Nguyễn Thị Diễm Kiều là cử nhân chuyên ngành Văn hóa học, trường Đại học Sài Gòn. Đã hơn 6 năm kể từ ngày ra trường và quyết định trở về quê hương lập nghiệp, làng Gò Cỏ chứng kiến hành trình không biết mệt mỏi để khẳng định bản thân, mang lại lợi ích cho cộng đồng của cô gái trẻ sinh năm 1992.
Chọn tình yêu hay chọn tiền bạc?
Năm 2015, sau khi tốt nghiệp đại học, Kiều trở về quê hương với tài sản lớn nhất là khát vọng tuổi trẻ và những kiến thức học được. Để thực hiện ước mơ, cô xin vào làm việc tại một doanh nghiệp để tích lũy kinh nghiệm, tiền bạc và tìm kiếm những cơ hội.
Bỏ qua những cơ hội cho riêng mình, Kiều lựa chọn đồng hành cùng những người dân quê hương. |
Kiều chia sẻ, thời điểm đó, cô đứng trước nhiều lựa chọn, nhưng có hai sự lựa chọn khiến cô suy nghĩ nhiều nhất là tiếp tục gắn bó cùng doanh nghiệp, với một công việc ổn định, thu nhập cao, hay theo đuổi mục tiêu cuộc đời là gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống vốn có của quê hương.
Gò Cỏ cách đây hơn nửa thập kỷ còn hoang sơ, đời sống người dân chủ yếu dựa vào tự cung, tự cấp, hầu hết những người trẻ đều rời bỏ quê hương đi làm ăn xa. Để lại ngôi làng biển toàn là người già và trẻ nhỏ. Có nhiều người lớn tuổi chỉ sống cho hết ngày, mong ngóng con cháu trở về.
Chính hiện thực đầy khắc khổ ở mảnh đất này đã tác động vào ý chí của Kiều trong việc lựa chọn lối đi của mình. Và cuối cùng, sau nhiều ngày suy nghĩ, cô lựa chọn nỗ lực vì lợi ích của cộng đồng. Kể từ đó, ý tưởng thành lập HTX du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ ra đời, hướng tới mục tiêu bảo tồn văn hóa và tạo sinh kế cho người dân bản địa.
“Mỗi người thành công đều có một lối đi riêng. Nếu thành lập doanh nghiệp thuần túy, lợi nhuận phải được đặt lên hàng đầu, sau đó mới là sự chia sẻ. Vì thế, mình lựa chọn một con đường khác, có lẽ sẽ nhiều chông gai hơn, đó là thành lập HTX. Dù vẫn vấp phải nhiều định kiến, nhưng mô hình HTX ngày càng cho thấy tính ưu việt, đặc biệt trong không gian cộng đồng nhỏ, cần sự liên kết”, Kiều bày tỏ.
Khởi tâm trước khi khởi nghiệp
Sau khi sáng lập HTX, Kiều cùng các cộng sự đã nỗ lực không ngừng để tạo nên sự khác biệt. Du lịch cộng đồng ở Quảng Ngãi cách đây 5 năm còn là một điều gì đó vô cùng xa lạ, và nhiệm vụ của cô là cùng với HTX tạo ra một sản phẩm du lịch, một điểm đến, đưa những giá trị di sản văn hóa bản địa ra ánh sáng.
Sự chân tình là chìa khóa giúp Kiều có được niềm tin của người dân làng Gò Cỏ. |
Tôn chỉ hoạt động đặt lợi ích cộng đồng lên trên lợi nhuận đã nhanh chóng gây tiếng vang cho mô hình khởi nghiệp của Kiều và những cộng sự. Sự hậu thuẫn của nhiều chuyên gia, tổ chức, đối tác cùng lĩnh vực, đã giúp cô phát huy những kiến thức đã được học trong trường, tích lũy khi đi làm vào thực tế.
Kiều kể, sau một thời gian đi vào hoạt động, gây dựng niềm tin, HTX của Kiều đã tạo nên một làn gió mới trên làng biển Gò Cỏ. Những người dân nghèo từ chấp nhận một cuộc sống thụ động, nhàm chán bắt đầu tham gia vào các hoạt động cộng đồng, thay đổi hoàn toàn về tư duy, mang đến những ý tưởng đầy sáng tạo.
Đơn cử, có những ngư dân trước đây đời sống phụ thuộc hoàn toàn vào biển, làm việc theo mùa, “3 tháng làm, 9 tháng nghỉ” gần như thất nghiệp, nay với sự đồng hành của Kiều, họ đã mạnh dạn cải tạo nhà cửa, sân vườn để làm homestay đón khách.
Ở đó, họ tạo nên những biển hiệu độc đáo bằng những thứ bỏ đi như cây khô, rác thải nhựa. Họ cũng sáng tạo ra những món ăn vừa lạ mắt vừa ngon miệng dựa trên các đặc sản quê hương,… tạo nên sự khác lạ, sức hấp dẫn đặc biệt với du khách thập phương.
