Sau bao nhiêu năm gắn bó với nghề dệt và những năm gắn bó với HTX Hợp Tiến, đến nay, nghệ nhân Vàng Thị Mai đã trở thành "linh hồn" của HTX và cũng là linh hồn của nghề dệt thổ cẩm.
Đưa sản phẩm ra thế giới
Từng có thời gian dài, nghệ nhân Vàng Thị Mai phải một mình cuốc bộ khắp các phố ngang đường dọc của đất Hà Nội để trực tiếp giới thiệu sản phẩm với từng người, từng cửa hàng lưu niệm một, sau đó là tham gia các hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ lớn nhỏ khắp cả nước.
Đến nay, bà không chỉ được mời đến tham gia các hội thảo, dạy nghề cho các lớp nghề dệt thổ cẩm ở khắp mọi miền đất nước mà còn được mời sang cả nước ngoài để truyền dạy nghề dệt của quê mình. Những tấm vải lanh vốn chỉ dùng để làm quần áo cho chị em người HMông nay cũng đã theo chân những vị khách người Tây, người Nhật đi khắp nơi trên thế giới.
 |
|
Nghệ nhân Vàng Thị Mai |
Nhớ về khó khăn trong những ngày đầu, nghệ nhân Vàng Thị Mai chia sẻ: “Các chị em thành viên của HTX chủ yếu là hộ nghèo, đời sống gặp nhiều khó khăn. Ngày đầu mới đi vào sản xuất, do tay nghề còn yếu nên rất nhiều sản phẩm làm ra bị lỗi, gần như không ai có thu nhập. HTX phải cầm cự bằng cách làm ăn manh mún, nhỏ lẻ. Mọi người gắn bó với nghề bằng cách lấy công làm lãi. Mỗi thành viên phải tự nỗ lực tìm kiếm đầu ra cho sản phẩm bằng cách mang hàng đi bán lẻ, hoặc ký gửi ở các cửa hàng lưu niệm”.
Không chịu đứng yên nhìn nghề dệt mai một và HTX hoạt động trong tình trạng cầm cự, Giám đốc HTX Vàng Thị Mai đã không ngần ngại đi khắp nơi tìm kiếm đầu ra và đầu vào. Khi ký được hợp đồng, bà tích cực vận động thêm các chị em phụ nữ vào HTX. Từ vài người ở những ngày đầu, đến nay, HTX đã thu hút được 130 chị em làm thành viên. Ngoài vốn đầu tư của Nhà nước hỗ trợ, bà Vàng Thị Mai đã vận động người dân vay vốn, góp vốn để cùng nhau phát triển sản xuất.
Nhờ đó, hiện nay, HTX có đầu ra tương đối ổn định, thành viên làm việc thường xuyên. Sản phẩm làm ra chủ yếu phục vụ các đơn đặt hàng, ngoài ra còn phục vụ khách du lịch.
Sau những năm tháng miệt mài, liên tục các năm 2008, 2010, 2011, bà được Đại sứ quán Pháp mời tham gia Hội chợ Phụ nữ năng động sáng tạo toàn cầu. Bà Vàng Thị Mai cũng từng được Tạp chí Frobesvietnam bầu chọn vào danh sách 50 phụ nữ Việt Nam có ảnh hưởng nhất.
Với sức lan tỏa của các mặt hàng của HTX, danh tiếng và uy tín của bà Vàng Thị Mai cũng được biết đến nhiều hơn. Năm 2014, bà được trao giải Kova, giải thưởng nhằm vinh danh các tấm gương tiêu biểu trong đời sống xã hội. Không dừng lại ở đó, năm 2015, bà đã được phong danh hiệu "Nghệ nhân dân gian". Đó là sự ghi nhận xứng đáng cho những công lao mà bà Mai đã làm với dệt lanh truyền thống của người Mông ở Quản Bạ, Hà Giang.
Vì mục đích giảm nghèo
Gắn bó với nghề dệt không chỉ là tình yêu của người phụ nữ nữ HMông mà đối với nghệ nhân Vàng Thị Mai, đó còn là một phần trách nhiệm, nhất là sau khi bà làm giám đốc HTX. Làm sao để HTX phát triển bền vững? Làm sao để các thành viên sống được bằng nghề dệt? Làm sao sản phẩm mình làm ra được khách hàng ưa chuộng?... Đó là những câu hỏi luôn thôi thúc nghệ nhân Vàng Thị Mai và cũng là động lực để bà hoàn thành công việc, gửi gắm tình yêu vào từng sản phẩm.
Để giúp nhiều phụ nữ vững nghề và có thu nhập ổn định, bà đã tổ chức các lớp dạy nghề theo hình thức vừa học vừa làm tại HTX trong thời gian 3-6 tháng. Sau khi học nghề, học viên được HTX cung cấp nguyên liệu thô để mang về làm tại nhà. Tận dụng thời gian nông nhàn, các chị em phụ nữ lại dạy thêm cho con cháu học cách dệt vải, thêu thùa để kiếm thêm thu nhập cho gia đình. Chính vì thế mà nghề dệt đã được thổi hồn và ngày càng phát triển. Từ sự nhiệt tình của nghệ nhân Vàng Thị Mai, hầu hết chị em phụ nữ trên địa bàn đều cảm thấy hứng thú với nghề. Hiện nay, trong HTX có không ít những nghệ nhân trẻ tuổi có tay nghề rất cao.
Chị Vàng Thị Pứt, thành viên HTX, cho biết: “Nhờ theo học lớp dệt thổ cẩm của Giám đốc Vàng Thị Mai, tôi đã biết làm các loại sản phẩm từ đó giúp gia đình tăng thu nhập. HTX đã tạo điều kiện cho chúng tôi mang về nhà làm nên tôi có thể làm thêm nhiều việc khác”.
Hiện nay, sản phẩm của HTX Hợp Tiến được nhiều người biết đến và cũng thu hút khách du lịch, nhiều doanh nghiệp. Đời sống của các thành viên cải thiện rõ rệt . Chính vì vậy, hoạt động sản xuất của HTX nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ của các cấp chính quyền địa phương với mục đích chung tay, ủng hộ nghệ nhân Vàng Thị Mai và các thành viên phát triển và giữ gìn nghề truyền thống.
Với sức sáng tạo năng động cộng thêm tình yêu với những giá trị truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc, tin rằng người phụ nữ này sẽ càng đưa sản phẩm nghề dệt đến với các thị trường rộng lớn hơn, từ đó tạo ra nhiều hơn nữa công ăn việc làm cho chị em nơi vùng cao núi đá Hà Giang.
Như Yến
