Tại nhiều hội nghị, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường để điều chỉnh chính sách một cách linh hoạt. Mục tiêu là vừa đảm bảo thanh khoản cho ngân hàng, vừa duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận nguồn vốn với chi phí hợp lý.
Mặt bằng lãi suất có xu hướng giảm
Theo các chuyên gia, hiện tại, kinh tế Việt Nam còn hành trình dài để chạm đến mục tiêu tăng trưởng năm 2025, do đó phải kích thích nhiều hơn nữa và đòi hỏi phải có những quyết liệt hơn trong cả chính sách tài khoá và tiền tệ.
Tuy nhiên, bức tranh kinh tế vĩ mô hiện nay lại đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ, trong đó có lạm phát. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 1/2025 đã tăng mạnh 3,63% và tăng 3,27% trong 2 tháng đầu năm.
Các tổ chức quốc tế như IMF, WB, AMRO đều nhận định dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ của Việt Nam hiện rất hạn hẹp và khuyến nghị Việt Nam cần tận dụng dư địa tài khóa còn nhiều để hỗ trợ tăng trưởng.
 |
|
Chuyên gia cho rằng những rủi ro bên ngoài đã bớt đi, NHNN hoàn toàn có thể giảm lãi suất điều hành. |
Mặc dù vậy, nhìn vào cách thức điều hành chính sách tiền tệ hiện nay có thể thấy NHNN đã phát đi tín hiệu nới lỏng thông qua hai hành động khá quyết liệt trên cả hai "mặt trận" là thị trường liên ngân hàng và thị trường 1.
Cụ thể, vào giữa tháng 2, NHNN đã giảm lãi suất tín phiếu và hiện tại đã dừng phát hành tín phiếu. Điều này hàm ý rằng nhà điều hành đang mong muốn đưa lãi suất liên ngân hàng về vùng rất thấp, hoặc có thể sẽ cho lãi suất liên ngân hàng chạy trong biên độ lớn hơn 0 - 4% thay vì chặn cứng như trước.
Nhận xét về động thái của NHNN, ông Trần Ngọc Báu, Tổng giám đốc Công ty Dữ liệu Kinh tế Tài chính WiGroup tại Việt Nam, cho rằng đây là một quyết định đón đầu của nhà điều hành ngay cả khi tỷ giá và các quyết định về lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chưa rõ ràng.
Trên thị trường 1, NHNN đã yêu cầu các ngân hàng hạ lãi suất huy động, trước hết là để ổn định thị trường và hướng đến giảm, tiết kiệm chi phí hoạt động ngân hàng một cách cao nhất để tạo điều kiện giảm mặt bằng lãi suất cho vay.
Theo quan điểm của ông Trần Ngọc Báu, NHNN chắc chắn sẽ hạ lãi suất, quan trọng là hạ nhanh chậm và như thế nào thì còn phụ thuộc vào câu chuyện dịch chuyển dòng vốn ngoại.
Ông Báu dự báo NHNN sẽ giảm lãi suất dần dần theo lộ trình: Bước 1 tác động đến lãi suất tín phiếu; bước 2 tác động đến lãi suất OMO; bước 3 sẽ tác động đến lãi suất khác ở thị trường 1, nhiều khả năng là trần lãi suất tiền gửi của kỳ hạn dưới 6 tháng. Và bước 4 mới tác động đến các lãi suất có mang tính kích ứng hơn như lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tài trợ vốn qua đêm...
"Đây là một hành trình và phải đi dần từng bước, và NHNN đang làm khá tốt trong hành trình đó", Tổng giám đốc WiGroup nhận xét.
Còn theo ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF), ở Việt Nam, mức độ dẫn truyền lãi suất từ thị trường 2 xuống thị trường 1 có những sự hạn chế nhất định và không hoàn toàn trực tiếp ngay lập tức. Tuy nhiên, khi điều kiện đã đủ, những rủi ro bên ngoài đã bớt đi, NHNN hoàn toàn có thể giảm lãi suất điều hành.