Chỉ khoảng 1 năm tham gia cùng HTX, những người dân chân chất đã trở thành những hướng dẫn viên chuyên nghiệp bởi chẳng ai hiểu làng Gò Cỏ bằng họ. Nhiều người trở thành những “giảng viên”, tổ chức những khóa trải nghiệm, dạy nấu ăn, tìm hiểu văn hóa bản địa cho các đoàn khách.
Sau thời gian dài đồng hành cùng người dân, Kiều chia sẻ: “Nhìn nụ cười trên những khuôn mặt hằn sâu nếp nhăn, đầy những dấu tích của gió biển, tôi nhận ra rằng thành công không chỉ là làm chủ doanh nghiệp, tạo nên những khối tài sản khổng lồ, thành công còn là đem lại hạnh phúc, hi vọng cho những người dân bình thường, đồng thời là được làm chủ chính mình”.
Vinh quang không có màu lấp lánh
Với quan niệm “tâm ta ở đâu, sự nghiệp ta ở đó”, Kiều bảo hiện tại cô đang rất hạnh phúc. Ở những buổi thuyết trình truyền cảm hứng khởi nghiệp cho người trẻ, cũng dễ thấy cô thường nhắc đến những thành công hơn là những thất bại, mục đích là truyền tải những nguồn năng lượng tích cực.
Nhưng khi được hỏi “con đường thành công của cô có phải chỉ toàn hoa hồng hay không”, Kiều phủ nhận. Cô nêu ra một thực tế là khởi nghiệp có 97% là thất bại, 3% thành công và chỉ 1% trong số đó đi đến đích cuối cùng. Vì vậy, tất cả những người khởi nghiệp đều phải đối diện với rủi ro, thất bại.
Niềm vui của thành viên HTX Gò Cỏ khi đón khách du lịch tới tham quan, tìm hiểu văn hóa bản địa. |
Đối với cô và đội ngũ sáng lập HTX cũng vậy, khi bắt đầu thực hiện ý tưởng làm du lịch, những người dân Gò Cỏ vốn bao đời gắn bó với biển lo sợ với những điều lạ. Họ không dám vào HTX vì sợ những người đứng đầu gom đất, lấy mất nhà cửa, ruộng vườn của cha ông họ để lại.
Nguyễn Thị Diễm Kiều đang là Giám đốc HTX du lịch cộng đồng Gò Cỏ, đồng sáng lập công ty Sungco - một doanh nghiệp xã hội. Sau hơn 2 năm thành lập, HTX Du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ đã xây dựng được 15 homestay tiêu chuẩn, 5 thuyền nan phục vụ du khách, 5 hướng dẫn viên qua đào tạo, 8 hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống.
Để thuyết phục, Kiều cùng những đồng sự phải bỏ tiền túi ra cho họ đi tham quan, học hỏi, tìm hiểu tại các vùng du lịch cộng đồng tiêu biểu, điển hình như Cù Lao Chàm (Hội An, Quảng Nam). Mất nhiều công sức, tiền bạc, và cả sự chân tình, Kiều và những người sáng lập HTX mới có được niềm tin của người dân.
Không chỉ lúc khởi nghiệp, ngay cả khi tưởng đã có thành công rồi, HTX của Kiều vẫn phải đối diện với vô vàn những thách thức. Hiện hữu nhất là kể từ năm 2020 đến nay, “bóng ma” Covid-19 như một cơn lốc quét qua làng Gò Cỏ, khiến các hoạt động du lịch gần như đóng băng.
HTX tạm dừng đón khách, thu nhập của thành viên cũng giảm, nhưng với những người có ý chí thép như Kiều và cộng sự, khó khăn chỉ như những thử thách để vượt qua.
Nhân “cơ hội” này, HTX phối hợp với đơn vị chức năng tổ chức tập huấn cho người dân, trang bị một nền tảng tốt để họ có thể bứt lên sau khi dịch bệnh được kiểm soát.
HTX cũng đang hoàn tất hồ sơ đề nghị cấp thẩm quyền công nhận làng Gò Cỏ đạt 4 sao OCOP trong thời gian tới. Hiện tại, sản phẩm du lịch của làng đã đạt 65,2 điểm, chỉ thiếu chưa đầy 5 điểm nữa. Vì vậy, việc nâng hạng sao trong thời gian tới là trong tầm tay.
Cùng với việc nâng hạng sao OCOP, thời gian tới, Kiều cùng HTX cũng đặt mục tiêu khôi phục hoạt động, đồng thời hướng tới một cuộc "cách mạng" nhằm tăng thêm sức hút, tạo động lực để Gò Cỏ trở thành một điểm đến lý tưởng cho du khách trong và ngoài nước.
Giữa gió biển rì rầm từ khơi xa thổi vào bờ vờn trên những rặng thùy dương, sau những gì đang có, Kiều không tự nhận mình là một người đã thành công. Vượt qua bao nhiêu khó khăn, Kiều vẫn đang trên hành trình tiến bước với niềm đam mê cháy bỏng.
Mỹ Chí