Thời gian qua, Dự án Hỗ trợ kinh doanh cho nông hộ (CSSP), trên địa bàn huyện Nguyên Bình (Cao Bằng) đã giúp hình thành nhiều nhóm hộ cùng sở thích về chăn nuôi, trồng trọt... một số nhóm hoạt động có hiệu quả đã phát triển thành lập hợp tác xã (HTX), góp phần vào quá trình giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
CSSP giúp tỷ lệ giảm nghèo đạt 35%
Dự án CSSP tỉnh Cao Bằng sử dụng vốn vay Hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) từ Quỹ Phát triển nông nghiệp quốc tế (IFAD), được triển khai trên địa bàn 30 xã thuộc 3 huyện Hà Quảng, Nguyên Bình, Thạch An. Dự án tập trung hỗ trợ trực tiếp cho nhóm hộ nghèo, cận nghèo nông thôn, hộ nông dân, nhóm đồng sở thích (CIG), cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh.
Đến nay có 23.000 người được tiếp cận các hoạt động dự án; gần 13.000 hộ được hưởng lợi với hơn 57.000 thành viên; tỷ lệ giảm nghèo đạt 35%, vượt chỉ tiêu dự án 10%. Trong đó, nhiều HTX và Tổ hợp tác (THT) nhờ được hỗ vốn đã sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị sản phẩm với số lượng lớn, chất lượng cao, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, xây dựng thương hiệu sản phẩm trên thị trường.
 |
|
Đầu tháng 1/2025, 4 tấn miến dong Tân Việt Á đã được xuất khẩu sang thị trường Mỹ thông qua một công ty đối tác của HTX ở TP.HCM. |
Bà Vũ Thị Hồng Thúy, Giám đốc Ban điều phối Dự án hỗ trợ kinh doanh cho nông hộ tỉnh Cao Bằng cho biết, đến nay Dự án đã hỗ trợ thành lập 678 nhóm đồng sở thích/Tổ hợp tác (THT), trong đó có 644 tổ được nhận tài trợ từ quỹ CSA với tổng số vốn hơn 43,5 tỷ đồng; 280/678 tổ nhóm có liên kết với các doanh nghiệp, HTX, trong đó có 180 nhóm CIG liên kết với 6 doanh nghiệp/HTX/ hộ kinh doanh được nhận Quỹ xúc tiến đầu tư kinh doanh nông nghiệp (APIF).
“Việc liên kết bảo đảm tính hiệu quả và bền vững cho các THT, tạo sinh kế, tăng cơ hội tìm việc làm cho người dân, nhất là lao động nữ, người dân tộc thiểu số. Không những vậy, dự án còn duy trì 322 nhóm tiết kiệm tín dụng cho đối tượng phụ nữ nghèo mong muốn tham gia chuỗi giá trị sản xuất hàng hóa với tổng kinh phí gần 30 tỷ đồng dành cho Quỹ Phụ nữ phát triển; đầu tư 188 công trình hạ tầng cơ sở đưa vào sử dụng phục vụ các chuỗi giá trị”, bà Thuý cho hay.
Trước đây, gia đình chị Phùng Mùi Dất ở huyện Nguyên Bình làm ruộng chỉ đủ ăn, thường xuyên nằm trong danh sách hộ nghèo của thôn. Khi tham gia THT nuôi lợn do dự án CSSP thành lập, chị được vay vốn mua con giống. Sau một vài lứa, gia đình tích góp được ít vốn. Có vốn, chị Dất mở rộng nuôi gà, đầu tư trồng rừng, làm ăn thuận lợi nên chỉ sau vài năm đã xây được nhà mới. Năm 2021, gia đình chị đã thoát nghèo. Theo chị Dất, nguồn vốn dự án đã tạo điều kiện ban đầu để gia đình phát triển sản xuất. Dự án cũng giúp các hộ kiến thức về chăn nuôi, trồng trọt cho nên làm ăn hiệu quả hơn. Từ chỗ lo từng bữa ăn, nay gia đình đã bắt đầu có của ăn, của để.
Cải thiện đời sống, xóa đói giảm nghèo
Điển hình như HTX nông sản Tân Việt Á được phê duyệt tài trợ tiểu Dự án IFAD về đổi mới công nghệ sản xuất từ tháng 9/2020. Đến nay nghiệm thu và giải ngân 3,6 tỷ đồng, trong đó tài trợ từ Quỹ IFAD là 1,3 tỷ đồng; nguồn đối ứng từ HTX 2,3 tỷ đồng với các hạng mục đầu tư chính gồm: hệ thống giàn phơi, mái che sân phơi, phòng sấy miến và bột dong...
Nhờ nguồn vốn hỗ trợ này, HTX nông sản Tân Việt Á đã đẩy mạnh phát triển theo chuỗi liên kết, đổi mới công nghệ sản xuất, HTX tăng năng suất lên gấp 3 lần, đồng thời giảm chi phí về nhân công. Mới đây, sản phẩm miến dong Tân Việt Á được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 4 sao.
Ông Trần Đức Hiếu, Giám đốc HTX nông sản Tân Việt Á cho biết, HTX bắt đầu đi vào sản xuất, xây dựng thương hiệu từ năm 2017, đến năm 2020, sản phẩm miến dong Tân Việt Á được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao; năm 2023, sản phẩm được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 4 sao.
Nhờ quan tâm thực hiện các giải pháp, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, hiện miến dong Tân Việt Á đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn để xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Hiện, sản phẩm của HTX đã vươn xa, “phủ sóng” khắp tại thị trường trong nước.
