Theo thống kê chưa đầy đủ của VnBusiness dựa trên báo cáo tài chính 6 tháng năm 2021, tổng lợi nhuận trước thuế của 14 ngân hàng đạt trên 41.000 tỷ đồng, tăng gấp 1,6 lần so với cùng kỳ năm trước.
Lợi nhuận "khủng" vì chênh lệch lãi
Thực tế, trong 6 tháng đầu năm 2021, nhiều ngân hàng đã điều chỉnh lãi suất, đặc biệt là lãi suất tiền gửi xuống rất thấp, nhưng lãi suất cho vay thì giảm chưa nhiều, nên chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay còn khá cao. Đây cũng chính là một trong những yếu tố giúp lợi nhuận ngân hàng tăng “phi mã”.
Hàng loạt nhà băng tiếp tục giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ khách hàng. (Ảnh: Int) |
Đứng đầu về tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm lại thuộc về các ngân hàng có quy mô nhỏ. Trong đó, KienLongBank là nhà băng gây bất ngờ nhất khi ghi nhận mức tăng trưởng lên tới 682%, báo lãi trước thuế 806 tỷ đồng. Đáng chú ý, lợi nhuận sau thuế riêng lẻ của Kienlongbank thậm chí tăng tới 1.323% so với lũy kế 6 tháng năm 2020.
Tiếp theo là NCB ghi nhận mức tăng lợi nhuận đạt 447,8%; VietCapital Bank tăng 443,5%...
Trong số các ngân hàng được thống kê, chỉ duy nhất Saigonbank đạt mức tăng trưởng chưa đến 10%, đạt 137 tỷ đồng trước thuế, trong khi nửa đầu năm ngoái lãi 125 tỷ đồng.
Tuy nhiên, xét về giá trị tuyệt đối, 3 ngân hàng có lợi nhuận cao nhất trong số 14 ngân hàng được thống kê là Techcombank với 11.536 tỷ đồng. Tiếp theo là VPBank và MB với lãi trước thuế lần lượt là hơn 9.000 tỷ và gần 8.000 tỷ đồng.
Trong khi các ngân hàng báo lãi lớn, mỗi ngày vẫn có tới gần 400 doanh nghiệp rời khỏi thị trường vì khó khăn kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát trở lại từ đầu năm đến nay.
Cũng cần nói thêm rằng, trong một tháng gần đây, các ngân hàng đã có nhiều gói cho vay với lãi suất giảm, là tín hiệu tích cực với khách hàng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn rất cần thêm "máy trợ thở", đó là các chính sách được thực hiện hiệu quả và cụ thể hơn, đến đúng nhu cầu của doanh nghiệp.
Đề cập tới việc liệu ngân hàng lãi lớn có phản cảm trong bối cảnh các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn như hiện nay hay không, ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam cho rằng, nên nhìn nhận ngân hàng hoạt động tốt là điểm tích cực.
Bởi lần đầu tiên trong lịch sử kinh tế mà khủng hoảng xảy ra nhưng ổn định vĩ mô và sức khỏe ngành tài chính ngân hàng vẫn được giữ vững. Các tổ chức tài chính cũng đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước.
Theo chuyên gia này, lợi nhuận và lãi suất là câu chuyện thị trường, không thể ép được các ngân hàng phải hỗ trợ, chia sẻ. Điều quan trọng là các ngân hàng vẫn huy động và phân bổ được vốn cho nền kinh tế. “Nếu ngân hàng đứng vững mạnh, đảm bảo thanh khoản, doanh nghiệp có được dòng tiền, ngân hàng khỏe mạnh sẽ tiếp tục cung ứng được vốn cho doanh nghiệp”, ông Thành nói.
Làm sao để hai bên cùng có lợi
Trong khi đó, trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, nếu doanh nghiệp vẫn phải chịu lãi suất cao dẫn đến nợ xấu tăng, ngân hàng cũng không được lợi. Vì vậy, cần xử lý hài hòa mối quan hệ giữa lợi nhuận ngân hàng với khó khăn của doanh nghiệp.
Dự tính việc giảm lãi suất trong năm nay sẽ khiến 4 ngân hàng có vốn nhà nước giảm lợi nhuận khoảng 24.700 tỷ đồng: Vietcombank và BIDV mỗi ngân hàng giảm khoảng 6.100 tỷ đồng; Agribank giảm 6.500 tỷ đồng và VietinBank giảm 6.000 tỷ đồng.
Mới đây nhất, mong muốn của doanh nghiệp đã được các ngân hàng hiện thực hóa khi đồng thuận giảm từ 0,5 - 3% lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19. Theo tính toán của các chuyên gia và ngân hàng, việc giảm lãi suất sẽ khiến lợi nhuận của các ngân hàng bị “bốc hơi” hàng nghìn tỷ đồng. Hiệp hội Ngân hàng ước tính, lợi nhuận các nhà băng sẽ giảm 20.000 tỷ đồng.
Trong khi đó, chuyên gia tài chính - ngân hàng, TS. Cấn Văn Lực tính sơ bộ, nếu giảm lãi suất cho vay 1% đối với dư nợ hiện hữu (khoảng 9,6 triệu tỷ đồng) thì lợi nhuận ngân hàng có thể bị giảm khoảng 45.000 tỷ đồng (thời gian giảm lãi suất áp dụng từ nay đến hết năm 2021).
"Lợi nhuận cả năm 2020 của toàn ngành ngân hàng là khoảng 185.000 tỷ đồng. Nếu phải giảm 1% lãi suất trên tổng dư nợ hiện hữu thì con số lợi nhuận ngân hàng có thể bị ảnh hưởng là khoảng 90.000 tỷ đồng, tương đương với một nửa lợi nhuận của toàn ngành năm ngoái. Tuy nhiên, trong 6 tháng cuối năm 2021, ngân hàng sẽ bị giảm lợi nhuận tương đương với mức giảm khoảng 45.000 tỷ đồng", ông Lực phân tích.
Còn theo dự tính của Công ty Chứng khoán Maybank KimEng (MBKE), nếu lập tức giảm 100 điểm cơ bản lãi suất cho vay đối với 100% khoản cho vay thì mức giảm thu nhập từ lãi (trong 5 tháng còn lại) sẽ dao động trong khoảng 5-10% thu nhập lãi thuần ước tính cả năm nay của các ngân hàng.
Các chuyên gia cho rằng, nếu so với việc phải giảm vài chục nghìn tỷ đồng lợi nhuận để hỗ trợ lãi suất với việc giữ nguyên tăng trưởng lợi nhuận nhưng nợ xấu sẽ gia tăng thì việc giảm lợi nhuận sẽ có lợi hơn cho ngân hàng.
“Nếu doanh nghiệp vẫn không được hưởng lãi suất thấp thì sẽ vẫn khó khăn, dẫn đến nợ xấu càng tăng, như thế ngân hàng cũng không được lợi. Mặt khác, nếu không giảm lãi suất, ngân hàng cũng khó cho vay, ách tắc vốn. Vì thế, ngân hàng cần tìm dự án, doanh nghiệp có thể cho vay với lãi suất giảm. Như vậy, hai bên đều có lợi”, ông Cường nói.
Huyền Anh