Tiếp nối những thành công trong Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2018-2020, tỉnh Ninh Bình đang triển khai chuẩn hóa sản phẩm OCOP đợt 2.
Vừa qua, Sở NN&PTNT tỉnh Ninh Bình đã tiến hành khảo sát 24 sản phẩm đăng ký trên địa bàn và đang tập trung hỗ trợ, hoàn thiện, phát triển khoảng 12 sản phẩm OCOP được xếp hạng từ 3 sao trở lên, để tiến tới cấp chứng nhận vào năm 2021.
Trong số 12 sản phẩm vào “tầm ngắm” này có “Chạch sụn kho niêu đất” của HTX Sản xuất, tiêu thụ cây, con đặc sản an toàn Yên Hòa, ở huyện Yên Mô.
Độc đáo món ăn dân dã
Cá chạch sụn hay còn gọi là cá chạch bùn phân bố tự nhiên ở miền Bắc, miền Trung, thường sống ở khu vực nước nông của sông, ao, hồ, kênh mương. Từ năm 2016, với giá trị kinh tế cao, một số hộ nuôi thủy sản ở huyện Yên Mô đã mạnh dạn đầu tư nuôi giống cá chạch sụn và đã cho kết quả khả quan.
 |
|
Sản phẩm vô cùng thơm ngon, lại bảo quản được lâu, ai ăn một lần cũng sẽ nhớ mãi! |
HTX sản xuất tiêu thụ cây con đặc sản an toàn Yên Hòa mới chỉ được thành lập vào đầu năm 2018, ban đầu có 19 thành viên và vốn điều lệ 81 triệu đồng. HTX tập hợp các hộ sản xuất, kinh doanh và nuôi trồng những cây, con đặc sản trên cơ sở từ 3 tổ hợp tác: nuôi chạch sụn; trồng chuối tây Thái Lan; trồng rau cần, rau rút.
HTX Yên Hòa ra đời với phương thức hoạt động sản xuất, kinh doanh theo mô hình HTX kiểu mới, mục đích chính là xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế quy mô lớn, quảng bá xây dựng thương hiệu các sản phẩm đặc trưng, là cầu nối - trung gian liên kết tiêu thụ các sản phẩm cho các thành viên.
Năm 2018, trong dịp tổ chức Kỷ niệm 1050 năm ngày Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế lập ra nhà nước Đại Cồ Việt, Sở Du lịch tỉnh đã tổ chức quảng bá, giới thiệu những món ăn đặc sản của quê hương Ninh Bình đến du khách trong và ngoài nước. Khi đó, HTX Yên Hòa vừa mới thành lập, nhưng đã “liều”mang đến hội thi 2 món ăn: rau rút nộm tai heo và cá chạch sụn kho niêu đất. Kết quả, món cá chạch sụn kho niêu đất đạt giải ba và món rau rút nộm tai heo đạt giải khuyến khích. Từ đó, món cá chạch sụn kho niêu đất của HTX “nổi như cồn”, được thực khách ngày càng ưa chuộng.
Ông Mai Quang Kìn, Chủ tịch HĐQT HTX Yên Hòa cho biết, cá chạch sụn trưởng thành nặng từ 30 - 60g, con to nhất nặng 100g dài 20cm. Đặc điểm nổi bật của loài cá chạch này là xương không cứng như xương cá, mà rất mềm. Thịt cá chạch sụn dai, vừa ngọt lại thơm ngon đậm đà. Khi nấu hoặc nướng chín, xương cá sẽ mềm như sụn, người ăn không có cảm giác bị vướng xương.
Cá chạch sụn có thể chế biến thành nhiều món ăn dân dã từ chiên, nướng, kho mắm cho đến nấu canh chua, lẩu, món nào cũng hấp dẫn. Nhưng ngon nhất là ba món: cá chạch sụn kho niêu đất, cá chạch sụn chiên riềng xả và cá chạch sụn om chuối.
