Nghị quyết 20 Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới đặt mục tiêu đến năm 2030, cả nước có khoảng 140.000 tổ hợp tác, với 2 triệu thành viên; 45.000 HTX với 8 triệu thành viên; 340 liên hiệp HTX với 1.700 HTX thành viên. Đến năm 2045, phấn đấu thu hút tối thiểu 20% dân số tham gia các tổ chức kinh tế tập thể.
Tỷ lệ HTX tham gia BHXH còn khiêm tốn
Với lực lượng đông đảo về số lượng thành viên, người lao động, một trong những hỗ trợ đối với khu vực kinh tế tập thể, HTX trong thời gian tới là chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH).
 |
|
Người lao động, thành viên HTX tham gia đóng BHXH còn khiêm tốn. |
Theo đó, Nghị quyết 20 đặt ra yêu cầu thực hiện BHXH bắt buộc đối với người lao động và thành viên của các tổ chức kinh tế tập thể làm việc theo hợp đồng, hưởng tiền lương, tiền công theo quy định của pháp luật; các thành viên khác không tham gia BHXH bắt buộc thì tạo điều kiện để tham gia BHXH tự nguyện.
Điều này có ý nghĩa rất quan trọng để phát triển BHXH trong khu vực kinh tế tập thể, HTX trong thời gian tới. Thực tế cho thấy, tỷ lệ bao phủ BHXH trong khu vực này vẫn còn khiêm tốn. Theo thống kê từ Bộ LĐ-TB&XH, ở thời điểm cuối năm 2020, đã có 7.415 đơn vị HTX và 41.560 người thuộc HTX tham gia BHXH bắt buộc.
Tuy nhiên, số HTX tham gia BHXH bắt buộc chỉ chiếm 28,61% tổng số HTX, số người tham gia BHXH bắt buộc thuộc chỉ chiếm dưới 2% số lao động thường xuyên tại HTX.
Nhìn nhận những thách thức trên, nhiều địa phương trên cả nước cũng đang thực hiện các chính sách hỗ trợ để người lao động, thành viên thuộc khu vực HTX tham gia đóng BHXH. Đơn cử, vừa qua, tại Kỳ họp thứ 7, khóa XVI, HĐND TP Hà Nội đã thông qua việc quy định một số nội dung, mức chi thuộc thẩm quyền của HĐND TP; ban hành 4 mức chi đặc thù nhằm bảo đảm an sinh xã hội, trong đó có chi hỗ trợ thêm cho người tham gia BHXH tự nguyện giai đoạn 2022-2025. Thời gian thực hiện từ 1/8/2022-31/12/2025, với kinh phí dự kiến khoảng 181.966 triệu đồng.
Trong đó, HĐND TP quy định mức hỗ trợ thêm tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2022-2025. Đối tượng áp dụng gồm: Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 3 tháng trước ngày 1/1/2018; Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 1 tháng từ ngày 1/1/2018 trở đi; người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; Người lao động giúp việc gia đình; người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương; thành viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong HTX, liên hiệp HTX...
Điều chỉnh chính sách phù hợp
Để đẩy mạnh phát triển BHXH trong khu vực HTX, BHXH tỉnh Hải Dương mới đây cũng phối hợp với Liên minh HTX tỉnh nhằm chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT); tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, thành viên Liên minh HTX về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc tham gia BHXH, BHYT; hướng tới mục tiêu chung là thực hiện có hiệu quả chính sách BHXH, BHYT của Đảng và Nhà nước; đảm bảo quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người tham gia trên địa bàn tỉnh, đặc biệt đối với khu vực kinh tế tập thể, HTX.
"Liên minh HTX tỉnh Hải Dương sẽ phối hợp với BHXH tỉnh vận động, tuyên truyền tới các HTX thành viên trên toàn tỉnh xây dựng mô hình "HTX tương trợ thành viên tham gia BHYT hộ gia đình, BHXH tự nguyện" tại 100% các huyện, thành, thị trên địa bàn tỉnh", đại diện BHXH tỉnh Hải Dương cho biết.
Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Hải Dương cho hay, Liên minh sẽ đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền về chính sách BHXH, BHYT thông qua các tin bài trên hệ thống website Liên minh HTX, triển khai thông tin qua các lớp tập huấn.
Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Hải Dương cũng mong muốn, thời gian tới, cơ quan BHXH tỉnh sẽ có những hướng dẫn cụ thể về chế độ, yêu cầu để làm Tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT vì Liên minh HTX cũng là một tổ chức có thể phối hợp trong lĩnh vực này.
Để nâng cao tỷ lệ bao phủ BHXH trong khu vực kinh tế tập thể, HTX, Bộ LĐ-TB&XH đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật BHXH phù hợp với nhóm đối tượng tại các đơn vị này.
Theo đó, rà soát, nghiên cứu mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với người quản lý, điều hành HTX không hưởng tiền lương khi sửa đổi Luật BHXH theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH.
Nghiên cứu, điều chỉnh chính sách phù hợp, tăng tính hấp dẫn để thu hút sự tham gia của người lao động trong khu vực HTX gắn với đặc thù của khu vực này là nhiều việc làm không chính thức, thu nhập không ổn định.
Ngoài ra cũng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các HTX, ổn định việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc thực hiện chính sách BHXH đối với người lao động làm việc trong các HTX.
Thy Lê
