Thông thường, nhu cầu trang trí hoa, cây cảnh ngày Tết là rất lớn. Trồng hoa, cây cảnh cũng được mệnh danh là nghề làm đẹp cho đời. Nếu không trực tiếp chăm sóc, gắn bó với nghề này, nhiều người cho rằng trồng hoa là ngành nghề khá đơn giản. Thế nhưng, chỉ những người làm lâu năm, gắn bó với nghề trồng hoa mới thấy hết được những khó khăn của ngành này, đặc biệt khi Tết Nguyên đán đang đến gần.
Thấp thỏm sức mua yếu
Một điều dễ nhận thấy là nghề trồng hoa phải cần nhiều công sức, độ may-rủi phụ thuộc lớn vào điều kiện thời tiết, nhu cầu thị trường nên không phải cứ đầu tư công sức, tiền bạc là nông dân, thành viên HTX có thể thu lãi từ cây hoa.
Ông Đinh Duy Hòa, Giám đốc HTX Tây Tựu 1 (Hà Nội) cho biết, thời tiết thời gian qua và dự báo đến Tết cũng rất thất thường, nắng mưa hay lạnh giá không rõ ràng nên việc chăm sóc, đầu tư cũng tốn kém hơn. Đi cùng với đó, chi phí đầu tư cho trồng hoa năm nay cũng cao hơn mọi năm. Ngay như tiền củ giống hoa ly năm ngoái chỉ có giá khoảng 15.000-16.000 đồng/củ thì năm nay là khoảng 17.000-18.000 đồng/củ. Tiền thuê người trồng hoa ly cũng cao hơn, năm ngoái là khoảng 1.200 đồng/củ thì năm nay rơi vào khoảng 1.300-1.400 đồng/củ.
Năm ngoái, giá bán hoa ly là 35.000-40.000 đồng/cây mới lãi khoảng 30-40 triệu đồng/sào. Với chi phí đầu tư như năm nay, giá hoa ly phải cao hơn năm ngoái ít nhất 20-30% thì mới đảm bảo lãi cho người trồng.
“Tuy nhiên, năm nay, kinh tế suy thoái, người dân cũng không hào hứng với việc chơi hoa nên chưa chắc đầu ra và giá cả đã thuận lợi”, Giám đốc HTX Tây Tựu 1 chia sẻ.
 |
|
Liên kết với đơn vị thu mua để chốt giá hoa trước khi thu hoạch giúp người dân, thành viên HTX tập trung vào sản xuất, thu hoạch, không lo lắng giá cả lên xuống trong những ngày cận Tết. |
Bên cạnh đó, không ít HTX, nông dân trồng hoa lo ngại vấn đề giá cả, đầu ra cho hoa, cây cảnh. Đặc biệt, tuy cùng một vùng trồng hoa nhưng do người dân vào HTX còn khiêm tốn nên xảy ra tình trạng cùng một giống hoa, cây cảnh nhưng mỗi nhà vườn bán một giá khác nhau, gây khó khăn trong cạnh tranh, phá vỡ thị trường.
Ông Bùi Viết Phương, Giám đốc HTX Nông nghiệp Tam Thăng I (Quảng Nam), cho biết vẫn còn những người trồng hoa tại địa phương nhưng chưa tham gia HTX nên việc quản lý giá, diện tích, thậm chí liên hệ đầu ra cho hoa, cây cảnh chưa được thuận lợi. Những người đứng ngoài HTX có thể không có những cam kết về giá sản phẩm nên chưa tạo được thương hiệu chung cho cây hoa tại địa phương.
Đặc biệt, năm nay, nhiều dự báo cho thấy thị trường hoa, cây cảnh dịp Tết Nguyên đán không sôi động như mọi năm do nền kinh tế suy thoái, người dân thắt chặt chi tiêu. Trong khi hoa, cây cảnh lại không phải là mặt hàng thiết yếu nên nhu cầu mua hoa, chơi hoa ngày Tết Nguyên đán 2024 sẽ giảm ít nhiều.
Trước thực trạng này, nhiều HTX đã thay đổi hướng sản xuất kinh doanh để tránh tình trạng ế hàng. Ông Lê Khắc Qui, Giám đốc HTX Hoa kiểng Tân Long A (Cần Thơ), cho biết HTX cũng cân nhắc, chỉ duy trì 4,7ha hoa và tập trung vào phân khúc hoa có giá vừa phải để hợp với túi tiền người tiêu dùng, hạn chế tình trạng dội chợ.
Từng bước hóa giải mối lo
Theo các chuyên gia, trồng hoa là nghề làm một vụ ăn cả năm nhưng thực tế cho thấy, 80% diện tích hoa trên cả nước hiện nay bị phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên và thị trường đầu ra. Nên vụ hoa Tết năm nay, nông dân thắng lợi hay không vẫn còn nhiều điều khó nói.
