Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 876 về chương trình chuyển đổi năng lượng xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải, trong đó đã quy định toàn bộ lộ trình phát thải ròng bằng 0 của ngành Giao thông vận tải bao gồm tất cả 5 phương thức vận tải đến năm 2050.
Theo đó, Chính phủ đã ban hành các chính sách hỗ trợ cho việc chuyển đổi năng lượng và quy trình chuyển đổi về xe điện. Tuy nhiên, theo các chuyên gia các chính sách hỗ trợ hiện nay còn khá ít để có thể khuyến khích doanh nghiệp đầu tư phát triển hạ tầng cũng như sản xuất xe điện.
Cho đến nay mới chỉ có một số chính sách hỗ trợ về thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ với lĩnh vực xe điện, như: Theo luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) hiện hành, xe ô tô chạy bằng điện (trong đó có xe ô tô sử dụng pin nhiên liệu, xe ô tô điện chạy pin, xe ô tô điện chạy bằng năng lượng mặt trời...) có thuế suất thuế TTĐB từ 5 - 15%.
 |
|
Hãng xe VinFast dẫn đầu trong việc phát triển hạ tầng trạm sạc với 150.000 cổng sạc ôtô và xe máy điện tại tất cả các thành phố trên cả nước. |
Cụ thể, từ 1/3/2022 – 28/2/2027, thuế suất thuế TTĐB đối với xe điện chạy pin tùy theo số chỗ ngồi là 1%, 2%, 3% và từ 1.3.2027 trở đi là 4%, 7%, 11% (trong khi đó, mức thuế suất thuế TTĐB đối với xe sử dụng xăng, dầu là từ 15 - 150%).
Đối với lệ phí trước bạ, ưu đãi thể hiện rõ ở khía cạnh, trong vòng 3 năm kể từ ngày 1/3/2022, lệ phí trước bạ lần đầu với ô tô điện chạy pin là 0%. Trong 2 năm tiếp theo, nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu bằng 50% mức thu đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi.
Các chuyên gia, cho rằng theo kinh nghiệm quốc tế, để chuyển đổi sang xe điện thành công thì yếu tố tiên quyết là hạ tầng trạm sạc. Vì vậy các nỗ lực và chính sách để hỗ trợ chuyển đổi sang xe điện của Chính phủ nên tập trung vào hỗ trợ xây dựng các trạm sạc trước tiên.
Hiện nay cả nước có gần 150.000 cổng sạc xe điện, theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Tuy nhiên, các trạm bố trí chủ yếu tại chung cư, trung tâm thương mại, bãi đỗ xe, cửa hàng xăng dầu. Trạm sạc trên các tuyến cao tốc rất hạn chế. Vì vậy, việc tăng đầu tư trạm sạc tại khu vực này sẽ giúp người dùng yên tâm hơn khi chọn xe điện là phương tiện di chuyển chính.
Ngân hàng HSBC ước tính, Việt Nam cần khoảng 12,3 tỷ USD và 14 TWh năng lượng cộng dồn từ nay tới 2040 để có đủ trạm sạc và công suất phát điện tái tạo cho xe điện.
Để khuyến khích doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, người dân chuyển sang phương tiện giao thông dùng xe điện, nhiên liệu xanh, tại cuộc họp ngày 6/8, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các bộ ngành nghiên cứu chính sách hỗ trợ về đất đai, quy hoạch, thuế phí cho nhà đầu tư trạm, trụ sạc ôtô điện.
Ông Hà giao Bộ Xây dựng hướng dẫn địa phương bổ sung quy hoạch về trạm, trụ sạc điện trong xây dựng đô thị, hạ tầng giao thông. Ông lưu ý cần có chính sách hỗ trợ cho nhà đầu tư trạm, trụ sạc điện về đất đai, quy hoạch, thuế, phí.
Cùng với đó, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương sớm trình cơ chế tính giá điện cho các trạm sạc. Năm ngoái, khi xây dựng dự thảo sửa biểu giá bán lẻ điện, Bộ Công Thương từng đề xuất điện cho trạm sạc áp theo giá bán kinh doanh hoặc sản xuất và khung giờ (bình thường, thấp điểm và cao điểm), song tới nay chính sách này chưa được chốt. Tại cuộc họp, ông Hà lưu ý cơ chế giá này cần trên nguyên tắc hỗ trợ trực tiếp cho người sử dụng xe điện.
Báo cáo trước đó về việc xây dựng, lắp đặt trạm sạc, Thứ trưởng Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết nội dung này đã được đưa vào dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, dự kiến trình cấp thẩm quyền ban hành trước 2026.
Trước đó, Nghị định 95 hướng dẫn chi tiết Luật Nhà ở cũng quy định từ 1/8 chung cư được xếp hạng cao nhất (hạng 1) theo tiêu chí mới sẽ phải đáp ứng nhiều điều kiện, trong đó cần có trạm sạc xe điện.
Cũng tại buổi họp, Thứ trưởng Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho rằng nhiều nước đã chuyển từ chính sách hỗ trợ người dân mua xe điện sang xây dựng hạ tầng, trạm, trụ sạc điện, chính sách ưu đãi nghiên cứu sản xuất pin. Bên cạnh đó, họ còn siết quy chuẩn, tiêu chuẩn về khí thải với phương tiện giao thông.
Hiện nay, hãng xe VinFast dẫn đầu trong việc phát triển hạ tầng trạm sạc với 150.000 cổng sạc ôtô và xe máy điện tại tất cả các thành phố trên cả nước. Mạng lưới trạm sạc của VinFast đạt mật độ khoảng 3,5km/trạm, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận.
Cùng với VinFast nhiều doanh nghiệp khác cũng đồng hành phát triển trạm sạc xe điện. Công ty EVIDA đã phát triển sạc xe điện thông minh EBOOST. EBOOST đang cung cấp thiết kế, lắp đặt và vận hành hệ thống trạm sạc xe điện với hơn 850 điểm sạc điện phủ khắp toàn quốc.
Một số thương hiệu khác như Porsche, Audi hay Mercedes-Benz cũng đã thiết lập hệ thống trạm sạc cho khách hàng, tuy nhiên số lượng vẫn còn hạn chế, hầu hết chỉ lắp đặt tại showroom hoặc nhà máy của hãng.
Ngoài ra, hàng loạt các doanh nghiệp hàng đầu thế giới trong lĩnh vực hệ thống trạm sạc cho xe điện cũng đã bày tỏ ý định mở rộng thị trường kinh doanh trạm sạc điện tại Việt Nam như Siemens, Charge+, ABB.
Thanh Hoa
