Theo Liên minh HTX tỉnh Bắc Kạn, đến năm 2020, tỉnh có 234 HTX, tăng 152 HTX so với năm 2016, trong đó có đến 65% HTX có người dân tộc thiểu số tham gia.
Khó khăn không chỉ trước mắt
Dịch Covid-19 đã khiến doanh thu của các HTX giảm mạnh, nhiều HTX sản xuất cầm chừng, một số sản phẩm sản xuất ra tiêu thụ chậm hoặc không tiêu thụ được do các đại lý và nhà phân phối ở các tỉnh tạm dừng hoạt động; các nhà hàng, quán ăn, khu du lịch đóng cửa.
Tại HTX nông nghiệp Tân Thành (xã Nông Thượng, TP Bắc Kạn), HTX đã liên kết được với bạn hàng Trung Quốc từ cuối năm 2019 và dự định đầu năm 2020 sẽ xuất nghệ miếng sấy khô, bột nghệ sang thị trường lớn này. Tuy nhiên, dịch Covid-19 đã khiến kế hoạch của HTX bị tạm dừng và đến nay cũng chưa thể thực hiện được.
Chuối sấy của HTX Thiên An đang bị thu hẹp đầu ra vì dịch Covid-19. |
Đồng thời, mặc dù sản phẩm của HTX đã được bày bán rộng khắp trên cả nước, nhưng hiện nay, quy mô xưởng sản xuất của HTX còn nhỏ, đi đôi với đó là khó khăn về vốn nên đã bỏ lỡ nhiều đơn hàng lớn do chưa đủ năng lực. HTX cũng đã hợp tác với các doanh nghiệp của Nhật Bản, nhưng chỉ là bán sản phẩm thô như bán bột, nghệ miếng chứ chưa đưa trực tiếp được sản phẩm đã chế biến sâu vào thị trường "khó tính" này.
Còn tại HTX Thiên An, dịch Covid-19 khiến sản phẩm chuối sấy bị hạn chế đầu ra. Theo Ban giám đốc HTX, dù đã đạt 3 sao OCOP nhưng chuối sấy vốn là sản phẩm có nhiều chất ngọt nên hiện không được thị trường ưa chuộng như trước. Cùng với đó, dịch Covid-19 khiến đầu ra của chuối sấy bị thu hẹp nên doanh thu từ sản phẩm này không nhiều. Chính vì vậy, HTX phải tập trung vào sản xuất các sản phẩm từ thảo dược trong 2 năm gần đây.
“HTX muốn được tạo điều kiện vay vốn với lãi suất ưu đãi để tiếp tục duy trì, phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh. Hoặc các cấp ngành có thể ưu tiên cho HTX tạm ứng vốn, hướng dẫn cụ thể cho HTX về thủ tục nhận hỗ trợ cho người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid- 19 để có thể giúp thành viên, người lao động yên tâm sản xuất”, Giám đốc Lý Thị Quyên đề xuất.
Gắn sản xuất với phát triển du lịch
Thực tế cho thấy, những HTX do người Dao tham gia và phát triển đang sản xuất ra những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Những sản phẩm này đang tiếp cận được thị trường trong nước và quốc tế nên có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao đời sống cho người dân. Chính vì vậy, rất cần các chính sách hỗ trợ để có thể giúp các HTX nâng cao năng lực cũng như vượt qua khó khăn.
Ông Dương Văn Huấn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bắc Kạn cho biết, trước những khó khăn mà các HTX đang gặp phải, Liên minh HTX đã kết hợp cùng các sở, ngành địa phương rà soát, lập danh sách các HTX để có những hỗ trợ về gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Đồng thời, hỗ trợ đầu tư trang thiết bị, máy móc, xưởng sơ chế, chế biến, sân phơi, nhà kho; giải quyết việc làm; ưu đãi và miễn thuế... đối với các HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp.
“Chúng tôi cũng khuyến khích HTX tiếp tục chế biến và bảo quản nông sản. Đối với HTX có sản phẩm tươi cần tiêu thụ ngay, Liên minh HTX khuyến khích HTX sử dụng internet, mạng xã hội, xây dựng trang bán hàng cá nhân để mở rộng khách hàng”, ông Huấn nói.
Theo bà Phương Thị Thanh, Chủ tịch HĐND tỉnh Bắc Kạn, song song với những chính sách hỗ trợ trực tiếp, tỉnh nhận thấy các HTX của đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, HTX của người Dao nói riêng đang có những sản phẩm đặc sắc nên có thể gắn sản xuất với phát triển du lịch để nâng cao hiệu quả kinh tế.
Phát triển các bài thuốc của người Dao một cách bền vững cũng là cách thu hút khách du lịch và nâng cao giá trị kinh tế. |
Tuy nhiên, các HTX của đồng bào Dao phải cố gắng khai thác tối đa những lợi thế của mình như các bài thuốc dân gian, sản vật núi rừng, hệ thống dược liệu và hàng đặc sản, và đi liền với đó là chú trọng đến yếu tố bảo tồn thì mới có thể thu hút khách du lịch.
“Để phát triển bền vững, các cấp ngành cần phải định hướng cho người dân, HTX lựa chọn cây gì phát triển trước, cây gì phát triển sau và mức độ phát triển như thế nào cho phù hợp với nhu cầu thị trường”, bà Thanh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, trong chương trình Mục tiêu quốc gia đã có một dự án hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số khởi nghiệp. Đây sẽ là điều kiện để các HTX của đồng bào dân tộc Dao tiếp tục nhận được những hỗ trợ không chỉ về vốn mà còn về kỹ năng để nâng cao hiệu quả sản xuất.
Hy vọng rằng với những định hướng và hỗ trợ của Chính phủ cũng như địa phương, những khó khăn của các HTX sẽ được giải quyết kịp thời, từ đó phát triển hiệu quả và bền vững.
Như Yến