Vẫn canh cánh nỗi lo tỷ giá
Trong bối cảnh lãi suất giảm, tỷ giá lại có dấu hiệu tăng trong những ngày gần đây. Theo giới phân tích, tỷ giá là một trong những thành tố trong rổ hàng hoá, dịch vụ để tính toán CPI. Tính chung trong gần 2,5 tháng qua, tỷ giá về cơ bản giữ ổn định. Tuy nhiên, từ đầu tuần trước đến nay, tỷ giá có dấu hiệu biến động mạnh.
Ngày 22/3, tỷ giá trung tâm được NHNN niêm yết ở mức 24.813 đồng/USD, là mức cao kỷ lục. Với biên độ 5%, hiện tỷ giá các ngân hàng thương mại được phép giao dịch là từ 23.572 - 26.054 đồng/USD. Theo đó, giá USD tại các ngân hàng thương mại cũng đi lên. Vietcombank, BIDV, VietinBank đồng loạt nâng giá giao dịch lên 25.400 đồng/USD mua vào, 25.760 đồng/USD bán ra, tăng khoảng 50 đồng so với đầu tuần trước.
Diễn biến đi lên liên tục của tỷ giá USD/VND những ngày qua thu hút sự quan tâm của thị trường, trong bối cảnh đồng USD trên thị trường quốc tế hạ nhiệt.
Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc khối phân tích khách hàng cá nhân của Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam, động thái của NHNN tăng tỷ giá những ngày qua chủ yếu nhằm chủ động ứng phó với những biến động vĩ mô trên thị trường quốc tế.
Về các yếu tố bên ngoài, mặc dù đồng USD suy yếu trong kỳ nhưng vẫn đang dao động ở ngưỡng cao nên vẫn gây ra áp lực nhất định lên tỷ giá. Chưa kể, nhu cầu ngoại tệ trong nước gia tăng khi các doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu tư liệu sản xuất.
Kho bạc Nhà nước trong tháng 2 có 3 đợt chào mua USD từ các ngân hàng thương mại với tổng trị giá lên đến 500 triệu USD cũng phần nào khiến nguồn cung ngoại tệ càng bị thắt chặt và gây thêm áp lực lên tỷ giá.
Theo Công ty chứng khoán Pinetree, NHNN vừa phải tăng giá bán USD lên mức kỷ lục là 26.003 đồng/USD, cho thấy tín hiệu về việc nhà điều hành đang phải can thiệp mạnh mẽ hơn nhằm giảm bớt áp lực lên dự trữ ngoại hối. Năm 2024, NHNN đã bán ra hàng tỷ USD để can thiệp thị trường ngoại tệ.
Trong Báo cáo Kinh tế Việt Nam quý I/2025, các chuyên gia của Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu tại Ngân hàng UOB nhận định, với nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024 và kéo dài sang năm 2025, cùng với việc Fed có xu hướng giữ nguyên lãi suất chính sách, NHNN không chịu áp lực phải nới lỏng chính sách trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nguy cơ căng thẳng thương mại gia tăng trên toàn cầu trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ và sức mạnh của đồng USD trở thành mối lo ngại mới. Theo UOB, NHNN sẽ phải theo dõi chặt chẽ các áp lực giảm giá đối với VND.
Theo các chuyên gia, việc duy trì lãi suất thấp nhằm đẩy mạnh dòng tiền hỗ trợ tăng trưởng kinh tế có nghĩa là phải chấp nhận rủi ro tỷ giá ở một mức nhất định. Nhưng nếu tỷ giá biến động mạnh thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động thương mại của Việt Nam - vốn dĩ cũng đang chịu nhiều tác động từ các xung đột thương mại thế giới.
Bối cảnh này đòi hỏi việc điều hành chính sách tiền tệ phải tiếp tục thể hiện sự linh hoạt, có tính dự báo với bối cảnh còn khó lường của kinh tế quốc tế. NHNN sẽ phải đối mặt với thách thức vừa kiểm soát lạm phát, vừa nới lỏng tiền tệ, vừa duy trì ổn định tỷ giá để bảo vệ lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu, cũng như duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài.
Thanh Hoa
