Hôm 5/11 vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Brazil Paulo Guedes đã trình bày trước Quốc hội một số đề xuất sửa đổi hiến pháp. Theo đó phân bổ nhiều ngân sách tự chủ hơn cho chính phủ, tự động kích hoạt cơ chế thắt lưng buộc bụng để tuân thủ các hạn mức chi tiêu và giảm bớt đãi ngộ cho các công chức mới nhằm sớm hồi phục sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latinh.
Chi tiêu rất nhiều và rất sai
“Chúng ta đang sống trong một quốc gia chi tiêu rất nhiều và không biết cách chi tiêu. Điều này là không thể chấp nhận được, nó cản trở công ăn việc làm và phát triển”, ông Guedes nói. Ông còn nói thêm, hiện nay cứ 100 real (đồng nội tệ Brazil) ngân sách liên bang thì phải dùng tới 93 real để trang trải các khoản chi bắt buộc, khiến tiền đầu tư dài hạn gần như là không có.
Với việc thông qua chủ trương cải tổ hệ thống lương hưu vào cuối tháng trước, Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro rất muốn tận dụng động lực này. Tuy nhiên, một số nhà lập pháp có vẻ như không tán thành các đề xuất trên. Thậm chí, ông Bolsonaro còn bất đồng với các thành viên trong nội bộ đảng mình thời gian gần đây. Nhưng dù sao thì vị Tổng thống này vẫn tự tin rằng đề xuất sẽ được thông qua trong thời gian ngắn, có thể là vào đầu năm hoặc giữa năm tới.
Chủ tịch Hạ viện Rodrigo Maia cũng có lần tiết lộ, rằng sự ủng hộ của các đại biểu quốc hội đối với gói cải cách trên đã bảo đảm đủ tỷ lệ để có thể thông qua sớm nhất là vào tháng 3/2020. Thiago de Aragão, chuyên tư vấn chính trị của công ty Arko Advice, nhận định ông Maia quan tâm tới gói cải cách kinh tế này hơn bất kỳ cải cách nào khác.
Giới phân tích cảnh báo rằng nếu bị “ngâm” quá lâu trong năm 2020, đề xuất có nguy cơ bị sa lầy bởi phải nhường sự quan tâm cho các hoạt động bầu cử. Không giống như cải cách hệ thống lương hưu, vốn đã mất hơn 2 thập kỷ để xây dựng và hoàn thiện, những cải cách mới nhất được khởi xướng bởi ông Guedes, một người ủng hộ mạnh mẽ các giải pháp thị trường tự do.
 |
|
Tổng thống Brazil tự tin đề xuất sẽ được thông qua trong thời gian ngắn |
Bài học Chile, Ecuador
Gói đề xuất cải cách bao gồm việc thành lập một hội đồng tài chính với thành viên là Tổng thống, người đứng đầu tòa án tối cao, chủ tịch của hai viện của Quốc hội, người đứng đầu tòa án kiểm toán và các thống đốc bang, nhằm thực hiện công tác giám sát sử dụng ngân sách liên bang, ngân sách tiểu bang và ngân sách thành phố, bảo đảm không vi phạm các quy định về trần chi tiêu. Trường hợp “thủng” trần, các quan chức sẽ được quyền tuyên bố “tình trạng khẩn cấp tài chính” và áp dụng các biện pháp thắt lưng buộc bụng tự động, như cắt giảm lương và giờ làm của công chức để điều tiết chi phí.
Bên cạnh đó, ông Guedes còn một kế hoạch gây tranh cãi về việc đơn giản hóa hệ thống thuế, thay đổi chính sách thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm thuế thu nhập cá nhân. “Một cuộc cải cách hành chính thắt lưng buộc bụng cần phải được bù đắp bằng một cải cách thuế thúc đẩy tiêu dùng để đạt được hiệu quả tổng thể”, theo lý giải của ông Mario Marconini - Giám đốc điều hành khu vực Mỹ Latinh của công ty tư vấn rủi ro Teneo.
Thượng nghị sĩ Tasso Jereissati thì cảnh báo, rằng cải cách thuế sẽ “rất khó được thông qua”. Lần gần đây nhất, Brazil có động thái thúc đẩy thị trường tự do diễn ra khi Ecuador trải qua tình trạng bất ổn vì quyết định nâng trợ cấp nhiên liệu, trong khi Chile - thường được coi là một mô hình tốt về chính sách kinh tế vĩ mô - xảy ra tình trạng bạo lực tồi tệ nhất trong 3 thập kỷ gần đây, xuất phát từ bất bình đẳng thu nhập và chi phí sinh hoạt cao.
“Người dân Chile đang phản đối các chính sách tân tự do, trong khi ông Bolsonaro và ông Guedes lại cố gắng thúc đẩy mô hình này ở Brazil - chúng ta đều biết câu chuyện này rồi sẽ đi đến đâu” theo lời ông Paulo Teixeira, một nhà lập pháp giàu kinh nghiệm của đảng Lao động cánh tả.
Tuy nhiên, giới ngân hàng và đầu tư lại tỏ ra hào hứng. Thị trường chứng khoán Brazil đã và đang thiết lập những kỷ lục mới và có một làn sóng IPO nổi lên sau nhiều năm thị trường im ắng. Trong tuần này, chính phủ Brazil sẽ tổ chức đấu giá phát triển một số mỏ dầu lớn ngoài khơi, dự kiến thu về 25 tỷ USD từ các công ty dầu mỏ quốc tế.
Hải Châu
