Hiện nay, nhiều hộ chăn nuôi lợn ở đồng bào dân tộc miền núi vẫn chủ yếu theo hình nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết. Điều này khiến nông dân rơi vào tình cảnh rất khó khăn khi dịch bệnh xảy đến, thị trường có biến động.
Lợn chết vì bệnh, nông dân 'trắng tay'
Thời gian gần đây, nhiều hộ chăn nuôi ở huyện Mường Khương và Văn Bàn ở Lào Cai đang rơi vào tình cảnh rất khó khăn khi dịch tả lợn châu Phi xuất hiện trở lại.
Dịch tả lợn châu Phi đã khiến nhiều hộ chăn nuôi ở miền núi trắng tay. |
Chỉ trong vài ngày, đàn lợn gần 40 con của vợ chồng anh Triệu Tòn Nhỉ (thôn Phiêng Đoóng, xã Nậm Xây, Văn Bản) đã bị chết vì Dịch tả lợn châu Phi. Đàn lợn chết để lại cho gia đình anh khoản nợ gần 60 triệu đồng.
Cùng chung hoàn cảnh, gia đình anh Phạm Văn Tình cũng đang rơi vào tình trạng khốn khổ khi chứng kiến đàn lợn chuẩn bị xuất chuồng thì mắc dịch tả lợn châu Phi mà chết. Trước đó, tháng 3/2021, gia đình anh đầu tư hơn 90 triệu đồng mua 30 con lợn giống và cám chăn nuôi.
Ông Triệu Nguyên Hương, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Xây, chia sẻ những ngày qua, cán bộ xã đã tham gia thành lập các chốt kiểm soát ngăn chặn người mang lợn ra vào địa bàn nhưng vẫn không thể ngăn chặn được dịch bệnh bùng phát trở lại. Tính đến hết ngày 26/5/2021, tại các thôn trên địa bàn xã, ngày ít thì 2-3 con lợn chết, ngày nhiều có thể lên tới hàng chục con.
"Tập quán chăn nuôi gia súc thả rông và chưa chú trọng vệ sinh chuồng trại của người dân khiến dịch lây lan hầu hết hộ chăn nuôi ở 3 thôn giáp nhau là Nậm Van, Phiêng Đoóng và Nà Hằm", ông Hương cho biết.
Trong khi đó, sau khi "cơn bão" dịch tả lợn châu Phi quét qua, đến nay, nhiều địa phương ở miền núi trên cả nước vẫn đang gặp khó khăn khi tái đàn trở lại. Huyện miền núi Thanh Sơn là địa phương chăn nuôi lợn lớn nhất của tỉnh Phú Thọ, với tổng đàn hơn 60.000 con, sau khi dịch bệnh được kiểm soát. Địa phương tích cực hỗ trợ hộ dân tái đàn. Tuy nhiên, việc giá lợn giống, thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi tăng cao đã ảnh hưởng tới tái đàn của các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.
Khó tái đàn sau dịch
Khi chưa xảy ra dịch bệnh, gia đình anh Hồ Việt Bách (xã Sơn Hùng, Thanh Sơn, Phú Thọ) duy trì 60 nái, gần 1.000 con lợn thịt mỗi năm. Tuy nhiên, hiện tại, gia đình anh chỉ dám chăn nuôi với số lượng nhỏ. Nguyên nhân là do chi phí đầu vào như thức ăn, thuốc thú y tăng cao, trong khi thủ tục vay vốn, tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ ngân hàng còn nhiều khó khăn. Điều này khiến gia đình anh Bách không thể mở rộng chăn nuôi như trước đây.
Việc tái đàn sau dịch tả lợn châu Phi còn gặp khó khăn. |
Bởi vậy, nhiều người nói rằng chăn nuôi lợn nông hộ 1 năm có lãi, thì 10 năm lỗ. Ông Kiều Đức Mạnh, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thanh Sơn, chia sẻ trong số 20.000 hộ chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện, thì chỉ có hơn 20 trang trại lớn, còn lại là chăn nuôi nhỏ lẻ. Vì vậy, song song công tác tái đàn thì định hướng của huyện Thanh Sơn là từng bước xây dựng các mối liên kết đảm bảo chăn nuôi bền vững.
"Chúng tôi đang cố gắng thu hút doanh nghiệp (DN) có nguồn lực, đặc biệt DN phát triển theo hướng nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ đầu tư xây dựng cơ sở chế biến trên địa bàn huyện. Đồng thời, nâng cao nhận thức của người nông dân về phát triển chăn nuôi bền vững bằng cách khuyến khích thành lập tổ hợp tác, HTX để chăn nuôi theo quy trình khép kín, đảm bảo nguồn gốc sản phẩm", ông Mạnh chia sẻ.
Thống kê trước khi dịch Tả lợn châu Phi, cả nước có hơn 3 triệu hộ chăn nuôi nhỏ lẻ theo quy mô gia đình. Từ hậu quả mà dịch bệnh để lại có thể thấy rằng chăn nuôi nhỏ lẻ không chỉ khiến hộ chăn nuôi thiệt hại mà khâu tái đàn còn gặp khó khăn do không đáp ứng điều kiện vệ sinh an toàn dịch bệnh, khó tiếp cận nguồn vốn, thiếu giống nên việc khuyến khích hình thành các mô hình liên kết chăn nuôi là rất cần thiết.
Theo ông Đào Xuân Trúc, Phó Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, ngành chăn nuôi cần khuyến khích hình thành nhiều hơn chuỗi chăn nuôi khép kín, gắn với các khâu từ con giống, thức ăn, thuốc thú y tới chế biến, tiêu thụ sản phẩm. DN sẽ đóng vai trò đầu chuỗi trong mối liên kết với HTX, tổ hợp tác. Do vậy, các hộ nông dân cần tăng cường tham gia vào HTX, tổ hợp tác để cùng nhau phát triển chăn nuôi bền vững.
Bài 2: Cần thay đổi tư duy mạnh ai nấy làm
Thy Lê