Nông sản quay về 'tắm ao nhà'

Những ngày gần đây, nhiều doanh nghiệp, tổ chức trong nước đang triển khai các kế hoạch hỗ trợ tiêu thụ nông sản quay đầu do không xuất khẩu được qua thị trường Trung Quốc. Một số nhà phân phối bán lẻ cho biết sẵn sàng bán hàng không lợi nhuận để góp phần giải quyết tình trạng ùn ứ nông sản.

Thanh long trong tình cảnh 'nước sôi, lửa bỏng' 

Tại Diễn đàn Kết nối sản xuất, chế biến và thúc đẩy thị trường nội địa cho nông sản do Bộ NN&PTNT tổ chức sáng 31/12, bà Đinh Thị Thu, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Lạng Sơn, cho biết lượng xuất khẩu tại cửa khẩu của tỉnh hiện nay chỉ vào khoảng dưới 100 xe/ngày/cửa khẩu và đa số là sản phẩm khô chứ rất ít hoa quả tươi.

Hiện, tổng lượng xe ùn tắc tại Lạng Sơn là 2.900 xe, đang giảm dần nhưng nguyên nhân chính là do nhiều xe quay đầu về tiêu thụ nội địa, đặc biệt là sau khi phía Hải quan Bằng Tường (Trung Quốc) thông báo ngừng nhập khẩu thanh long từ 0 giờ ngày 29/12 đến 24 giờ ngày 26/1/2022.

Thị trường tiêu thụ thanh long gặp khó khăn, giá bán giảm mạnh.

Trước tình hình trên, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Lạng Sơn kiến nghị các đơn vị cần tổ chức thêm các cuộc hội đàm cấp cao để thông quan nốt 2.900 xe đang còn ùn tắc trước Tết Nguyên đán. Ngoài ra, Lạng Sơn cũng đề nghị các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng có phương án đẩy mạnh chế biến, tiêu thụ nội địa trong tình hình xuất khẩu đang gặp khó khăn.

"Thị trường tiêu thụ sản phẩm thanh long của Long An đang ở trong tình cảnh nước sôi, lửa bỏng", bà Đinh Thị Phương Khanh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Long An cho biết.

Theo bà Khanh, người trồng thanh long tại Long An đang rất trông mong vào thời điểm này - thời điểm trái vụ, quả thanh long có giá cao nhất. Trước khi có thông tin Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu thanh long, hầu hết các thương lái cam kết mua thanh long của người dân với giá 22.000 đồng/kg, đủ để người dân thu về lợi nhuận cho chi phí sản xuất cả năm. Tuy nhiên, từ khi có thông tin Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu thanh long, đồng loạt các kho thanh long trên địa bàn tỉnh Long An đã tạm dừng thu nhận hàng. Do đó, ngày 27-28/12 vừa qua, các thương lái đã biểu tình, yêu cầu các kho phải bồi thường cho lượng thanh long đã được thu mua từ phía người dân.

Theo lãnh đạo Sở NN&PTNT tỉnh Long An, hiện nay, địa phương có khoảng 10.000ha diện tích trồng thanh long với sản lượng khoảng 20.000 tấn. Đó là áp lực rất lớn đối với tỉnh. Qua rà soát, Long An hiện có 117 kho thanh long trên địa bàn, trong đó có 100 kho đông lạnh với tổng công suất khoảng 5.400 tấn. Tuy nhiên, lượng tồn hiện nay đã gần 3.000 tấn, chỉ còn sức chứa 2.400 tấn.

Theo đó, bà Khanh đã đưa ra những kiến nghị để gỡ khó cho thanh long Long An trong thời gian tới: Lạng Sơn đề nghị Chính phủ và các bộ ban ngành trung ương tiếp tục đàm phán với bên Trung Quốc để nối lại giao thương, thông quan. "Hiện nay, còn tồn khoảng 200 xe thanh long của Long An trên cửa khẩu phía Bắc, đề nghị các địa phương tạo điều kiện để các xe quay đầu có thể bán xả hàng giảm lỗ xuống mức thấp nhất”, bà Khanh đề xuất.

