Gia đình anh Vàng A Bình là một trong 5 hộ dân của xã Bản Liền được sự hỗ trợ từ Dự án GREAT với việc hỗ trợ vay vốn để đầu tư phát triển du lịch cộng đồng.
Anh Vàng A Bình và vợ quyết tâm theo đuổi làm du lịch cộng đồng. |
Hấp dẫn du khách từ vẻ đẹp núi đồi
Anh Bình cho biết, cũng như hầu hết người dân ở xã vùng cao này, gia đình anh trồng lúa, trồng chè, trồng rau, nuôi thêm lợn, gà và có ao cá để cải thiện kinh tế. Trong căn nhà sàn bằng gỗ rộng lớn với 4 thế hệ cùng chung sống, mọi phong tục, tập quán tốt đẹp của người Tày đều được gia đình cùng nhau gìn giữ.
Quang cảnh Bản Liền đẹp như tranh, hấp dẫn du khách dừng chân. |
Trước đây, anh Bình thường thấy từng tốp khách du lịch từ Hà Giang sang Bắc Hà hoặc chiều ngược lại đi qua Bản Liền đều dừng lại nghỉ chân, ngắm cảnh nhưng thường không thể ở lại lâu do không có chỗ nghỉ. Để ý điều đó, anh bàn với gia đình tu sửa, trang trí lại căn nhà thêm khang trang, sạch đẹp, xây thêm nhà tắm và nhà vệ sinh, trồng mận quanh ao, làm chòi câu, cọn nước để tạo không gian cho khách nghỉ dưỡng. Vợ anh Luận mua thêm chăn đệm, tự tay may gối, rèm, làm đệm ngồi truyền thống, trồng rau, trồng hoa để làm đẹp căn nhà.
“Cả vốn vay và đầu tư của gia đình khoảng 70 - 80 triệu đồng. Mô hình của gia đình đang trong giai đoạn hoàn thiện, cơ bản đã có thể đón khách. Tôi hy vọng thời gian tới có khách đến xã để khám phá thiên nhiên, tìm hiểu về bản sắc văn hóa của người dân địa phương”, anh Bình bày tỏ.
Không mấy ai biết rằng vào năm 2019, khi Dự án GREAT về tiếp cận xã Bản Liền, rất ít người dân nơi đây hiểu du lịch cộng đồng là gì. Dân bản sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp như trồng lúa, chè, quế và chăn nuôi. Những người tiên phong làm du lịch cộng đồng đã thực sự bắt đầu từ con số không: Từ việc cải tạo nhà cửa, di dời chuồng trại ra xa nhà, xây nhà tắm, nhà vệ sinh và học cách làm du lịch. Chuyên gia du lịch được cử đến để tư vấn cho các hộ làm homestay. Các hộ được vay vốn với lãi suất ưu đãi hơn hẳn so với ngân hàng để sửa sang nhà cửa khang trang, tiện nghi hơn. Chuồng trại gia súc được di chuyển ra xa hẳn nơi người ở, không còn cảnh dày đặc những con dĩn (muỗi nhỏ) vo ve...
Được biết, các hộ tham gia khởi nghiệp du lịch cộng đồng ở Bản Liền được các đoàn chuyên viên của Dự án GREAT đến khảo sát, hướng dẫn, tư vấn để đầu tư phát triển mô hình homestay, chuẩn bị sẵn sàng để đón khách trong thời gian gần nhất. Không chỉ các gia đình đầu tư homestay, người dân tại Bản Liền đều rất hào hứng phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.
Với sự hỗ trợ vay vốn từ Dự án GREAT và sự chủ động đầu tư của người dân, phát triển du lịch cộng đồng là hướng đi mới trong phát triển kinh tế tại xã Bản Liền. Vốn là địa phương có sản phẩm chè Shan tuyết hữu cơ nổi tiếng trên thế giới, xã Bản Liền thường đón các đoàn khách nước ngoài đến tham quan vùng sản xuất cũng như khám phá cuộc sống thường ngày của người dân. Là xã vùng xa nên Bản Liền thích hợp để phát triển loại hình dịch vụ lưu trú cho du khách và các đoàn công tác. Với những nếp nhà sàn đơn sơ, sạch đẹp, những con đường bê tông sạch sẽ, những người phụ nữ với váy áo truyền thống cùng nhau lên nương chè để thu hái những búp chè hữu cơ xanh non, Bản Liền mang đến khung cảnh bình yên, mộc mạc, chưa bị ảnh hưởng của đô thị hóa, hứa hẹn mang đến những trải nghiệm thú vị cho du khách thập phương.
Khởi nghiệp khó khăn, nhưng vẫn nhiều kỳ vọng
Một điều không may mắn cho những người làm du lịch Bản Liền là khi nhà cửa vừa cải tạo xong thì dịch COVID-19 ập đến, cơ hội đón khách để bắt đầu kinh doanh không có. Tuy nhiên, việc này không làm họ nản chí. Các hộ làm homestay cùng với 8 thành viên đội văn nghệ bắt đầu hành trình làm du lịch của họ từ những lớp học về kỹ năng đón tiếp khách, tiếng Anh cơ bản, múa hát, nấu ăn, quảng bá về du lịch trên internet. Họ được tham quan học tập từ các homestay tại các xã khác trong cùng dự án như Bản Phố, Tà Chải, Lùng Phình và Na Hối.
