Đến nay, các mô hình dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc Ê đê tại các xã miền núi đã, đang góp phần mang lại sức sống mới cho nghề dệt thổ cẩm.
HTX tạo việc làm cho phụ nữ
Nhiều chị em người Ê đê ở xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột đã có được công việc tăng thêm thu nhập, tận dụng hết thời gian nhàn rỗi nhờ liên kết thành lập HTX Dệt thổ cẩm Tơng Bông.
Nếu như trước kia, các thành viên có thu nhập chủ yếu từ làm nông, thì nay nghề nông đã trở thành nghề phụ, làm tranh thủ, còn lại phần lớn thời gian, các chị em phụ nữ Ê đê gắn bó với công việc dệt thổ cẩm.
Khi vào HTX, các thành viên được đào tạo một cách bài bản từ cách kéo sợi, nhuộm màu đến cách tạo hình, lên dáng sản phẩm… Thay vì sản xuất thủ công, HTX đầu tư máy móc để đáp ứng những đơn hàng lớn.
Để duy trì và phát triển, HTX đã kết nối với nhiều đơn vị lữ hành để nhận đơn đặt hàng với số lượng lớn. Sau khi nhận, HTX sẽ phân công công việc cho từng người, đảm bảo ai cũng có việc làm.
Nhờ tay nghề cao, chú trọng đa dạng sản phẩm mà thổ cẩm do thành viên làm ra luôn được bạn hàng đánh giá cao. Đến nay, khi có việc thường xuyên, nghề dệt thổ cẩm đang giúp 45 phụ nữ dân tộc Ê đê có thu nhập từ 3,5-3,7 triệu đồng/tháng. Những lúc ít việc, mọi người lại cùng nhau trao đổi, học hỏi để nâng cao tay nghề.
Bà H’Yam Bkrông, Giám đốc HTX Tơng Bông tự hào về những kết quả mà HTX đã đạt được. |
Nhờ đầu ra ổn định, doanh thu của HTX đạt 1,2 tỷ đồng/năm. Sản phẩm đã tìm được đầu ra ổn định tại Đắk Lắk, Đắk Nông và Quảng Nam, Thừa Thiên Huế.
Tham gia HTX, nhiều chị em người Ê đê ở xã Ea Kao, thành phố Buôn Ma Thuột đã có được công việc tăng thêm thu nhập, tận dụng hết thời gian nhàn rỗi. Đồng thời, công việc dệt thổ cẩm và sản phẩm thủ công truyền thống không bị mai một theo thời gian mà được phát triển gắn với đời sống hiện đại.
Gìn giữ nét đẹp truyền thống
Không chỉ phát triển nghề dệt thông qua việc thành lập mô hình HTX, đồng bào Ê đê còn cùng nhau liên kết phát triển mô hình tổ hợp tác (THT) nghề dệt. Tiêu biểu là THT dệt thổ cẩm ở buôn M’oa, xã cư Huê đang thu hút 25 phụ nữ Ê đê làm việc.
Không chỉ dệt, thêu những nét hoa văn truyền thống của người Êđê, các thành viên THT còn có nhiều sáng tạo, cách tân trong những sản phẩm thổ cẩm cho phù hợp với phong cách hiện đại nhưng không làm mất đi nét đẹp truyền thống của dân tộc.
Đến nay, THT có 25 thành viên là phụ nữ Ê đê thì có 13 người còn trẻ tuổi. Các thành viên đều được nâng cao kỹ năng nhờ tham gia các lớp tập huấn, đào tạo nghề.
Không chỉ kết nối chị em, THT còn đưa các sản phẩm đi chào hàng, tiếp thị, tìm kiếm đơn đặt hàng cho các thành viên rồi thu mua lại, cắt may thành sản phẩm hoàn chỉnh. Hiện, sản phẩm của THT chủ yếu được xuất bán theo các đơn đặt hàng ở trong và ngoài tỉnh, các chợ truyền thống... Nghề dệt đã giúp các thành viên có thêm nguồn thu từ 2-3 triệu đồng/tháng.
Truyền dạy nghề cho người dân là việc làm được THT buôn M’oa, xã cư Huê quan tâm. |
Được biết, hiện số lượng nghệ nhân biết dệt thổ cẩm của người Ê đê ở Đắk Lắk còn rất ít. Phần lớn họ đều đã cao tuổi nên gặp nhiều khó khăn trong quá trình truyền dạy lại nghề cho con cháu, trong khi nghề dệt truyền thống của địa phương bị mai một do ngành may công nghiệp phát triển.
Thế hệ người trẻ tuổi của đồng bào dân tộc Ê đê chưa nhận thức rõ được giá trị văn hóa truyền thống quý báu của nghề dệt thổ cẩm nên hầu như không biết, không quan tâm đến nghề dệt.
Để hạn chế tình trạng trên, tỉnh đã chú trọng thành lập các mô hình kinh tế hợp tác nghề dệt để giúp người Ê đê giữ gìn những giá trị truyền thống, đồng thời có việc làm và nâng cao thu nhập.
Đến nay, tỉnh đã có gần 20 HTX, THT nghề dệt ở các xã, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho hàng trăm hộ đồng bào dân tộc Ê đê.
Bà Amí Toàn, tổ trưởng THT dệt thổ cẩm ở buôn M’oa, xã cư Huê cho biết, việc xây dựng và phát triển THT ban đầu là một điều gì đó khá xa lạ với người Ê đê. Tuy nhiên, thông qua tuyên truyền và những kết quả thực tế, đây chính là hướng đi phù hợp với tình hình, điều kiện của địa phương và cũng là chủ trương chính sách của Đảng để phát triển kinh tế cho gia đình, cho buôn làng.
Bài cuối: Cần thêm chính sách để thu hút người dân tham gia HTX
Tùng Lâm