Đồng thời, đề xuất Chính phủ có gói hỗ trợ cho doanh nghiệp bảo quản lạnh và hỗ trợ cho người dân. Cần có sự kết nối với các tỉnh để hỗ trợ tiêu thụ thanh long tại thị trường nội địa...

Nội địa hay xuất khẩu cũng phải cần chất lượng 

Trước tình trạng ùn ứ nông sản, nhiều doanh nghiệp chế biến, phân phối trong nước cho biết sẵn sàng hỗ trợ tiêu thụ nếu sản phẩm đạt chuẩn. Ông Paul Lê, đại diện Central Retail cho rằng, trước tiên cần phân loại các sản phẩm đang bị ùn tắc tại cửa khẩu cũng như nhà vườn và Central Retail sẽ hỗ trợ tiêu thụ các nông sản đạt chuẩn, trong đó tập trung vào thanh long, dưa hấu để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng mùa Tết.

Bên cạnh đó, ông Paul Lê khẳng định có thể hỗ trợ các nông sản đạt chuẩn của Việt Nam đến với hệ thống bán lẻ nước ngoài, không chỉ dừng lại ở Thái Lan mà còn ở thị trường phương Tây như Pháp, Đức, Mỹ… vốn rất yêu thích nông sản nhiệt đới.

Trong khi đó, bà Nguyễn Phương Hồng, Giám đốc kế hoạch chuỗi cung ứng Tập đoàn Nafoods Group cho biết, công ty có nhiều nhà máy sản xuất, chế biến ở khắp cả nước, với công suất thiết kế 100.000 tấn, tương đương 300.000 tấn nguyên liệu/năm.

Các sản phẩm chính của Nafoods là chanh leo, dứa, xoài, mãng cầu, hạt điều… Thời gian từ giờ đến Tết, Nafoods có thể hỗ trợ cho chanh leo và thanh long. Với các sản phẩm tại cửa khẩu phía Bắc sẽ chuyển về Nghệ An, còn phía Nam sẽ đưa về Long An, sản lượng khoảng 1.000 tấn.

Tuy vậy, bà Hồng cho biết khó khăn nhất với các sản phẩm nông sản là nhiều mặt hàng ùn ứ ở cửa khẩu có khả năng tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Vì vậy, những nông sản này khó xuất theo dạng quả tươi sang Mỹ, châu Âu. “Nếu sản phẩm không tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, khả năng mở rộng thị trường cũng như tiêu thụ nội địa sẽ cao hơn”, bà Hồng chia sẻ.

Vì vậy, đại diện Nafoods đề xuất có chính sách hỗ trợ làm sạch tồn dư thuốc bảo vệ thực vật trên nông sản, xây dựng hệ thống kho bảo quản sau thu hoạch, xây dựng cơ chế hỗ trợ về nguồn vốn cho doanh nghiệp.

Đánh giá cao sự ủng hộ nông sản Việt của các doanh nghiệp chế biến, phân phối trong nước, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam đánh giá điều này cho thấy vai trò rất lớn từ thị trường nội địa.

Theo ông Nam, đứng trước thực trạng như thế, chúng ta phải thay đổi, thích nghi. "Tôi và Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đã họp, thông tin rộng rãi trên báo chí về việc ngừng xuất khẩu thanh long, nhưng xe vẫn cứ ùn ùn lên cửa khẩu”.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết hàng trăm ngàn tấn thanh long, mít, xoài, bưởi, dưa hấu đã đến vụ thu hoạch, trong khi các cửa khẩu Trung Quốc gần như đóng cửa. “Các hiệp hội, doanh nghiệp, địa phương cần tăng cường kết nối để tiêu thụ. Đây là trách nhiệm chung của chúng ta. Bộ NN&PTNT sẽ làm hết mình với vai trò kết nối”.

Về vấn đề gỡ khó cho sản phẩm thanh long của Long An, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị các doanh nghiệp cũng cần có trách nhiệm, cần nắm được thông tin từ phía nước bạn. “Hiện, thanh long rất khó xuất khẩu, thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục làm việc với các đơn vị để sớm tháo gỡ. Một phương án có thể tính đến là kết nối với các đơn vị chế biến”, Thứ trưởng cho biết.

Nhật Linh