Nhưng có một thực tế là giá cả các mặt hàng hoa, cây cảnh hiện nay mỗi nơi một khác vì phụ thuộc vào chi phí đầu vào của mỗi vùng, mỗi đơn vị sản xuất. Thậm chí đã có tình trạng người trồng hoa bên ngoài HTX bán giá thấp hơn so với sản phẩm cùng loại do HTX làm ra trên cùng địa bàn. Điều này gây khó khăn cho thị trường hoa nói chung và cho thành viên HTX trồng hoa nói riêng trong việc tìm đầu ra và bảo đảm lợi nhuận.
PGS. TS Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả, kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hoa, cây cảnh, cho biết để hạn chế tình trạng nhiều giá bán, không thống nhất được giá hoa, cần thu hút nông dân liên kết vào các HTX. Lúc này, các HTX sẽ chốt giá với các đơn vị liên kết từ trước khi thu hoạch hoặc ngay từ khi trồng để cho ra những giá bán chung, bảo đảm có lợi cho nhiều bên. Bên cạnh đó, việc hình thành và phát triển sàn giao dịch hoa, cây cảnh sẽ giúp thống nhất về giá cho mặt hàng này. Nhưng để làm được điều đó cần sự liên kết chặt chẽ giữa nhiều bên từ người sản xuất, đơn vị thu mua, đơn vị điều hành, cơ quan quản lý…
Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng, ông Bùi Quang Tùng, chia sẻ đã có nhiều HTX trồng hoa ở Lâm Đồng làm tốt vấn đề chốt giá với đơn vị thu mua trước khi thu hoạch để hạn chế tình trạng giá hoa "nhảy múa" những ngày cận tết và cũng hạn chế tình trạng dội chợ. Đặc biệt, các đơn vị thu mua cũng có sự liên kết với nhau để công bố giá sỉ cho từng mặt hàng hoa từ giữa hoặc cuối tháng 12, giúp khâu định giá giữa các bên liên kết như nông dân, HTX, đơn vị thu mua thuận lợi hơn. Khi đến kỳ thu hoạch, nông dân, HTX chỉ tập trung vào khâu thu hoạch, không lo lắng về vấn đề giá cả.
Tuy nhiên, để làm được điều này, theo ông Bùi Quang Tùng, các HTX phải thu hút được nhiều thành viên, thực hiện sản xuất trên quy mô lớn để đáp ứng liên kết với các đơn vị thu mua, vì các đơn vị thu mua thường mua theo hợp đồng. Chính vì vậy, không chỉ thời điểm tết mà hầu hết các mùa trong năm, HTX cũng cần phải bảo đảm về số lượng và chất lượng để thực hiện được các hợp đồng. Bên cạnh đó, HTX cũng cần hạch toán rõ ràng các chi phí đầu tư từ khi trồng đến vận chuyển, bảo quản, dự trù các biến động để có thể thống nhất giá và ký kết hợp đồng một cách thuận lợi với đơn vị thu mua.
Còn Ths. Hoàng Thị Thanh Hằng, chuyên gia marketing và truyền thông, cho biết thực tế hiện nay, nhiều địa phương, HTX phát triển mặt hàng hoa Tết nhưng vẫn chưa xây dựng được thương hiệu trên thị trường do chưa chú trọng vào khâu quảng bá sản phẩm.
Trong khi gần đây, TP HCM đã tổ chức các phiên livestream “chợ Tết miền tây” trên TikTok Shop để bán hoa kiểng miền Tây cho nhà vườn, doanh nghiệp, HTX. Đây là hoạt động hỗ trợ người dân, HTX, doanh nghiệp trong ngành quảng bá hình ảnh làng hoa, từ đó thu hút và kích thích nhu cầu mua hoa kiểng cho dịp Tết của người tiêu dùng.
Qua đây cũng cho thấy, việc tính toán để có những khuyến mãi, ưu đãi về giá cho các mặt hàng hoa để cạnh tranh độ tương tác, thu hút lượng người mua từ các livestream, từ đó giúp đơn vị bán hàng có thông tin khách hàng, mở rộng khách hàng và hưởng lợi từ thuật toán mạng xã hội là cách làm khá phổ biến khi kinh doanh online hiện nay.
Chính vì vậy, người trồng hoa thay vì chỉ bán hàng theo cách truyền thống cần xóa dần những lo ngại về giá bán, kích cầu mua sắm bằng những hình thức bán hàng hiện đại.
“Đôi khi giảm giá bán không phải là lỗ mà đó chính là chi phí marketing của HTX, người dân bỏ ra để thu hút người xem, người mua. Sau một thời gian, khi đã đạt độ phủ rồi, HTX có thể tính toán bài toán khác về giá để thu lãi”, Ths Hoàng Thị Thanh Hằng phân tích.
Huyền Trang
