn nuôi, trồng các loại cây ăn quả nhưng chủ yếu được sản xuất theo phong trào, chưa chú trọng đến chất lượng giống, đầu tư chăm bón, cải tạo, nên chỉ sau vài năm thu hoạch, nhiều diện tích cây ăn quả bị thoái hóa, năng suất, chất lượng thấp. Đàn vật nuôi cũng khó phát triển theo hướng hàng hóa, chủ yếu là phục vụ mục đích sản xuất, giết thịt của từng hộ gia đình.
Tuy nhiên, thông qua chương trình giảm nghèo, huyện đã xác định phải giúp người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, hộ cận nghèo tiếp cận các dịch vụ, kỹ thuật tiên tiến, được hỗ trợ vốn, kỹ năng trong sản xuất kinh doanh thông qua các mô hình kinh tế tập thể. Các HTX cũng đẩy mạnh liên kết với người dân, doanh nghiệp để từng bước xây dựng chuỗi giá trị hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm.
Hiện nay, trên địa bàn huyện Mai Sơn có 2 liên hiệp HTX và 165 HTX, với gần 6.900 thành viên, tổng số vốn điều lệ của các HTX gần 380 tỷ đồng. Trong đó đã có không ít HTX hỗ trợ xây dựng hệ thống nhận diện và truy xuất nguồn gốc sản phẩm; hỗ trợ tổ chức chứng nhận đánh giá, cấp giấy chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, hoặc các tiêu chuẩn tương tự; hỗ trợ nhãn mác, bao bì và hỗ trợ kinh phí đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm nước.
Có thể thấy, chính sách khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn đã góp phần thay đổi nhận thức, tư duy sản xuất của người dân, đồng thời giúp người dân nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững.
Trước đây, nhắc đến Mai Sơn người ta nghĩ ngay đến những ngọn đồi toàn sắn, ngô, mía…, có khi là những vùng đất hoang hoải, cây bụi. Ngoài ra là cảnh đất dốc ngày một bạc màu, cây trồng kém năng suất, đời sống người dân vô cùng khó khăn, lạc hậu. Cái nghèo vì thế mà đeo bám người dân nhiều năm.
Tuy nhiên đến nay, khi nhắc đến Mai Sơn là nói đến những vùng trồng cây hàng hóa, những sườn đồi đã được phủ xanh các loại cây nông nghiệp và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Từ đó, huyện hình thành được các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản bài bản, chuyên nghiệp thông qua các HTX.
Theo quy định chuẩn nghèo đa chiều, đến nay, toàn huyện chỉ còn 8.227 hộ nghèo, hộ cận nghèo chiếm tỷ lệ 21,1%.
Nhằm thực hiện có hiệu quả chương trình giảm nghèo, thời gian tới, huyện Mai Sơn sẽ tập trung đẩy nhanh tiến độ thành lập HTX của các bản gắn với chuỗi giá trị các cây, con chủ lực. Huyện cũng sẽ triển khai các nội dung giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách chủ động, linh hoạt để chính sách hỗ trợ đến gần hơn với người dân, HTX. Mục tiêu của huyện là từ nay đến năm 2025, mỗi năm sẽ giảm ít nhất 2% tỷ lệ hộ nghèo đưa thêm 3 xã ra khỏi diện xã đặc biệt khó khăn.
Tùng Lâm