 |
|
Kinh tế tập thể, HTX ngày càng phát triển cả về chất và lượng. |
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng hợp tác xã vào Việt Nam. Năm 1927, trong Tác phẩm Đường Cách mệnh, Bác đã giành một chương viết về hợp tác xã. Trong đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ mục đích, ý nghĩa của việc hợp tác trong nhiều lĩnh vực; chỉ ra các hình thức, biện pháp tổ chức thực hiện. Cho đến nay, những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về hợp tác xã vẫn còn giữ nguyên giá trị. Ngay sau khi nước ta mới giành được độc lập, Bác Hồ đã quan tâm chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Ngày 11 tháng 4 năm 1946 Bác viết thư gửi điền chủ nông gia Việt Nam kêu gọi tham gia hợp tác xã nông nghiệp. Sau lời kêu gọi của Người, hàng loạt cơ sở kinh tế hợp tác (lúc đó gọi là tổ đổi công, tổ vần công) đ-ược hình thành và các hợp tác xã phát triển mạnh mẽ vào những năm 50- 60 của thế kỷ XX.
Nhìn lại quảng đường hình thành và phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX có thể thấy, giai đoạn 1945-1955, thực hiện tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hợp tác xã được hình thành và phát triển ở nhiều vùng tự do và căn cứ địa cách mạng với các hình thức hợp tác giản đơn như tổ vần công, tổ đổi công. Ngày 08 tháng 3 năm 1948, tại Chiến khu Việt Bắc, Hợp tác xã thuỷ tinh Dân Chủ được thành lập, mở đầu cho sự ra đời và phát triển của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã (KTTT, HTX) ở Việt Nam. Sự phát triển của KTTT, HTX cùng với kết quả của cải cách ruộng đất đã góp phần giải phóng nông dân thoát khỏi sự ràng buộc của phương thức sản xuất phong kiến, đưa nông dân lên vị trí người làm chủ, có những đóng góp tích cực trong công cuộc xoá đói giảm nghèo cho người dân.
Từ năm 1955 đến năm 1961, ngay sau khi miền Bắc được giải phóng, Đảng, Nhà nước ta đã chú trọng chỉ đạo xây dựng, phát triển HTX trong các ngành kinh tế. Đến năm 1960 cả nước đã có hơn 50.000 HTX được thành lập trong các ngành, lĩnh vực, thu hút đại bộ phận hộ nông dân, hộ kinh tế cá thể và người lao động hăng hái tham gia.
Quãng thời gian từ 1961 đến năm 1965, Khu vực KTTT, HTX tiếp tục được đẩy mạnh. Cùng với việc thực hiện cuộc vận động cải tiến quản lý, xây dựng các HTX có quy mô được mở rộng trong lĩnh vực nông nghiệp, hàng ngàn HTX trong các lĩnh vực phi nông nghiệp cũng được thành lập, thu hút hàng triệu quần chúng nhân dân tham gia. HTX trong các ngành, lĩnh vực ngoài những đóng góp đáng kể về kinh tế, còn có vai trò quan trọng về mặt xã hội, như giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động, hỗ trợ các hộ xã viên phát triển sản xuất, ổn định và cải thiện đời sống.
Giai đoạn từ năm 1965 đến năm 1975, khu vực kinh tế tập thể, HTX được củng cố, phát triển và trở thành một lực lượng kinh tế quan trọng trong nền kinh tế. Đến cuối năm 1974, toàn miền Bắc có hơn 46.000 HTX trong các ngành, lĩnh vực.
Đến năm 1986, khu vực KTTT, HTX phát triển cao nhất so với trước đây, cả nước có 76.000 HTX trong các ngành, lĩnh vực kinh tế, thu hút hơn 20 triệu xã viên tham gia và có những đóng góp to lớn vào phát triển kinh tế xã hội. Các HTX nông nghiệp sản xuất hơn 80% sản lượng lương thực, thực phẩm của cả nước; Các HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp sản xuất ra một khối lượng hàng hoá chiếm 30% giá trị sản lượng công nghiệp toàn quốc và gần 50% giá trị sản lượng công nghiệp địa phương; Các HTX mua bán đã chiếm gần 20% tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ của thị trường xã hội và đại lý thu mua uỷ thác hơn 60% sản lượng hàng hoá nông sản, thực phẩm cho cả nước; Các HTX vận tải vận chuyển hơn 45% khối lượng hàng hoá và 50% khối lượng hành khách vận chuyển của các địa phương,...
Giai đoạn từ năm 1997 trở lại đây, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, khu vực KTTT, HTX đã có những chuyển biến quan trọng. Đặc biệt, kể từ khi Luật HTX đầu tiên ra đời (tháng 3/1996) và chính thức có hiệu lực từ 01/01/1997 và tiếp đó là Luật HTX năm 2003, Luật HTX năm 2012 và Luật HTX năm 2023 đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho khu vực KTTT, HTX phát triển. Các HTX trong cả nước thu hút hơn 6,14 triệu thành viên. Đến cuối năm 2024, có 1,65 triệu lao động làm việc trong các HTX, tăng 1,02 % so với năm 2023.
Cùng với quá trình hình thành và phát triển phong trào HTX ở Việt Nam, các tổ chức đại diện và hỗ trợ cho khu vực HTX lần lượt được thành lập, đáp ứng yêu cầu tư vấn, hỗ trợ cho các HTX phát triển theo chủ trương của Đảng, Nhà nước. Đó là Ban quản lý HTX mua bán Việt Nam được thành lập (năm 1955); Liên hiệp HTX tiểu - thủ công nghiệp Trung ương (năm 1978); Hội đồng doanh nghiệp ngoài quốc doanh (năm 1991); năm 1993, Đại hội đại biểu toàn quốc các HTX Việt Nam lần thứ nhất thành lập Hội đồng Liên minh HTX Việt Nam, có chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho tất cả các HTX hoạt động ở các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân.
Trải qua 6 nhiệm kỳ Đại hội, có thể khẳng định, hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ngày càng có những chuyển biến tích cực, bám sát chức năng, nhiệm vụ để tổ chức các hoạt động, không ngừng nâng cao hiệu quả, từng bước đáp ứng yêu cầu của các HTX và thành viên; tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT, HTX; vị thế, uy tín của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ở trong nước và quốc tế được nâng cao.
HT
