Báo cáo nghiên cứu từ Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, công bố ngày 16/12, cho thấy cứ 220 người dùng thì có một người trở thành nạn nhân, tương đương tỷ lệ 0,45%. Tổng thiệt hại từ các vụ lừa đảo trực tuyến trong năm qua ước tính lên tới 18.900 tỷ đồng.
Cụ thể, hình thức tấn công người dùng của các đối tượng lừa đảo rất đa dạng và tinh vi. Trong đó, 3 hình thức phổ biến nhất năm 2024 gồm: Dụ dỗ người dùng tham gia các chiêu trò đầu tư giả, hứa hẹn lợi nhuận cao; giả mạo danh tính cơ quan, tổ chức; lừa thông báo trúng thưởng, khuyến mãi lớn.
Khảo sát cho thấy 70,72% người dùng từng nhận lời mời đầu tư vào các sàn giao dịch giả mạo, cam kết lợi nhuận cao nhưng không rõ nguồn gốc; 62,08% gặp phải các cuộc gọi giả danh cơ quan như công an, toà án hoặc ngân hàng, đe dọa và yêu cầu chuyển tiền. Cuối cùng, 60,01% nhận được thông báo giả trúng thưởng hoặc khuyến mãi hấp dẫn với thông tin không minh bạch.
 |
|
Lợi dụng thời điểm cuối năm có nhiều dịp lễ như Giáng Sinh, năm mới cùng hàng loạt các sự kiện sale lớn, các đối tượng lừa đảo đã tung ra nhiều chiêu trò khiến không ít người dân "sập bẫy". |
Khi các cơ quan chức năng và doanh nghiệp nâng cao bảo mật cho người dân và khách hàng thì đối tượng lừa đảo cũng ngày càng tinh vi khi sử dụng công nghệ hiện đại như Deepfake để tạo video và giọng nói giả mạo, chatbot để giao tiếp liên tục với nạn nhân, hay phần mềm chuyên dụng thực hiện cuộc gọi hàng loạt. Những công nghệ này khiến nhiều người khó phân biệt thật – giả và dễ rơi vào bẫy.
Đáng chú ý, dù tình trạng lừa đảo ngày càng tăng, số lượng người bị “dính bẫy” ngày càng nhiều, song chưa đến 50% số người bị lừa đảo báo cáo sự việc với cơ quan chức năng.
Cụ thể, có tới 88,98% người bị lừa đảo cho biết đã chia sẻ ngay với bạn bè, người thân nhưng chỉ 45,69% trong số đó báo cáo sự việc lên cơ quan chức năng. “Đây là con số đáng báo động, bởi việc không báo cáo khiến các đối tượng phạm pháp có cơ hội tiếp tục lộng hành”, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho biết.
Việc báo cáo sớm với cơ quan chức năng sẽ can thiệp kịp thời có thể giúp nạn nhân lấy lại tài sản bị chiếm đoạt. Đồng thời, giúp cơ quan chức năng xây dựng cơ sở dữ liệu để cảnh báo đến người dân và thu thập bằng chứng, giúp tăng khả năng xử lý đối tượng.
Mới đây, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) công bố những hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến trong tuần từ ngày 9/12 đến 15/12 để khuyến nghị người dân cảnh giác.
Theo đó, các hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến là: đánh cắp thông tin cá nhân, lừa đảo tình cảm, đến lừa đảo mạo danh website doanh nghiệp, lừa đảo đầu tư tài chính và những chiêu trò nhắm vào người mua sắm online dịp cuối năm.
Điển hình, thời gian gần đây, các thương hiệu của tập đoàn VinGroup như VinFast, Xanh SM, Vinhomes đã đồng loạt cảnh báo người dân về tình trạng giả mạo doanh nghiệp để lừa đảo, đồng thời đề nghị các khách hàng của doanh nghiệp mình cẩn trọng khi cung cấp thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng.
Cụ thể, thủ đoạn thường được các nhóm đối tượng lừa đảo sử dụng là giả mạo là người lao động hoặc người nắm giữ các chức vụ quản lý cấp cao hoặc cổ đông hoặc đại lý của Vinfast, Vinhomes, Xanh SM kêu gọi góp vốn đầu tư vào quỹ đầu tư, quỹ huy động vốn, quỹ phúc lợi của Vinhomes hoặc tập đoàn Vingroup.
Thông tin cụ thể về chiêu trò lừa đảo khi mua sắm online dịp cuối năm, Cục An toàn thông tin cho hay, lợi dụng tâm lý “săn sale”, các đối tượng xấu sẽ chủ động tiếp cận nạn nhân qua các email, tin nhắn khuyến mãi giả mạo từ các sàn thương mại điện tử quen thuộc như Shopee, Lazada, Tiki.
Bên cạnh đó, lợi dụng tính năng phân tích thói quen người dùng của các nền tảng mạng xã hội, đối tượng tạo các fanpage giả mạo hoặc website giả mạo giống hệt với trang chính thống của các thương hiệu lớn để tiếp cận nạn nhân qua quảng cáo về những sản phẩm mà nạn nhân đang quan tâm; từ đó dẫn dụ nạn nhân đặt mua với mức chiết khấu cao nhằm chiếm đoạt tài sản.
Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cần tỉnh táo trước các thông tin giả mạo được lan truyền trên mạng xã hội, thận trọng khi giao dịch mua bán trên mạng xã hội hoặc qua hình thức trực tuyến khác.
Khi nhận được những lời giới thiệu từ đối tượng lạ, người dân cần chủ động xác minh danh tính của đối tượng, tổ chức trên các trang chính thống.
Người dân cũng không nên tin tưởng vào những lời mời chào đầu tư với lợi nhuận cao. Đồng thời, không nên chuyển khoản, không cung cấp mã OTP cho cá nhân không quen biết; không truy cập bất kỳ liên kết hoặc tệp đính kèm nào nhận được từ những nguồn không rõ ràng và tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc mật khẩu trên các website không rõ nguồn gốc.
Khi nghi ngờ bị lừa đảo, người dân cần kịp thời báo cơ quan công an để ngăn chặn và xử lý theo quy định.
Thanh Hoa
