Nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực dệt may, da giày, lắp ráp... tại Việt Nam đã bắt đầu ứng dụng công nghiệp 4.0 vào sản xuất, cùng với đó, kéo theo hàng trăm công nhân phải nghỉ việc vì đã có hệ thống robot làm thay công việc của họ.
Lợi ích cho doanh nghiệp
Tại Diễn đàn Cấp cao Công nghệ Thông tin - Truyền thông Việt Nam 2017 (Vietnam ICT Summit) khai mạc sáng ngày 6/9, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, đã đến lúc toàn hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội, các DN, các trường đại học, các viện nghiên cứu, các nhà khoa học và cộng đồng xã hội phải “dấn thân hơn nữa”, “mạnh dạn hơn nữa” áp dụng cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Bởi vì những ưu điểm vượt trội mà cuộc cách mạng này mang lại cho toàn thể xã hội, nền kinh tế của một quốc gia là vô cùng to lớn.
Có thể thấy, nhiều DN hiện nay đã bắt đầu triển khai tự động hóa bằng việc đưa các thiết bị, máy móc tự động vào nhiều khâu sản xuất khác nhau như đóng gói, tạo hình sản phẩm…
Đặc biệt, với những khâu đòi hỏi chuyên môn cao, lắp ráp những chi tiết phức tạp, nhiều DN đã sử dụng đến robot tự động.
Giám đốc một công ty sản xuất mỹ nghệ ở tỉnh Vĩnh Phúc cho hay, trước đây DN này có hơn 500 công nhân. Mới đây, công ty bỏ ra hàng trăm nghìn USD để nhập 5 robot về thay thế cho hơn 100 công nhân ở khâu tạo hình sản phẩm. Năng suất những robot này mang lại cao gấp 5 lần năng suất của 100 công nhân làm trước đây.
“Cứ mỗi tiếng, 1 robot được lập trình cho ra đời 500 sản phẩm, độ chính xác cao đến từng mi-li-mét. Trong khi đó, trước đây với 500 sản phẩm có đến hàng chục sản phẩm bị lỗi”, vị giám đốc này cho biết.
Vị giám đốc này còn cho biết thêm, do hiệu quả kinh tế từ tự động hóa cao nên sắp tới, công ty dự kiến sẽ nhập thêm dây chuyền tự động hóa đến 80%.
Như vậy, cả công ty chỉ cần khoảng vài chục kỹ sư nhưng hiệu quả cao gấp hàng trăm lần so với trước đây.
Thực tế, rất nhiều DN sau khi đầu tư dây chuyền tự động hóa, số lượng đơn hàng xuất đi ngày càng tăng, tạo sức cạnh tranh cao hơn và thu về doanh thu cùng lợi nhuận lớn.
Theo các chuyên gia nghiên cứu, với những DN sản xuất, nhất là may mặc và da giày, việc áp dụng công nghệ tự động hóa cũng giải quyết được “bài toán” nhân công sau mỗi dịp lễ Tết. DN sẽ chủ động hơn và chuyên tâm đi tìm đầu ra cho sản phẩm.
Bên cạnh những điểm sáng cho DN, vấn đề khiến các nhà nghiên cứu xã hội học trăn trở đó là việc hàng trăm nghìn công nhân bị robot “cướp” mất việc làm, sẽ trở thành gánh nặng về an sinh xã hội trong thời gian tới.
|
Hàng trăm công nhân tại Việt Nam đang thất nghiệp do robot thay thế công việc
Tăng gánh nặng xã hội
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Đào Hữu Huyền - Chủ tịch HĐQT công ty CP Bột giặt và Hóa chất Đức Giang, chia sẻ: “Các phòng ban của công ty tôi giờ hoạt động tự động hết. Có những dây chuyền sản xuất bột giặt, trong vòng 20 năm qua luôn có hàng chục, thậm chí hiện nay có đến 100 người, nhưng khi đưa máy móc tự động vào chỉ cần tới 10 - 15 người vận hành. Trung bình 1.600 người thì 300 người mất việc”.
Sắp tới, công ty CP Bột giặt và Hóa chất Đức Giang tiếp tục đầu tư thêm nhiều máy móc tự động hóa. Do đó, ông Huyền trăn trở: “Cứ thế này, tôi lo ngại vài năm nữa hàng ngàn công nhân của Việt Nam sẽ đi về đâu. Chắc chắn gánh nặng an sinh xã hội sẽ tăng lên rất nhanh”.
Đồng quan điểm này, nhiều chuyên gia cho rằng với xu hướng “robot hóa” sẽ mang lại lợi ích cho DN nhưng ngược lại, với công nhân, họ sẽ làm gì để nuôi bản thân và gia đình, bởi vì hầu hết công nhân ở những lĩnh vực này đang ở độ tuổi lao động chính cho gia đình.
Với những công nhân có tay nghề sẽ có cơ hội làm việc tại các DN nhỏ, DN chưa đủ kinh phí để thay đổi hoàn toàn dây chuyền tự động hóa. Nhưng với những công nhân tay nghề thấp, xã hội sẽ không thể bố trí được việc làm cho hàng chục triệu lao động thất nghiệp.
Thực tế, đã có nhiều hội thảo hướng nghiệp đưa nội dung “Học ngành gì để không bị robot thay thế”, hay “Giải quyết việc làm cho người lao động ra sao khi robot thay thế”, hoặc “Còn ngành nghề nào dành cho lao động tay chân với giá thấp?”…
Tuy nhiên, câu trả lời chung vẫn là cần đào tạo lại, hoặc đào tạo nâng cao - những chủ trương mà Chính phủ đang hướng tới, bởi vì xu hướng tự động hóa là không thể cưỡng lại.
Do đó, theo các chuyên gia, để tránh bị tụt hậu trong xu thế này, cần có giải pháp kịp thời về giáo dục, đào tạo, phát triển các mô hình mới... Vì rõ ràng, máy móc là để phục vụ con người mà không phải để lấy đi cơ hội làm việc của người lao động.
Thanh Hoa