Ông Trần Đức Hiếu chia sẻ, sản phẩm miến dong Tân Việt Á được xuất khẩu sang thị trường Mỹ là bước phát triển lớn của HTX, minh chứng cho những nỗ lực của đơn vị trong quản lý, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, phát triển thị trường đã đạt kết quả tốt.
Đầu tháng 1/2025, lô hàng đầu tiên, 4 tấn miến dong Tân Việt Á đã được xuất khẩu sang thị trường Mỹ thông qua một công ty đối tác của HTX ở TP.HCM.
 |
|
Từ ngày tham gia liên kết sản xuất với HTX nông sản Tân Việt Á, được thu mua, bao tiêu sản phẩm, bà con không còn lo đầu ra cho sản phẩm. |
“Theo hợp đồng đã ký kết giữa HTX nông sản Tân Việt Á và công ty đối tác, tối đa, HTX sẽ cung cấp 4 tấn miến dong/tháng cho đối tác để xuất khẩu sang thị trường Mỹ”, ông Hiếu cho hay.
Thành công từ mô hình phát triển chuỗi liên kết của HTX nông sản Tân Việt Á đã tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng chục thành viên. Đồng thời, HTX trở thành “bà đỡ” đầu ra cho nhiều hộ sản xuất trong huyện giúp người dân thoát nghèo bền vững.
Chị Nông Thị Tình, xã Vân Trình (Thạch An) cho biết: Trước đây bà con trồng cây dong riềng huyện Nguyên Bình sử dụng phương pháp chế biến bột dong để làm ra sợi miến trong, vàng, bóng dai, thơm, thanh mát và giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, việc sản xuất nhỏ lẻ, thủ công theo phương pháp truyền thống; chất lượng sản phẩm chưa ổn định, màu sắc miến dong không đồng nhất, chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của thị trường, chưa tạo dựng được chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Nhiều sản phẩm không nhãn mác, bao bì hoặc nhãn mác không có đầy đủ thông tin, mã QR code nên sản phẩm dễ bị trà trộn, làm giả.
“Từ ngày tham gia liên kết sản xuất với HTX nông sản Tân Việt Á, được thu mua, bao tiêu sản phẩm, bà con không còn lo đầu ra cho sản phẩm. Hằng năm khi đến mùa thu hoạch, HTX đến tận nơi thu mua với giá ổn định, gia đình không phải mang ra chợ bán, không phải lo mất giá, thu nhập người dân tăng lên, đời sống ổn định. Nhiều hộ gia đình nhờ liên kết với HTX đã thoát nghèo bền vững”, chị Tình cho hay.
Đẩy mạnh hỗ trợ HTX phát triển bền vững
Theo Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng, đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 170 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và dịch vụ nông nghiệp. Nhiều HTX chủ động thích ứng linh hoạt, duy trì ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh, đa dạng hóa sản xuất, kinh doanh ở nhiều ngành nghề như: chăn nuôi, cung ứng giống, thức ăn chăn nuôi, trồng và bảo vệ rừng, thu hoạch và thu mua sản phẩm nông nghiệp, vệ sinh môi trường, chế biến nông sản.
Đáng chú ý, nhờ nguồn vốn hỗ trợ từ các dự án, Quỹ tín dụng nhân dân, ngân hàng chính sách xã hội… một số HTX chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng chuỗi giá trị, sản xuất hàng hóa có giá trị cao như: trồng nấm hương, nuôi bò 3B, trồng dâu tây, nho đen công nghệ cao… Đặc biệt, các HTX giữ vai trò chủ đạo trong mối liên kết giữa hộ nông dân, HTX, doanh nghiệp, hình thành chuỗi sản xuất và tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của tỉnh.
Ông Hà Ngô Tuấn, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng cho biết: Việc chuyển đổi mô hình HTX kiểu cũ sang mô hình HTX kiểu mới tạo thuận lợi cho các HTX hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả, ổn định, nhất là đối với một số HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp.
Vai trò của HTX được nâng lên thông qua việc thực hiện tốt các khâu tổ chức sản xuất, mở rộng các dịch vụ, mở rộng các liên kết từ cung ứng sản phẩm đầu vào tới tiêu thụ sản phẩm theo hướng hàng hóa đáp ứng nhu cầu tiêu thụ thị trường.
Để tiếp tục phát huy vài trò là cầu nối trong việc liên kết, kết nối nông dân với doanh nghiệp, giải quyết đầu vào, đầu ra sản phẩm, tạo nền sản xuất an toàn để nông dân an tâm sản xuất, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng cho biết sẽ tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp phát triển, cũng như kết nối các HTX liên kết với nhau để chia sẻ kinh nghiệm, cách làm, thị trường... Tập trung thực hiện hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp về nguồn nhân lực, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, cơ sở vật chất...; tiếp tục tuyên truyền, vận động để người dân thấy được tầm quan trọng và lợi ích khi tham gia vào các chuỗi liên kết của HTX, doanh nghiệp.
Tiếp tục xây dựng các mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giúp tăng năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi, tăng giá trị sản phẩm và từng bước nâng cao thu nhập cho nông dân. Đây cũng là tiền đề quan trọng giúp các doanh nghiệp, HTX tạo ra vùng nguyên liệu lớn, mở rộng sản xuất, đưa nông sản đến với thị trường trong và ngoài tỉnh.
Hoàng Hà