Khi chế biến, chọn cá còn tươi sống, càng lớn thịt cá càng nhiều. Làm sạch nhớt cá bằng cách chà xát với tro trấu, lá sả, lá tre hoặc rửa bằng nước chanh. Sau đó cứ để nguyên con, không cần đánh vẩy và mổ bụng. Tiếp theo, rửa sạch cá, để ráo rồi ướp với nước mắm, tiêu, hành, đường, tỏi, bột nêm… chừng 15 phút cho thấm đều.
Món cá chạch sụn kho niêu đất được HTX sản xuất rất công phu, kỹ thuật kho riu riu lửa suốt gần 20 giờ đồng hồ, khiến sản phẩm vô cùng thơm ngon, lại bảo quản được lâu, ai ăn một lần cũng sẽ nhớ mãi!
Phát triển theo chuỗi giá trị
Theo Chủ tịch HĐQT Mai Quang Kìn, sau gần 2 năm đi vào hoạt động, HTX đã phát triển lên 51 thành viên. Đến nay, HTX đã phát triển diện tích nuôi cá chạch sụn đạt trên 7 ha, chuối tây Thái Lan 15 ha, diện tích rau rút, rau cần của các thành viên và người dân trên địa bàn xã đạt gần 70 ha.
 |
|
HTX quan tâm đầu tư chế biến, đa đạng hóa các sản phẩm nhằm nâng cao giá trị. |
Bên cạnh đó, HTX còn trực tiếp đứng ra làm đại lý cấp 1 của Học viện Nông nghiệp chuyên cung ứng các giống cây ăn quả chất lượng cao và là đại lý cấp 1 chuyên cung ứng cám thức ăn chăn nuôi, các loại thuốc xử lý trong nuôi trồng thủy sản để phục vụ sản xuất và chăn nuôi của nhân dân trên địa bàn.
Cùng với đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, HTX quan tâm đầu tư chế biến, đa đạng hóa các sản phẩm nhằm nâng cao giá trị. Đối với cá chạch sụn, ngoài tươi sống, HTX còn bán cá chạch sụn đông lạnh, cá chạch sụn kho niêu đất, cá chạch sụn sấy khô.
Để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm, HTX tích cực xây dựng quảng bá các sản phẩm, thực hiện ký kết cung ứng và bao tiêu sản phẩm cá chạch sụn với một doanh nghiệp tại tỉnh Nam Định với giá thu mua 80.000 đồng/kg. Năm 2018, sản lượng tiêu thụ cá chạch sụn đạt trên 180 tấn; năm 2019 lên tới hơn 400 tấn.
Đối với chuối tây, HTX cũng thực hiện sấy và ngâm rượu để đáp ứng nhu cầu thị trường. Ngoài ra, để đảm bảo việc phục vụ tốt nhất cho các thành viên, HTX mua xe ô tô tải để vận chuyển hàng hóa và chuyên phục vụ cho sản xuất kinh doanh.
“Ngay sau khi thành lập, HTX đã xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh tập trung vào phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Tức là tập trung phát triển đồng bộ từ khâu sản xuất, chế biến cho đến tiêu thụ sản phẩm”, ông Kìn chia sẻ.
HTX có lợi thế nguồn lao động dồi dào, có kinh nghiệm trong nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ và quảng bá sản phẩm. Trong sản xuất, HTX phối hợp với các cấp, ngành hướng dẫn kỹ thuật sản xuất an toàn, nhất là kỹ thuật nuôi, kỹ thuật xử lý ao hồ, chăm sóc chạch sụn cho các thành viên; khuyến khích thành viên mở rộng sản xuất theo nhu cầu của thị trường. Các sản phẩm của HTX hiện nay đã được đăng ký thương hiệu bản quyền sản phẩm tại Cục Sở hữu trí tuệ. HTX cũng đã đăng ký và được cấp mã vạch truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm: rau rút - rau cần, cá chạch sụn, chuối tây Thái Lan.
Chu Khôi