Từ những khách du lịch do dự án giới thiệu tới Bản Liền, những người làm du lịch dân tộc Tày tại đây hiểu rằng điều để thu hút, níu giữ du khách ở lại chính là bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Vẻ đẹp của Bản Liền, sự nhiệt tình nồng hậu tham gia đón khách của cả gia đình trong trang phục truyền thống người Tày, những món ăn đậm đà hương vị thiên nhiên sẽ hút du khách đến và quay lại.
“Do bệnh dịch, thu nhập từ du lịch của gia đình chưa được như mong đợi, nhưng hàng tháng chúng tôi đều có khách và có thêm khoản tiền nhỏ khoảng 500.000 đến 1 triệu đồng từ dịch vụ du lịch,” chị Vàng Thị Thông, chủ homestay Pine homestay ở đội 3 Bản Liền, nói.
Hàng chục hộ ở Bản Liên đầu tư xây dựng homestay. |
Dù còn ở giai đoạn ban đầu, nhưng cách tiếp cận của dự án đối với vùng đất giàu tiềm năng du lịch như Bản Liền đang tạo ra những dấu hiệu tích cực mang tính lan tỏa. Những người trước đây từ chối tham gia dự án thì nay mong muốn được làm homestay để đón khách; hoặc xin được tham gia các khóa đào tạo tập huấn về nấu ăn, tiếng Anh để có thể đổi công với các hộ kinh doanh homestay khi có khách tới. Các tổ nhóm nghề truyền thống lần lượt ra đời. Có những nghề tưởng như sẽ mai một vì chỉ người già trên 70 tuổi mới biết làm như nghề làm nón lá cọ thì nay đã thu hút những người trẻ tìm đến học hỏi tạo nên những sản phẩm mới độc đáo đối với du khách.
Phụ nữ địa phương, không chỉ những người kinh doanh homestay mà còn cả những người làm nghề truyền thống, đã tự tin hơn khi đón khách. Họ sẵn sàng hướng dẫn du khách xuống đồng gặt lúa, khâu nón, hay chế biến chè.
Khi bắt đầu triển khai dự án, chỉ có 4 nhà làm homestay, đến nay, toàn xã đã có 20 hộ và 50 lao động cung cấp các dịch vụ liên quan phục vụ khách.
Tất cả những thay đổi ấy cho thấy dự án sẽ mang lại nhiều lợi ích nữa cho người dân Bản Liền và cả những khu vực lân cận.
Anh Vàng A Sự, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Liền chia sẻ: “Phát triển du lịch cộng đồng, đầu tư xây dựng các cơ sở homestay đón khách là mô hình hoàn toàn mới tại Bản Liền, kế thừa từ những thứ có sẵn như: bản sắc văn hóa độc đáo của người Tày, người Nùng, người Mông, vùng chè hữu cơ nổi tiếng hay những bản làng nằm xen giữa những nương chè, núp dưới tán cọ… Bên cạnh đó, người dân tham gia phát triển du lịch cũng được tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn để nâng cao chất lượng phục vụ du khách. Chúng tôi đang rất kỳ vọng vào mô hình kinh tế này”.
Đến thời điểm này đã có 27 tiểu dự án đối tác tại Lào Cai được phê duyệt trong Dự án GREAT, bao gồm 18 tiểu dự án về nông nghiệp và 9 dự án du lịch. Tổng kinh phí các tiểu dự án là trên 210 tỷ đồng, trong đó GREAT hỗ trợ trên 100 tỷ đồng, vốn đối tác gần 112 tỷ đồng. Theo đó, đã có 21.547 người dân tộc thiểu số được hưởng lợi. Các chuỗi giá trị đã được thiết lập trong chương trình thực hiện tại Lào Cai gồm: Nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ thông qua phát triển hệ thống thị trường chè Shan cổ thụ và dược liệu vùng cao tỉnh Lào Cai; Tổ chức liên kết chuỗi sản xuất dược liệu nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, phát huy vai trò và cải thiện cuộc sống người dân, đặc biệt là phụ nữ trên địa bàn huyện Bắc Hà và Bát Xát; Phát triển hệ thống thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm quế, nhằm tăng quyền năng kinh tế cho phụ nữ; xây dựng chuỗi liên kết trồng, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm quế có giá trị gia tăng cao để kết nối thị trường xuất khẩu với nông dân nghèo; Nâng cao vị thế kinh tế cho phụ nữ thông qua thúc đẩy chuỗi giá trị rau ôn đới trái vụ ở vùng cao Lào Cai; Xây dựng mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp hữu cơ chè Shan tuyết và thảo dược vì sự tiến bộ của phụ nữ dân tộc huyện Bắc Hà. |
Chu Khôi