Theo báo cáo của UBND TP Hà Nội, việc lập, phê duyệt, giao thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm và hàng năm tuân thủ đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, chất lượng lập, thẩm định, phê duyệt dự án chưa cao, chưa xác định được các dự án thực sự cần thiết: có 906 dự án bị cắt giảm do chưa cần thiết, cấp bách. Thực tế cho thấy, nhiều dự án đã hoàn thành đầu tư, đưa vào khai thác sử dụng nhưng chưa khai thác hết công suất, hiệu quả thấp, điển hình như Bảo tàng Hà Nội, Rạp 2-9 thị xã Sơn Tây, tuyến xe buýt nhanh BRT.
Số dự án chậm tiến độ còn lớn (707 dự án), trong đó đáng chú ý hầu hết các dự án nhóm A, dự án PPP, dự án sử dụng vốn ODA đều chậm tiến độ, phải điều chỉnh quyết định đầu tư nhiều lần. Điển hình như là Dự án tuyến đường sắt thí điểm Nhổn - Ga Hà Nội, Dự án tuyến đường sắt đô thị số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, Dự án Tiếp nước cải tạo khôi phục sông Tích tại Ba Vì.
![]() |
Dự án tuyến đường sắt thí điểm đoạn Nhổn - Ga Hà Nội chậm tiến độ. |
Tại buổi làm việc gần đây nhất trong chương trình “thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021”, ông Nguyễn Ngọc Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho hay, có nhiều dự án kéo dài trong vòng 20 năm, thậm chí lâu hơn. Đồng thời đề nghị phản ánh rõ các nguyên nhân theo nhóm, do khách quan, chủ quan...
Ông Trần Hữu Bảo, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP Hà Nội cho rằng, dự án chậm tiến độ, các dự án trọng điểm có nguyên nhân chung về giải phóng mặt bằng, chưa nhận được sự đồng ý của người dân. Dự án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách thành phố và ODA là những dự án lần đầu tiên triển khai ở Việt Nam, hệ thống quy chuẩn tiêu chuẩn chưa đồng bộ.
Các thành viên Đoàn giám sát cũng chỉ ra, tình trạng quy hoạch treo, dự án treo chậm được khắc phục. TP Hà Nội vẫn còn 337 công trình, dự án được giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất chậm tiến độ, chậm đưa vào sử dụng. Nhiều dự án các khu đô thị diện tích đất để hoang, gây lãng phí.
Bà Vũ Thị Lưu Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho biết, trên địa bàn Hà Nội có hơn 400 dự án treo, các dự án đã được giao đất, thuê đất nhưng chậm. Hơn 700 dự án đã giao đất chậm đưa vào sử dụng. Theo bà Mai, các dự án này ở vị trí đắc địa, có nghĩa là nguồn lực bị thất thoát, lãng phí.
Các thành viên Đoàn giám sát của Quốc hội cho rằng, các tồn tại, hạn chế nêu trên đều là nguyên nhân gây thất thoát, lãng phí các nguồn lực đầu tư, gây bức xúc cho dư luận, đề nghị TP Hà Nội làm rõ số thất thoát, lãng phí (cả về vốn, tài sản, đất đai) trong quản lý, triển khai thực hiện các dự án đầu tư công, có các giải pháp chấn chỉnh, xử lý quyết liệt các sai phạm, gắn trách nhiệm cá nhân, người đứng đầu trong từng cơ quan tổ chức.
Về nguyên nhân của vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn khẳng định, đây là vấn đề mà HĐND và UBND TP đã tích cực trong giám sát, điều hành xử lý. Trước và sau năm 2008 khi Hà Nội hợp nhất tỉnh Hà Tây, một bộ phận tỉnh Hòa Bình, Vĩnh Phúc, do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan, kể cả năng lực nhà đầu tư, qua các thời kỳ phát triển kinh tế - xã hội, chính sách pháp luật khác nhau nên còn tình trạng dự án đầu tư chậm triển khai, chậm đưa vào sử dụng.
“Đến nay, Hà Nội có khoảng 700 dự án chậm, muộn, quy mô khoảng 5.000ha và đang tiếp tục rà soát. Nội dung này thì HĐND, UBND TP đang hết sức cố gắng để thiết lập các hệ quy chuẩn, tiêu chuẩn pháp lý và xu hướng là những dự án không đủ điều kiện pháp lý, Luật Đầu tư thì sau 12 tháng kế từ thời gian cuối cùng của quyết định đầu tư, Luật Đất đai thì 12 tháng kể từ ngày giao đất và gia hạn 24 tháng, trên nền tảng này sẽ khớp với hệ thống tiêu chuẩn tiêu chí và chắc chắn sẽ phải thu hồi để tạo ra nguồn lực”, ông Tuấn nói.
TP Hà Nội cũng kiến nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh Luật Đất đai theo hướng khảo sát, tổng hợp nhu cầu của người dân thuộc diện giải phóng mặt bằng về nhà tái định cư, từ đó lập phương án bồi thường và hỗ trợ tự lo tái định cư bằng tiền để người dân tái định cư, TP giới thiệu các quỹ nhà thương mại, nhà ở xã hội để người dân xét, lựa chọn và tự quyết định.
Đăng Khôi